این خلاصه از یک مرور کاکرین، پژوهشهای قبلی را در مورد تاثیرات تثبیت سیمانی، بدون سیمان یا هیبریدی در جراحی جایگزینی کامل زانو (آرتروپلاستی (arthroplasty)) برای درمان استئوآرتریت و دیگر بیماریهای غیرتروماتیک ارایه میکند.
از طریق سه کارآزمایی با کیفیت بالا و 216 شرکتکننده، به این نتیجه رسیدیم که:
- خطر شل شدن آسپتیک در آینده با تثبیت بدون سیمان تقریبا نصف تثبیت سیمانی در افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو و دیگر بیماریهای غیرتروماتیک است.
- پیشبینی شد در روش آرتروپلاستی با تثبیت بدون سیمان، از هر 100 نفر، شانزده نفر کمتر در آینده دچار بیثباتی مفصل شوند (16% کمتر، از 27% کمتر تا 5% کمتر).
- پیشبینی شد در روش آرتروپلاستی با تثبیت بدون سیمان، سیزده نفر از 100 نفر دچار ناپایداری مفصل در آینده شوند.
- پیشبینی شد در روش آرتروپلاستی با تثبیت سیمان، بیست و نه نفر از 100 نفر در آینده دچار ناپایداری مفصل شوند.
این نتیجهگیری بر اساس طبقهبندی بیثباتی آرتروپلاستی برگرفته از معیارهای رادیوگرافیکی بود.
بر اساس این مرور، هیچ شواهد ارایه شده و دردسترسی را در مورد نرخ بقای ایمپلنت (هر گونه تغییر در یک جزء)، ارزیابیهای کلی بیمار، معیارهای عملکردی، درد و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت نداریم.
ما اغلب اطلاعات دقیقی را در مورد عوارض جانبی و عوارض نداریم. این امر به ویژه در مورد عوارض جانبی نادر اما جدی صادق است. عوارض جانبی احتمالی ممکن است شامل ترومبوز ورید عمقی و عوارض نادر ممکن است شامل عفونتها باشند.
استئوآرتریت و دیگر بیماریهای غیرتروماتیک زانو چه هستند و چه روشهایی برای تثبیت ایمپلنت زانو وجود دارد؟
استئوآرتریت که به عنوان بیماری دژنراتیو مفصل نیز شناخته میشود، دلایل مختلفی دارد. این بیماری را میتوان به صورت اولیه یا ثانویه طبقهبندی کرد، بسته به اینکه آیا علت زمینهای قابل شناسایی وجود دارد یا خیر. اکثر موارد این بیماری هیچ علت شناخته شدهای ندارند و به عنوان استئوآرتریت اولیه شناخته میشوند. استئوآرتریت اولیه بیشتر به افزایش سن مربوط میشود. علل استئوآرتریت ثانویه شامل آرتریت روماتوئید است، بیماری که در آن سیستم ایمنی به مفاصل حمله میکند (علل پس از تروما در این مرور وارد نشدند).
در برخی از بیماران، آسیب و درد در زانو ناشی از آرتریت به اندازه کافی شدید است که انجام جراحی الزامی میشود. در این بیماران سطوح آسیبدیده مفصل را میتوان با کاشت مفصل مصنوعی یا ایمپلنت زانو جایگزین کرد. در جراحی تعویض کامل زانو، معمولا انتهای استخوانهای بلند ساق (فمور و تیبیا) با انتهای فلزی جایگزین شده و یک قطعه درجشده (insert) میان آنها قرار میگیرد. اجزای فمور و تیبیا را میتوان با یا بدون سیمان به استخوان ثابت کرد. سیمان کردن جزء تیبیا در حالی که اجزای فمور بدون سیمان باقی میماند، یک تکنیک هیبرید (hybrid) است.
مشخص نیست که کدام روش تثبیت بهترین نتایج بالینی، عملکردی و رادیوگرافی را در افراد مبتلا به استئوآرتریت و دیگر بیماریهای غیرتروماتیک، مانند آرتریت روماتوئید، به دست میآورد. استفاده از سیمان در آرتروپلاستی کامل زانو توسط بسیاری از نویسندگان به عنوان استاندارد طلایی در نظر گرفته میشود، اما همچنان یک موضوع بحثبرانگیز است.
در مطالعاتی با شرکتکنندگان مبتلا به استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید که تحت پروتز کامل اولیه زانو با یک پیگیری دو ساله قرار گرفتند، یک جابهجایی کوچکتر از جزء سیمانی تیبیا در روش تثبیت بدون سیمان وجود داشت؛ با این حال، تثبیت سیمانی خطر بیشتری برای شل شدن آسپتیک در آینده نسبت به تثبیت بدون سیمان نشان داد.
مشخص نیست کدام نوع از تثبیت آرتروپلاستی کامل زانو بهترین نتایج بالینی، عملکردی و رادیوگرافی را در افراد مبتلا به استئوآرتریت و دیگر بیماریهای غیرتروماتیک مانند آرتریت روماتوئید به دست میآورد.
ارزیابی مزایا و مضرات تکنیکهای تثبیت پروتزهای سیمانی، بدون سیمان و هیبریدی زانو در شرکتکنندگان مبتلا به استئوآرتریت اولیه (استئوآرتریت پس از تروما وارد نشد) و دیگر بیماریهای غیرتروماتیک، مانند آرتریت روماتوئید.
ما CENTRAL (2011، شماره 10)؛ MEDLINE از طریق PubMed؛ EMBASE؛ کارآزماییهای کنترلشده کنونی (Current Controlled Trials)؛ LILACS؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature؛ SPORTDiscus؛ بانک اطلاعاتی ارزیابی فناوری سلامت (Health Technology Assessment Database) و بانک اطلاعاتی چکیدههای مرورهای اثربخشی (Database of Abstracts of Reviews of Effectiveness)، همگی از زمان تاسیس تا اکتبر 2011، همراه با جستوجوهای دستی در مجلات با بازده بالا و فهرست منابع مقالات را جستوجو کردیم. هیچگونه محدودیت زبانی اعمال نشد.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) که تثبیت سیمانی، بدون سیمان و هیبریدی را ارزیابی کردند. شرکتکنندگان شامل بیمارانی بودند که 18 سال یا بیشتر مبتلا به استئوآرتریت و دیگر بیماریهای غیرتروماتیک بوده و تحت عمل آرتروپلاستی کامل اولیه زانو قرار گرفتند.
سه نویسنده به طور مستقل از هم کارآزماییهای واجد شرایط را انتخاب کردند، کیفیت کارآزمایی، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کرده و دادهها را استخراج کردند. برای به دست آوردن اطلاعات از دست رفته، با محققان تماس گرفته شد.
پنج RCT و 297 شرکتکننده در این مرور وارد شدند. با استفاده از متاآنالیز روی آنالیز استریوفتوگرامتری رونتگن (roentgen stereophotogrammetric analysis; RSA) مشاهده کردیم که تثبیت سیمانی اجزای تیبیا، جابهجایی کمتری را در رابطه با تثبیت بدون سیمان (با و بدون هیدروکسیآپاتیت (hydroxyapatite)) پس از دو سال پیگیری (حداکثر حرکت کل نقطه، N = 167، دو RCT، تفاوت میانگین (MD): 0.52 میلیمتر، 95% فاصله اطمینان (CI): 0.31 تا 0.74) نشان داد. با این حال، خطر شل شدن آسپتیک در آینده با تثبیت بدون سیمان تقریبا نصف تثبیت سیمانی بود که با کمک طبقهبندی بیثباتی آرتروپلاستی (arthroplasty instability classification) (کیفیت متوسط که توسط درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی میشود) استنباط شده از RSA (N = 216، سه RCT، خطر نسبی (RR): 0.47؛ 95% CI؛ 0.24 تا 0.92) با تفاوت خطر (risk difference) مطلق 16% میان گروهها به دست آمد. تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مفید بیشتر (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB) برای پیشگیری از شل شدن آسپتیک در آینده، 7 مورد (95% CI؛ 5 تا 44) بود. خطر پائین سوگیری برای RSA میان مطالعات واردشده وجود داشت. انجام متاآنالیز روی پیامدهای مهم بیمار، مانند نرخ بقا (survival) ایمپلنت (هر گونه تغییر در یک جزء)، ارزیابیهای کلی بیمار، معیارهای عملکردی، درد، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و عوارض جانبی، امکانپذیر نبود. تقریبا همه مطالعات واردشده معیارهای عملکردی نمرات جامعه زانو و بیمارستان برای جراحی ویژه زانو (Knee Society and Hospital for Special Surgery) را ثبت کردند، اما نویسندگان هر مطالعه تفاوت معنیداری را میان گروهها پیدا نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.