زخمهای وریدی پا (که به صورت زخمهای باز ظاهر میشوند) میتوانند در اثر انسداد یا شکننده شدن وریدهای پا ایجاد شوند. فشردهسازی پا، با استفاده از بانداژها یا جورابهای فشارنده، میتواند به بهبودی اکثر زخمها کمک کند. فلاونوئیدها که معمولا به عنوان مکملهای غذایی استفاده میشوند، در انواع غذاها و نوشیدنیهای گیاهی از جمله کاکائو، شکلات، چای و شراب قرمز وجود دارند. گاهی از آنها برای بهبود زخم در پا استفاده میشود. این مرور از کارآزماییهای بالینی به این نتیجه رسید که شواهدی وجود دارد که فلاونوئیدها میتوانند به بهبودی زخمهای وریدی پا کمک کنند، با این حال، بسیاری از کارآزماییها به خوبی گزارش نشدند، و ما نتوانستیم بهطور قطع بدانیم که تاثیرات ظاهرا مفید آنها، واقعی بودند یا خیر. این بدان معناست که ما نمیتوانیم نتیجهگیری محکمی بگیریم، یا استفاده روتین را از فلاونوئیدها برای افراد مبتلا به زخم پا توصیه کنیم. برای ارزیابی تاثیر بالینی واقعی فلاونوئیدها، انجام کارآزماییهای بزرگتر و بهتر مورد نیاز است.
اگرچه به نظر میرسد تخمین کلی از تعداد زخمهای التیامیافته تاثیر قابل توجهی را به نفع فلاونوئیدها (هم MPFF و هم HR) نشان میدهد، این نتیجه باید با احتیاط تفسیر شود، زیرا اکثر این کارآزماییها ضعیف گزارش شدند، و بنابراین خطر سوگیری نامشخصی برای تصادفیسازی (randomisation)، پنهانسازی تخصیص (allocation concealment)، کورسازی (blinding) و روشهای بررسی دادههای ناقص پیامد داشتند. همچنین احتمال سوگیری انتشار وجود داشت.
زخمهای وریدی پا (venous leg ulcers) یک بار (burden) عمده بر دوش نظام سلامت هستند: سالانه، فقط در بریتانیا، هزینه تخمینی آنها برای NHS به 400 میلیون پوند میرسد. فلاونوئیدها (flavonoids) گروه متنوعی از ترکیبات ونوتونیک (venotonic) طبیعی هستند که برخی از پارامترهای میکروسیرکولاتوری (microcirculatory) درگیر در پاتوفیزیولوژی زخم وریدی پا را درمان میکنند.
ارزیابی تاثیرات بالینی فلاونوئیدها در بهبود زخمهای وریدی پا.
در فوریه 2013، پایگاه ثبت تخصصی گروه زخمها در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) ( کتابخانه کاکرین ، 2013، شماره 1)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE (In-Process & Other Non-Indexed Citations)؛ Ovid EMBASE؛ و EBSCO CINAHL را جستوجو کردیم. هیچگونه محدودیتی از نظر تاریخ یا زبان نگارش مقاله اعمال نشد. با شرکتهای داروسازی تماس گرفتیم و فهرست منابع کارآزماییهای واردشده را بررسی کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) که اثربخشی هر ترکیب حاوی فلاونوئید را بر بهبود زخم وریدی پا در بزرگسالان بررسی کردند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای مرور ارزیابی کردند و بررسی اختلافنظرها به نویسنده سوم ارجاع داده شد. همه مقالات رد شده توسط نویسنده سوم، دوباره بررسی شدند. ارزیابی خطر سوگیری (bias) و استخراج دادهها توسط دو نویسنده بهطور جداگانه انجام شدند، و اختلافنظرها با مراجعه به نویسنده سوم برطرف شدند.
از نه مطالعه (1075 شرکتکننده): پنج مورد نسبت فلاونوئید خالصشده میکرونیزه شده (Micronised Purified Flavonoid Fraction; MPFF)، و چهار مورد هیدروکسیاتیلروتوزیدها (hydroxyethylrutosides; HR) را بررسی کردند.
متاآنالیز شامل 723 شرکتکننده از پنج کارآزمایی - که چهار مورد از آنها گزارشدهی ضعیف داشتند - نشان داد که زخمهای وریدی پا در گروههای MPFF نسبت به گروههای کنترل بهبود یافتند (RR: 1.36؛ 95% CI؛ 1.07 تا 1.74). با این حال، دقیقترین کارآزمایی انجامشده، که با خطر پائین سوگیری بود، هیچ مزیت بیشتری را از MPFF نشان نداد (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.73 تا 1.22). از آنجایی که این کارآزمایی منتشر نشده بود، احتمال وجود سوگیری انتشار (publication bias) در کارآزماییهای مربوط به فلاونوئیدها باید تایید شود. بهطور کلی، کیفیت گزارشدهی کارآزماییها در مورد HR نیز ضعیف بود. ادغام سه کارآزمایی، همگی در معرض خطر سوگیری نامشخص، که شامل 279 شرکتکننده بودند، تاثیر آماری معنیداری را به نفع HR از نظر تعداد زخمهای بهبود یافته نشان دادند (RR: 1.70؛ 95% CI؛ 1.24 تا 2.34).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.