پیشینه
مطالعات قبلی حاکی از آن است که میان 17% و 88% از افرادی که تحت انجام جراحی در قسمت فوقانی شکم قرار میگیرند، پس از آن دچار عوارضی میشوند که ریههای آنها را تحت تاثیر قرار میدهد (عوارض ریوی پس از جراحی). حجم ریه پس از چنین جراحیهایی کاهش مییابد. میزان بروز و شدت این عوارض را میتوان با استفاده دقیق از درمانهایی که برای تشویق به انجام تنفس (inspiration) و در نتیجه افزایش حجم ریهها طراحی شدهاند، کمتر کرد، زیرا این حجمها پس از چنین جراحیهایی کاهش مییابند. اسپیرومترهای تشویقی (incentive spirometer) ابزارهای مکانیکی هستند که به افراد کمک میکنند تا نفسهای طولانی، عمیق، و آهسته بکشند تا میزان باد شدن ریه افزایش یابد.
اهداف
شواهد مربوط به تاثیر اسپیرومتری تشویقی (IS) را در مقایسه با عدم مداخله یا نوع دیگری از درمان، برای پیشگیری از بروز عوارض ریوی پس از جراحی (به عنوان مثال، پنومونی، تب، مرگومیر) در افرادی که تحت انجام جراحی در قسمت فوقانی شکم بودند، مرور کردیم.
ویژگیهای مطالعه
بزرگسالانی (سن 18 سال و بالاتر) را که برای انجام هر نوعی از جراحی در قسمت فوقانی شکم بستری شدند، وارد کردیم. شواهد تا آگوست 2013 بهروز است. تعداد 12 مطالعه را با مجموع 1834 شرکتکننده پیدا کردیم. حداکثر مدت زمانی که یک بیمار توسط پزشک پیگیری شد، هفت روز پس از جراحی بود. به دلیل گزارشدهی ضعیف در مقالات منتشرشده، کیفیت مطالعات واردشده نامشخص بود.
نتایج کلیدی
نتایج زیر در این مرور بررسی شدند: عوارض بالینی، نارسایی تنفسی (یعنی، تبادل ناکافی گاز توسط سیستم تنفسی)، و عوارض ریوی. نتایج حاصل از متاآنالیزهای عوارض بالینی، نارسایی تنفسی و عوارض ریوی نشان دادند شرکتکنندگانی که IS را دریافت کردند، مانند افرادی بودند که درمان نشدند، یا تمرینات تنفس عمیق (DBE) یا فیزیوتراپی دریافت کردند.
کیفیت شواهد
به دلیل انجام مطالعات ضعیف (نتایج بین مطالعات مشابه نیستند؛ برخی مسائل مربوط به طراحی مطالعه وجود داشت و؛ دادههای کافی جمعآوری و سازماندهی نشدند)، کیفیت کلی شواهد گزارششده را در این مرور در سطح پائین رتبهبندی کردیم.
نتیجهگیری و تحقیقات آتی
شواهدی با کیفیت پائین وجود دارد که نشاندهنده فقدان اثربخشی استفاده از اسپیرومتری تشویقی برای پیشگیری از بروز عوارض ریوی پس از جراحی در بیماران پس از جراحی فوقانی شکم است. این مرور بر لزوم انجام فوری کارآزماییهایی با متدولوژی خوب در این زمینه تاکید دارد.
شواهدی با کیفیت پائین در مورد عدم اثربخشی اسپیرومتری تشویقی برای پیشگیری از بروز عوارض ریوی پس از جراحی، در بیماران پس از انجام جراحی در قسمت فوقانی شکم وجود دارد. این مرور بر لزوم انجام فوری کارآزماییهایی با متدولوژی خوب در این زمینه تاکید دارد. لزوم انجام RCTهای بزرگ و با دقت بالای روششناسی وجود دارد تا هر گونه مزیت حاصل از اسپیرومتری تشویقی بر مرگومیر تعریف شود.
این مطالعه یک بهروزرسانی از یک مطالعه مروری کاکرین است که برای نخستینبار در کتابخانه کاکرین (2008، شماره 3) منتشر شد.
انجام پروسیجرهای جراحی در قسمت بالایی شکم با خطر بالای بروز عوارض ریوی پس از جراحی همراه است. خطر و شدت عوارض ریوی پس از جراحی را میتوان با استفاده عاقلانه از مانورهای درمانی که حجم ریه را افزایش میدهند، کاهش داد. هدف ما، ارزیابی تاثیر استفاده از اسپیرومتری تشویقی یا انگیزشی (incentive spirometry; IS) در مقایسه با عدم درمان یا فیزیوتراپی، از جمله سرفه کردن و تنفس عمیق، بر عوارض ریوی پس از جراحی و مرگومیر یا مورتالیتی در بیماران بزرگسال بستریشده در بیمارستان برای انجام جراحی در قسمت فوقانی شکم بود.
هدف اصلی، ارزیابی تاثیر استفاده از اسپیرومتری تشویقی (IS)، در مقایسه با عدم درمان یا درمان دیگر، بر عوارض ریوی و مرگومیر پس از جراحی در بزرگسالانی بود که تحت عمل جراحی فوقانی شکم قرار میگیرند.
اهداف ثانویه عبارت بودند از ارزیابی تاثیرات IS، در مقایسه با عدم درمان یا دیگر درمانها، بر دیگر عوارض پس از جراحی، عوارض جانبی و پارامترهای اسپیرومتری.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) ( کتابخانه کاکرین ، شماره 8؛ 2013)؛ MEDLINE؛ EMBASE و LILACS را از زمان آغاز به کار تا آگوست 2013 جستوجو کردیم. هیچگونه محدودیتی از نظر زبان نگارش مقاله اعمال نشد. تاریخ آخرین جستوجو 12 آگوست 2013 بود. جستوجوی اصلی در جون سال 2006 صورت گرفت.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) را از بررسی IS در بیماران بزرگسالی که برای انجام هر نوع جراحی در قسمت فوقانی شکم بستری شده بودند، از جمله بیمارانی که تحت پروسیجرهای لاپاروسکوپی قرار داشتند، وارد کردیم.
دو نویسنده بهطور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کرده و به استخراج دادهها پرداختند.
تعداد 12 مطالعه را با مجموع 1834 شرکتکننده وارد این مرور بهروز شده کردیم. ارزیابی کیفیت روششناسی (methodology) مطالعات واردشده دشوار بود، زیرا گزارشدهی ضعیفی داشتند، بنابراین طبقهبندی غالب سوگیری (bias)، «نامشخص» بود؛ مطالعات در مورد انطباق با درمان تجویز شده گزارشی را ارائه نکردند. ما توانستیم دادههای 1160 شرکتکننده را در متاآنالیز قرار دهیم. چهار کارآزمایی (152 بیمار) تاثیرات استفاده از IS را با عدم دریافت درمان تنفسی مقایسه کردند. هیچ تفاوت آماری معنیداری را میان شرکتکنندگان دریافتکننده IS و کسانی که درمان تنفسی را برای مدیریت بالینی عوارض بالینی دریافت نکردند، نیافتیم (نسبت خطر (relative risk; RR): 0.59؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30 تا 1.18). دو کارآزمایی (194 بیمار) دریافت IS را با تمرینات تنفس عمیق (deep breathing exercises; DBE) مقایسه کردند. در متاآنالیز نارسایی تنفسی، هیچ تفاوت آماری معنیداری را میان شرکتکنندگان دریافتکننده IS و DBE پیدا نکردیم (RR: 0.67؛ 95% CI؛ 0.04 تا 10.50). دو کارآزمایی (946 بیمار)، IS را با دیگر فیزیوتراپی قفسه سینه مقایسه کردند. ما هیچ تفاوت آماری معنیداری را میان شرکتکنندگان دریافت کننده IS در مقایسه با افرادی که فیزیوتراپی دریافت کردند، در خطر ابتلا به بیماری ریوی یا نوع دیگری از عارضه، پیدا نکردیم. شواهدی مبنی بر موثر بودن IS در پیشگیری از بروز عوارض ریوی وجود نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.