تریپانوزومیازیس آفریقایی انسانی (Human African trypanosomiasis; HAT) یا بیماری خواب (sleeping sickness)، یک بیماری دردناک و مزمن است که از طریق نیش مگس تسه‌تسه (tsetse flies) آلوده منتقل می‌شود و در مناطق روستایی جنوب صحرای آفریقا وجود دارد. بیماری خواب دارای دو مرحله بالینی است اما این مرور فقط بر درمان مرحله دوم تمرکز دارد، که با تغییرات عصبی مشخص شده و تقریبا همیشه بدون درمان، کشنده است. در حال حاضر فقط چند دارو برای مرحله دوم بیماری خواب موجود است که همگی با عوارض جانبی قابل توجه و اثربخشی متفاوتی همراه هستند.
این مرور شامل نه کارآزمایی با 2577 شرکت‌کننده است. هر کارآزمایی مقایسه‌های متفاوتی را از داروهای موجود برای درمان مرحله دوم HAT (ملارسوپرول، افلورنیتین، نیفورتیموکس) گزارش کرد، بنابراین انجام هیچ متاآنالیزی امکان‌پذیر نبود.
تجویز ملارسوپرول، داخل وریدی و بسیار دردناک بوده، با عوارض جانبی بسیار از جمله اختلال شدید عملکرد مغز که می‌تواند منجر به مرگ شود. به همین دلیل، کارآزمایی‌ها برای ارزیابی رژیم‌های درمانی کوتاه‌مدت‌تر با ملارسوپرول طراحی شدند. مشخص شد که مصرف ملارسوپرول به مدت 10 روز به اندازه 26 روز آن موثر است. اخیرا، درمان ترکیبی نیفورتیموکس و افلورنیتین (NECT) مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد کمی از بیماران پس از NECT با عود بیماری مواجه شدند، که عموما به خوبی تحمل شد. این ترکیب همچنین دارای مزایای عملی است: افلورنیتین باید به صورت تزریق آهسته داخل وریدی تجویز شود، بنابراین به مراکز سلامت و پرسنل متخصص نیاز دارد، اما نیفورتیموکس به صورت خوراکی تجویز می‌شود. NECT از دوزهای کمتری از افلورنیتین استفاده می‌کند و بار (burden) پرسنل سلامت و بیماران را کاهش می‌دهد.
با توجه به اینکه هیچ یک از گزینه‌های درمانی فعلی برای HAT از نظر عوارض جانبی و سهولت تجویز مطلوب نیستند، ضروری است که ترکیبات جدید ضد-تریپانوزوم توسعه یابند و در مطالعات تجربی و بالینی آزمایش شوند. در این میان، در دسترس بودن منطقه‌ای داروها و امکانات مراکز سلامت و پرسنل، انتخاب درمان را تعیین می‌کند. پیش‌بینی می‌شود که ملارسوپرول، با سطح بالای عوارض جانبی، به نفع افلورنیتین و NECT حذف شود. ایجاد مقاومت انگلی در برابر داروها نیاز به نظارت دقیق دارد. تحقیقات آینده باید بر کاهش عوارض جانبی داروهایی که در حال حاضر استفاده می‌شوند و آزمایش‌های تشخیصی بهتر نیز تمرکز کنند.
انتخاب درمان برای مرحله دوم Gambiense HAT بر اساس آنچه به صورت منطقه‌ای در دسترس است تعیین می‌شود، اما افلورنیتین و NECT احتمالا با نظارت دقیق بر مقاومت انگل، جایگزین ملارسوپرول می‌شوند. ما نیاز به انجام تحقیق در مورد کاهش عوارض جانبی داروهای مورد استفاده کنونی، آزمایش رژیم‌های مختلف، و مطالعات تجربی و بالینی روی ترکیبات جدید موثر برای هر دو مرحله بیماری داریم.
تریپانوزومیازیس آفریقایی انسانی (Human African trypanosomiasis; HAT) یا بیماری خواب (sleeping sickness)، یک بیماری دردناک و مزمن است که مردم فقیرترین مناطق آفریقا را درگیر کرده و اگر درمان نشود، کشنده است. در حال حاضر داروهای کمی برای مرحله دوم بیماری خواب، با عوارض جانبی قابل توجه و اثربخشی متغیر، موجود هستند.
ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری (safety) داروها برای درمان مرحله دوم تریپانوزومیازیس آفریقایی انسانی.
پایگاه تخصصی گروه بیماری‌های عفونی در کاکرین (ژانویه 2013)، CENTRAL ( کتابخانه کاکرین شماره 12، 2012)، MEDLINE (1966 تا ژانویه 2013)، EMBASE (1974 تا ژانویه 2013)، LILACS (1982 تا ژانویه 2013)، BIOSIS (1926-ژانویه 2013)، mRCT (ژانویه 2013) و فهرست منابع را جست‌وجو کردیم. ما با محققانی که در این زمینه کار می‌کنند و سازمان‌ها تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده شامل بزرگسالان و کودکان مبتلا به مرحله دوم HAT، تحت درمان با داروهای ضد-تریپانوزوم.
دو نویسنده (VL و AK) داده‌ها را استخراج کرده و کیفیت روش‌شناسی (methodology) را ارزیابی کردند؛ نویسنده سوم (JS) به عنوان داور عمل کرد. کارآزمایی‌های واردشده فقط پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome) را گزارش کردند، و آنها را به صورت خطر نسبی (RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) ارایه دادیم.
نه کارآزمایی با 2577 شرکت‌کننده، همگی مبتلا به Trypansoma brucei gambiense HAT، وارد شدند. هفت کارآزمایی داروهای موجود را آزمایش کردند: ملارسوپرول (melarsoprol)، افلورنیتین (eflornithine)، نیفورتیموکس (nifurtimox)، به تنهایی یا در ترکیب با هم؛ یک کارآزمایی پنتامیدین (pentamidine) را آزمایش کرد، و دیگری، افزودن پردنیزولون (prednisolone) را به ملارسوپرول ارزیابی کرد. فراوانی مرگ‌ومیر و تعداد عوارض جانبی میان بیمارانی که با رژیم‌های ثابت 10 روزه ملارسوپرول یا رژیم‌های 26 روزه درمان شدند، مشابه بودند. تک درمانی (monotherapy) ملارسوپرول، عودهای کمتری را نسبت به پنتامیدین یا نیفورتیموکس ایجاد کرد، اما منجر به بروز عوارض جانبی بیشتری شد.
کارآزمایی‌های بعدی نیفورتیموکس را همراه با افلورنیتین (NECT) ارزیابی کرده و نشان دادند که عود کمی داشته و به خوبی تحمل می‌شود. همچنین دارای مزایای عملی در کاهش فراوانی و تعداد تزریق‌های آهسته افلورنیتین به دو بار در روز است، و در نتیجه بار (burden) پرسنل سلامت و بیماران را کاهش می‌دهد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.