کودکآزاری و غفلت از آنها، از مشکلات رایج در سراسر جهان است که پیامدهای منفی برای کودکان، خانوادهها و جوامع دارد. کودکانی که مورد آزار و اذیت یا بیتوجهی قرار میگیرند، اغلب از منزل خارج شده و در مراکز اقامتی یا با خانوادههای دیگر، از جمله خانوادههای سرپرست، قرار میگیرند. مراقبت از خانواده بهطور سنتی توسط افرادی ارائه شد که مددکاران اجتماعی آنها را از سطح جامعه بهطور خاص برای مراقبت از کودکانی که والدین آنها نمیتوانستند از آنها مراقبت کنند، استخدام کردند. این خانوادهها معمولا با کودکانی که نزد آنها قرار میگرفتند ارتباطی نداشته، و پیش از ترتیب دادن پروسه سرپرستی، آنها را نمیشناختند. در سالهای اخیر بسیاری از جوامع سیاستهایی را ارائه کردهاند که به نفع قرار دادن کودکانی هستند که نمیتوانند در منزل با دیگر اعضای خانواده خود یا با دوستان خانواده زندگی کنند. این امر به «مراقبت خویشاوندی (kinship care)» یا «مراقبت از خانواده و دوستان (families and friends care)» معروف است. ما نمیدانیم دریافت چه نوع مراقبت خارج از منزل (placement) برای کودکان بهتر است.
این مرور برای کمک به یافتن این موضوع طراحی شد که مطالعات تحقیقاتی میتوانند به ما بگویند کدام نوع مراقبت بهتر است یا خیر. تعداد 102 مطالعه را با 666,615 کودک یافتیم که با استانداردهای روششناسی (methodology) قابل قبول مطابقت داشتند. تا جایی که ممکن بود، دادههای مطالعاتی را که پیامد مشابهی را برای کودکان مشاهده کردند، ترکیب کردیم تا در مورد آنچه که تحقیق به ما میگوید، مطمئنتر باشیم. بهترین شواهد کنونی نشان میدهد که کودکان در مراقبتهای خویشاوندی ممکن است از نظر رشد رفتاری، عملکرد سلامت روان، و ثبات قرارگیری بهتر از کودکان دریافتکننده مراقبتهای مرسوم عمل کنند. کودکانی که در مراکز نگهداری مرسوم نگهداری میشوند ممکن است با توجه به فرزندخواندگی و دسترسی به خدماتی که ممکن است نیاز داشته باشند، عملکرد بهتری داشته باشند. هیچ تاثیر منفی برای کودکانی که تحت مراقبت خویشاوندی قرار گرفتند، مشاهده نشد. محدودیت اصلی این مرور سیستماتیک آن است که کیفیت تحقیق در مورد مراقبت خویشاوندی، با روشهای ضعیف مطالعات واردشده تضعیف میشود. کاربردهای عملی و تحقیقات آینده مورد بحث قرار میگیرند.
این مرور از عملکرد مراقبت خویشاوندی به عنوان یک گزینه مناسب برای قرار گرفتن خارج از منزل برای کودکانی که به دلیل بدرفتاری از منزل خارج شدند، پشتیبانی میکند. با این حال، تاثیر این نتیجهگیری با ضعفهای مهم روششناسی و طراحی مطالعات واردشده، کمرنگ میشود.
هر ساله تعداد زیادی از کودکان در سراسر جهان به دلیل بدرفتاری با آنها از منازل خود خارج میشوند. آژانسهای حمایت از کودکان وظیفه دارند این کودکان را در محیطهایی خارج از منزل قرار دهند که امنیت، ماندگاری و رفاه آنها را تسهیل کنند. با این حال، کودکانی که خارج از منزل اسکان مییابند، معمولا مشکلات آموزشی، رفتاری و روانی بیشتری نسبت به همسالان خود نشان میدهند، اگرچه مشخص نیست این امر ناشی از خود پروسه ساکن شدن خارج از منزل است، یا بدرفتاریهایی که باعث آن شده یا ناکافی بودن سیستم رفاه کودکان.
ارزیابی تاثیر استفاده از مراقبت خویشاوندی (kinship care) در مقایسه با دریافت مراقبت از طرف خانواده (foster care placement) بر ایمنی، ماندگاری و رفاه کودکانی که به دلیل بدرفتاری از منزل خارج شدند.
بانکهای اطلاعاتی زیر را برای این بهروزرسانی مرور در 14 مارچ 2011 جستوجو کردیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ PsycINFO؛ CINAHL؛ Sociological Abstracts؛ Social Science Citation Index؛ ERIC؛ Conference Proceedings Citation Index-Social Science and Humanities؛ ASSIA؛ و Dissertation Express. مجلات مرتبط با مددکاری اجتماعی و فهرست منابع مطالعات مروری منتشر شده را جستوجو کرده و با نویسندگان تماس گرفتیم.
مطالعات تجربی و شبه-تجربی کنترلشده، که در آنها کودکانی به دلیل بدرفتاری از منزل خارج شده و متعاقبا تحت مراقبتهای خویشاوندی قرار گرفتند، با کودکانی مقایسه شدند که برای پیامدهای رفاه کودک در حوزههای بهزیستی (well-being)، ماندگاری، یا ایمنی، در سرپرستی غیرخویشاوندی قرار داده شدند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم عناوین و چکیدههای شناساییشده در جستوجوها را مطالعه کرده، و مطالعات مناسب را انتخاب کردند. دو نویسنده مرور، واجد شرایط بودن هر مطالعه را برای پایه شواهد ارزیابی کرده و سپس کیفیت روششناسی (methodology) مطالعات واردشده را ارزیابی کردند. در نهایت، دادههای پیامد را استخراج کرده و آنها را برای انجام متاآنالیز در نرمافزار Review Manager 5 (RevMan ) وارد کردیم و نتایج به صورت نوشتاری و گرافیکی ارائه شدند.
یکصد و دو مطالعه شبه-تجربی با 666,615 کودک در این مرور گنجانده شدند. آنالیز «خطر سوگیری (bias)» نشان میدهد که پایه شواهد حاوی مطالعاتی با خطر نامشخص برای سوگیری انتخاب (selection bias)، سوگیری عملکرد (performance bias)، سوگیری تشخیص (detection bias)، سوگیری گزارشدهی (reporting bias) و سوگیری ریزش نمونه (attrition bias) بوده، و بیشترین خطر مرتبط با سوگیری انتخاب و کمترین مرتبط با سوگیری گزارشدهی است. دادههای پیامد نشان میدهند که کودکان در مراقبتهای خویشاوندی نسبت به کودکانی که در مراکز نگهداری غیرخویشاوندی هستند، دچار مشکلات رفتاری کمتر (تفاوت میانگین (MD) استانداردشده برای اندازه تاثیرگذاری (effect size) مداخله: 0.33-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.49- تا 0.17-)، اختلالات کمتر سلامت روان (نسبت شانس (OR): 0.51؛ 95% CI؛ 0.42 تا 0.62)، بهزیستی بهتر (OR: 0.50؛ 95% CI؛ 0.38 به 0.64)، و اختلال کمتر در ساکن شدن در جایی (OR: 0.52؛ 95% CI؛ 0.40 تا 0.69) شدند. کودکانی که در سرپرستی غیرخویشاوندی بودند، بیشتر به فرزندخواندگی پذیرفته شدند (OR: 2.52؛ 95% CI؛ 1.42 تا 4.49)، در حالی که کودکانی که در سرپرستی خویشاوندی بودند، بیشتر در همان وضعیت باقی ماندند (OR: 0.26؛ 95% CI؛ 0.17 تا 0.40). در نهایت، کودکانی که در مراکز نگهداری غیرخویشاوندی بودند، بیشتر از خدمات سلامت روان استفاده کردند (OR: 1.79؛ 95% CI؛ 1.35 تا 2.37).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.