افراد مبتلا به اختلال شدید عملکرد کلیه، با انجام دیالیز یا پیوند کلیه درمان می‌شوند تا سموم و مایعات اضافی از بدن حذف شوند. دیالیز، مواد زائد و مایعات را با فیلتر کردن آنها از خلال یک غشاء در دستگاه دیالیز (برای همودیالیز) یا داخل بدن (برای دیالیز صفاقی) خارج می‌کند. سمومی که هنگام از کار افتادن کلیه‌ها در بدن انباشته می‌شوند، اندازه متفاوتی دارند و مولکول‌های بزرگتر با همودیالیز استاندارد کمتر به خوبی حذف می‌شوند. انواع دیالیز جدیدتر، آب را از خلال غشای دیالیز با «فشار» عبور می‌دهند که امکان حذف مولکول‌های ناخواسته را موثرتر می‌کنند. به این ترتیب، مولکول‌های بزرگتر بهتر حذف می‌شوند و مایع دیالیز ناخالصی‌های کمتری دارد، که منجر به پتانسیل دیالیز همرفتی (convective dialysis) برای بهبود احساس سلامت و زنده ماندن بیماران در دیالیز می‌شود. سه نوع درمان دیالیز همرفتی عبارتند از: همودیافیلتراسیون (haemodiafiltration)، هموفیلتراسیون (haemofiltration) و بیوفیلتراسیون فاقد استات (acetate-free biofiltration). میزان استفاده از درمان همرفتی برای دیالیز در اروپا بیشتر و در ایالات متحده کمتر است. با توجه به تفاوت میان مناطق برای پذیرش این درمان و مزایای بالقوه آنها بر پیامدهای بیمار، این مرور کاکرین را با وارد کردن مطالعات جدید در سال 2015 به‌روز کردیم.
تعداد 40 مطالعه را شناسایی کردیم که 4137 شرکت‌کننده بزرگسال وارد آنها شدند. از این تعداد، 35 مطالعه با حضور 4039 بزرگسال، دیالیز همرفتی را با همودیالیز استاندارد مقایسه کردند. به‌طور کلی، به دلیل وجود محدودیت‌ها در روش‌های مورد استفاده در پژوهش‌ها، کیفیت پائین یا بسیار پائین شواهد در مطالعات منجر به اعتماد پائین به نتایج شد. هیچ شواهدی وجود نداشت که دیالیز همرفتی خطر مرگ‌ومیر به هر علتی را کاهش می‌دهد، اما ممکن است مرگ ناشی از بیماری قلبی یا عروقی را کم کند. درمان کلی 1000 مرد و زن مبتلا به بیماری پیشرفته کلیه با دیالیز همرفتی به جای همودیالیز استاندارد ممکن است از مرگ 25 نفر بر اثر بیماری قلبی پیشگیری کند. درمان همرفتی ممکن است افت فشار خون را در طول دیالیز کاهش دهد، اما شواهدی به دست نیامد که نشان دهد دیالیز همرفتی بر شانس بستری در بیمارستان یا دیگر عوارض جانبی، یا بهبود کیفیت زندگی تاثیر می‌گذارد.
دیالیز همرفتی ممکن است مرگ‌ومیر قلبی‌عروقی را کاهش دهد، اما تاثیری بر مرگ‌ومیر به هر علتی نداشته و تاثیرات آن بر حوادث قلبی‌عروقی غیرکشنده و بستری شدن در بیمارستان بی‌نتیجه و مبهم هستند. با این حال، هرگونه مزیت درمانی دیالیز همرفتی بر روی همه پیامدهای بیمار از جمله مرگ قلبی‌عروقی به دلیل محدودیت در روش‌های مطالعه و گزارش، قابل اعتماد نیست. نتایج مطالعات آینده که تاثیرات درمانی دوز همرفتی را بر پیامدهای بیمار از جمله مرگ‌ومیر و حوادث قلبی‌عروقی ارزیابی می‌کنند، آموزنده خواهند بود.
روش‌های همرفتی دیالیز (convective dialysis) (هموفیلتراسیون (haemofiltration; HF)، همودیافیلتراسیون (haemodiafiltration; HDF) و بیوفیلتراسیون فاقد استات (acetate-free biofiltration; AFB)) نسبت به همودیالیز (haemodialysis; HD)، مایع اضافی بدن را از غشای دیالیز با فشار مثبت حذف کرده و املاح انباشته‌شده با اندازه متوسط و بزرگتر را به‌طور موثرتری خارج می‌کنند. این افزایش در حذف املاح بزرگتر همراه با استفاده از مایع دیالیز فوق خالص در دیالیز همرفتی، منجر به کاهش فراوانی و شدت نشانه‌ها در طول دوره انجام دیالیز، همچنین بهبود پیامدهای بالینی در بیمار می‌شوند. درمان‌های دیالیز همرفتی (HDF و HF) در مقایسه با درمان انتشاری (diffusive therapy; HD)، با مرگ‌ومیر یا مورتالیتی کمتری در مطالعات مشاهده‌ای همراه هستند. این یک به‌روز‌رسانی از مروری است که نخستین‌بار در سال 2006 منتشر شد.
مقایسه روش‌های دیالیز همرفتی (HF؛ HDF؛ یا AFB) با روش‌های انتشاری (HD) بر پیامدهای بالینی (مرگ‌ومیر، حوادث قلبی‌عروقی عمده، بستری شدن در بیمارستان و عوارض جانبی مرتبط با درمان) در مردان و زنان مبتلا به بیماری پیشرفته کلیه (end-stage kidney disease; ESKD).
از طریق برقراری ارتباط با هماهنگ‌کننده جست‌وجوی کارآزمایی‌ها و با استفاده از واژگان و اصطلاحات جست‌وجوی مرتبط با این مرور، پایگاه ثبت تخصصی گروه کلیه در کاکرین را تا تاریخ 18 فوریه 2015 جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که درمان همرفتی (HF؛ HDF؛ AFB) را با یک درمان همرفتی دیگر یا درمان انتشاری (HD) در درمان ESKD مقایسه کردند.
دو نویسنده مستقل مطالعات را شناسایی کرده، داده‌ها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) مطالعه را ارزیابی کردند. تاثیرات درمان را با استفاده از مدل اثرات تصادفی (random effects) خلاصه کردیم. نتایج را در قالب خطر نسبی (RR) برای پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome) و تفاوت میانگین (MD) برای داده‌های پیوسته (continuous data) همراه با 95% فاصله اطمینان (CI) گزارش کردیم. ناهمگونی (heterogeneity) را با استفاده از آزمون Chi 2 ارزیابی کرده و میزان تغییرات را در تخمین‌های درمان فراتر از آنچه که بر اساس شانس انتظار می‌رفت، با استفاده از آماره I 2 بررسی کردیم.
بیست مطالعه شامل 667 شرکت‌کننده در مرور 2006 وارد شدند. در آن مرور، شواهد کافی از تاثیرات درمان بر پیامدهای بالینی اصلی، به منظور نتیجه‌گیری بالینی معنی‌دار وجود نداشت. انجام جست‌وجوها تا فوریه 2015، تعداد 40 مطالعه واجد شرایط را شناسایی کرد که شامل 3483 شرکت‌کننده در کل بودند. در مجموع، 35 مطالعه (4039 شرکت‌کننده) HF؛ HDF یا AFB را با HD، سه مطالعه (54 شرکت‌کننده) AFB را با HDF، و سه مطالعه (129 شرکت‌کننده) HDF را با HF مقایسه کردند.
سطح خطرات سوگیری در همه مطالعات به‌طور کلی بالا بود که منجر به قطعیت پائین در تاثیرات تخمینی درمان شد. دیالیز همرفتی تاثیر معنی‌داری بر مورتالیتی به هر علتی (all-cause mortality) نداشت (11 مطالعه، 3396 شرکت‌کننده: RR: 0.87؛ 95% CI؛ 0.72 تا 1.05؛ I 2 = 34%)، اما مرگ‌ومیر قلبی‌عروقی را به‌طور قابل توجهی کاهش داد (6 مطالعه، 2889 شرکت‌کننده: RR: 0.75؛ 95% CI؛ 0.61 تا 0.92؛ I 2 = 0%). یک مطالعه هیچ تاثیر قابل توجهی را بر نرخ حوادث قلبی‌عروقی غیرکشنده گزارش نکرد (714 شرکت‌کننده: RR: 1.14؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.50) و دو مطالعه تفاوت معنی‌داری را در بستری شدن در بیمارستان نشان ندادند (2 مطالعه، 1688 شرکت‌کننده: RR: 1.23؛ 95% CI؛ 0.93 تا 1.63؛ I 2 = 0%). یک مطالعه گزارش داد که نرخ افت فشار خون در طول دیالیز به‌طور قابل توجهی با درمان همرفتی کاهش یافت (906 شرکت‌کننده: RR: 0.72؛ 95% CI؛ 0.66 تا 0.80). عوارض جانبی در اکثر مطالعات به‌طور سیستماتیک مورد ارزیابی قرار نگرفتند و داده‌های مربوط به کیفیت زندگی مرتبط با سلامت پراکنده بودند. درمان‌های همرفتی در مقایسه با درمان انتشاری به‌طور قابل توجهی سطوح پیش از دیالیز B 2 میکروگلوبولین (microglobulin) را کاهش داده (12 مطالعه، 1813 شرکت‌کننده: MD؛ 5.55- میلی‌گرم/دسی‌لیتر؛ 95% CI؛ 9.11- تا 1.98-؛ I 2 = 94% و دوز دیالیز (Kt/V urea) را افزایش دادند (14 مطالعه، 2022 شرکت‌کننده: MD: 0.07؛ 95% CI؛ 0.00- تا 0.14؛ I 2 = 90%)، اما نتایج در مطالعات بسیار ناهمگون بودند. آنالیزهای حساسیت (sensitivity) محدود شده به مطالعات مقایسه‌کننده HDF و HD، نتایج بسیار مشابهی را نشان دادند. داده‌های مقایسه مستقیم میان انواع مختلف دیالیز همرفتی برای نتیجه‌گیری کافی نبودند.
مطالعات دارای خطرات مهم سوگیری بودند که منجر به قطعیت پائین در جمع‌بندی برآوردها شده و عموما محدود به بیمارانی بودند که دسترسی کافی عروقی دیالیز داشتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.