اگرچه مداخلات دارویی و روانشناختی هر دو برای مدیریت بالینی افسردگی شدید موثر هستند، داروهای ضد افسردگی همچنان اصلیترین درمان به حساب میآیند. در طول 20 سال گذشته، مهار کنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) به تدریج به رایجترین داروهای ضد افسردگی تجویز شده تبدیل شدهاند. اسیتالوپرام (Escitalopram)، آخرین SSRI معرفی شده در بازار، S-anantiomer خالص سیتالوپرام راسمیک است. در مرور حاضر، شواهد مربوط به اثربخشی، قابلیت پذیرش مداخله و تحملپذیری اسیتالوپرام را در مقایسه با دیگر داروهای ضد افسردگی در مرحله حاد درمان افسردگی شدید ارزیابی کردیم. بیست و دو کارآزمایی تصادفیسازی شده و کنترل شده (حدود 4000 شرکتکننده) وارد این مرور شدند. به نظر میرسد اسیتالوپرام به عنوان درمان ضد افسردگی خط اول برای افراد مبتلا به افسردگی شدید با شدت متوسط تا شدید، مناسب باشد. این دارو فقط با چند داروی ضد افسردگی دیگر مقایسه شده و بنابراین نمیتوانیم بگوییم که در بالین، بهتر، بدتر یا همانند بسیاری از داروهای دیگر است. با این حال، زمانی که نتایج شش مطالعه را در نزدیک به دو هزار بیمار گرد هم آوردیم، عملکرد بهتری نسبت به سیتالوپرام داشت.
برخی از تفاوتهای آماری معنیداری به دست آمدند که اسیتالوپرام را نسبت به دیگر داروهای ضد افسردگی برای درمان فاز حاد افسردگی شدید ترجیح میدهند، از نظر اثربخشی (سیتالوپرام و فلوکستین) و قابلیت پذیرش مداخله (دولوکستین). شواهد کافی برای تشخیص تفاوت میان اسیتالوپرام و دیگر داروهای ضد افسردگی در پاسخ اولیه به درمان (پس از دو هفته از درمان) وجود ندارد. دستیابی به اطلاعات مربوط به هزینه-اثربخشی در زمینه کارآزماییهای ضد افسردگی نیز مورد نیاز است. علاوه بر این، مانند اکثر مرورهای سیستماتیک استاندارد، یافتهها بر شواهد حاصل از مقایسه مستقیم تکیه دارند. وجود پتانسیل تخمین بیش از حد تاثیر درمان به دلیل سوگیری حمایت کننده مالی (sponsor bias) باید در نظر گرفته شود.
اگرچه مداخلات دارویی و روانشناختی هر دو برای مدیریت بالینی افسردگی شدید موثر هستند، داروهای ضد افسردگی همچنان اصلیترین درمان در مراکز خدمات مراقبت اولیه و ثانویه به حساب میآیند. در طول 20 سال گذشته، تجویز داروهای ضد افسردگی بهطور چشمگیری در کشورهای غربی افزایش یافته، عمدتا به دلیل افزایش مصرف مهار کنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (selective serotonin reuptake inhibitors; SSRIs) و توسعه داروهای ضد افسردگی جدیدتر، که به تدریج به رایجترین داروهای ضد افسردگی تبدیل میشوند. اسیتالوپرام (Escitalopram) عبارت است از S-anantiomer خالص سیتالوپرام راسمیک (racemic).
ارزیابی شواهد مربوط به اثربخشی، قابلیت پذیرش مداخله و تحملپذیری اسیتالوپرام در مقایسه با داروهای سه حلقهای، دیگر SSRIها، هتروسیکلیکها (heterocyclic) و عوامل جدیدتر در درمان فاز حاد افسردگی شدید.
تا ماه جولای 2008، بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی جستوجو شدند. بانکهای اطلاعاتی کارآزمایی آژانسهای تایید کننده دارو برای یافتن کارآزماییهای کنترل شده منتشر شده، منتشر نشده و در حال انجام به صورت دستی جستوجو شدند.
همه کارآزماییهای تصادفیسازی شده و کنترل شده که اسیتالوپرام را با هر داروی ضد افسردگی دیگر (از جمله داروهای غیر متداول مانند هایپریکوم (hypericum)) در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی شدید (بدون توجه به معیارهای تشخیصی مورد استفاده) مقایسه کردند.
دادهها توسط دو نویسنده مرور وارد شدند (دادهها دو بار وارد شدند). پاسخ دهندگان به درمان و ارسال کنندگان به درمان بر اساس قصد درمان (intention-to-treat; ITT) محاسبه شدند. برای دادههای دو حالتی (dichotomous)، نسبت شانس (ORs) با 95% فاصله اطمینان (CI) محاسبه شد. دادههای پیوسته (continuous data) با استفاده از تفاوت میانگین استاندارد شده (با 95% CI) با استفاده از مدل اثرات تصادفی آنالیز شدند.
چهارده کارآزمایی اسیتالوپرام را با یک SSRI دیگر و هشت کارآزمایی اسیتالوپرام را با یک داروی ضد افسردگی جدیدتر (ونلافاکسین (venlafaxine)، بوپروپیون (bupropion) و دولوکستین (duloxetine)) مقایسه کردند. نشان داده شد که اسیتالوپرام بهطور قابل توجهی موثرتر از سیتالوپرام (citalopram) در برطرف کردن نشانههای فاز حاد است (OR: 0.67؛ 95% CI؛ 0.50 تا 0.87). اسیتالوپرام نیز از نظر بهبودی، موثرتر از سیتالوپرام ظاهر شد (OR: 0.53؛ 95% CI؛ 0.30 تا 0.93). تعداد بسیار کمتری از بیماران اختصاص داده شده به اسیتالوپرام در مقایسه با بیمارانی که به دولوکستین اختصاص یافتند، برای قطع درمان به هر دلیلی از کارآزماییها خارج شدند (OR: 0.62؛ 95% CI؛ 0.38 تا 0.99).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.