اندومتریوز (endometriosis) یک بیماری شایع در زنان است که باعث درد قاعدگی و لگن می‌شود. درمان این وضعیت، شامل جراحی و مصرف داروهای هورمونی، با عوارض جانبی بالقوه ناخوشایند و نرخ بالای عود مجدد آن همراه است. دو مطالعه کوچک در این مرور نشان می‌دهند که طب گیاهی چینی (Chinese herbal medicine; CHM) ممکن است به اندازه ژسترینون (gestrinone) موثر باشد، می‌تواند در تسکین دردهای مرتبط با اندومتریوز موثرتر از دانازول (danazol) باشد، و عوارض جانبی کمتری نسبت به درمان معمول دارد. با این حال، دو کارآزمایی موجود در این مرور کوچک بوده و کیفیت محدودی داشتند، بنابراین این یافته‌ها باید با احتیاط تفسیر شوند. انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده و با کیفیت بهتر برای بررسی نقش احتمالی CHM در درمان اندومتریوز مورد نیاز است.
تجویز CHM پس از جراحی ممکن است مزایای قابل مقایسه‌ای با ژسترینون داشته باشد. CHM خوراکی ممکن است در کل تاثیر درمانی بهتری نسبت به دانازول داشته و احتمالا هنگام استفاده همراه با CHM به روش انما در تسکین دیسمنوره موثرتر است. به نظر می‌رسد CHM عوارض جانبی کمتری نسبت به ژسترینون یا دانازول دارد. با این حال، انجام پژوهش‌های قوی‌تری برای ارزیابی دقیق نقش بالقوه CHM در درمان اندومتریوز مورد نیاز است.
مشخصه بیماری اندومتریوز (endometriosis) وجود نوعی بافت در مکان‌هایی خارج از محدوده رحم است که از نظر مورفولوژیکی و بیولوژیکی مشابه بافت طبیعی اندومتر است. درمان جراحی و هورمونی اندومتریوز عوارض جانبی ناخوشایند و نرخ عود بالایی به همراه دارند. در چین، درمان اندومتریوز با استفاده از طب گیاهی چینی (Chinese herbal medicine; CHM) یک روش روتین بوده و پژوهش‌های قابل‌توجهی در مورد نقش CHM در کاهش درد، بهبود باروری و پیشگیری از عود انجام شده است.
این مرور، یک نسخه به‌روز شده از مرور منتشرشده قبلی در بانک اطلاعاتی مرورهای سیستماتیک کاکرین 2009، شماره No 3 است.
مرور اثربخشی و بی‌خطری (safety) CHM در کاهش درد و ناباروری مرتبط با اندومتریوز.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه اختلالات قاعدگی و قدرت پائین باروری در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین) و بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را به زبان انگلیسی جست‌وجو کردیم (از آغاز تا 31/10/2011): MEDLINE؛ EMBASE؛ AMED؛ CINAHL، و NLH.
هم‌چنین بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی به زبان چینی را جست‌وجو کردیم: پایگاه اطلاعاتی منابع علمی بیومدیکال چین (Chinese Biomedical Literature Database; CBM)؛ زیرساخت‌های دانش ملی چین (China National Knowledge Infrastructure)؛ Chinese Sci & Tech Journals (VIP)؛ Traditional Chinese Medical Literature Analysis and Retrieval System (TCMLARS)؛ و Chinese Medical Current Contents (CMCC).
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) برای ورود به مرور انتخاب شدند که به مقایسه CHM در برابر دارونما (placebo)، درمان بیومدیکال، دیگر مداخلات CHM؛ یا CHM به علاوه درمان بیومدیکال در برابر درمان بیومدیکال پرداختند. فقط کارآزمایی‌هایی با پروسیجر‌های تائید شده و تصادفی‌سازی شده و تشخیص اندومتریوز از طریق لاپاروسکوپی وارد شدند.
سه نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به ارزیابی «خطر سوگیری» (bias) و استخراج و آنالیز داده‌ها پرداختند. داده‌ها برای متاآنالیز با استفاده از نسبت خطر (relative risk; RR) برای داده‌های دو حالتی (dichotomous) ترکیب شدند. در صورت لزوم از یک مدل آماری با اثر ثابت (fixed-effect) استفاده شد. داده‌هایی را که برای متاآنالیز مناسب نبودند، به صورت داده‌های توصیفی ارائه کردیم.
دو RCT چینی، شامل 158 زن، در این مرور گنجانده شدند. اگرچه هر دوی این کارآزمایی‌ها متدولوژی (methodology) کافی را توصیف کردند، کیفیت محدودی داشتند. هیچ یک از کارآزمایی‌ها CHM را با درمان دارونما (placebo) مقایسه نکردند.
هیچ شواهدی مبنی بر وجود تفاوت معنی‌دار در نرخ تسکین علامتی بین CHM و ژسترینون (gestrinone) تجویز شده پس از جراحی لاپاروسکوپی وجود نداشت (RR: 1.04؛ 95% CI؛ 0.91 تا 1.18). تفاوت معنی‌داری بین گروه‌های CHM و ژسترینون از نظر نرخ کلی بارداری دیده نشد (69.6% در برابر 59.1%؛ RR: 1.18؛ 95% CI؛ 0.87 تا 1.59، یک RCT).
تجویز CHM به صورت خوراکی و سپس انما (enema) در مقایسه با دانازول (danazol) منجر به نسبت بیشتری از زنانی شد که به تسکین علامتی دست یافتند (به ترتیب: RR: 5.06؛ 95% CI؛ 1.28 تا 20.05؛ RR: 5.63؛ 95% CI؛ 1.47 تا 21.54). تجویز خوراکی CHM به علاوه انما منجر به کاهش بیشتری در میانگین نمرات درد دیسمنوره (dysmenorrhoea) نسبت به دانازول شد (تفاوت میانگین (MD): 2.90-؛ 95% CI؛ 4.55- تا 1.25-). برای درد لومبوساکرال، ناراحتی رکتوم یا حساسیت ندول‌های واژینال، تفاوت معنی‌داری بین CHM و دانازول وجود نداشت.
به‌طور کلی، 100% زنان در هر دو مطالعه بهبودی جزئی را در نشانه‌های بیماری نشان دادند. زنانی که CHM مصرف کردند، دچار عوارض جانبی کمتری نسبت به بیمارانی شدند که ژسترینون یا دانازول دریافت کردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.