سوال مطالعه مروری
آیا گروهی از داروها به نام بنزودیازپینها (benzodiazepines) یک درمان موثر و قابل تحمل برای کاتاتونیا (catatonia) در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی (schizophrenia) یا سایر بیماریهای روانی جدی هستند؟
پیشینه
کاتاتونیا یک وضعیت ناتوانکننده است که با حرکت و فعالیت کم، بیش از حد یا عجیب و غریب و همچنین کاهش ارتباط با محیط اجتماعی و فیزیکی مشخص میشود. این وضعیت زمانی رخ میدهد که فرد دارای چندین شرایط روانی مختلف باشد، از جمله اسکیزوفرنی (یک بیماری روانی پایدار که نشانه بارز آن درک تغییر یافته از واقعیت است)؛ یا دارای شرایط پزشکی باشد که کمتر شایع است. برخی دیگر از اختلالات روانی جدی که با کاتاتونیا مرتبط هستند عبارتند از اختلال دو-قطبی (بیماری که در آن فرد خلقوخوی بسیار آشفته دارد) و افسردگی (یک اختلال دیگر خلقوخو که با خلقوخوی پائین مشخص میشود). بنزودیازپینها به طور گسترده در درمان کاتاتونیا استفاده میشوند، اما شواهد با کیفیت خوبی از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده در مورد اثربخشی آنها وجود ندارد.
جستوجوی شواهد
متخصص اطلاعات گروه اسکیزوفرنی در کاکرین جستوجوهای الکترونیکی را در پایگاه ثبت تخصصی این گروه (آخرین بار در فوریه 2019) برای یافتن کارآزماییهایی انجام داد که افراد مبتلا به کاتاتونیا را که همراه با اسکیزوفرنی یا سایر بیماریهای روانی جدی مشابه اتفاق میافتادند تصادفیسازی کردند تا بنزودیازپینها یا هر یک از موارد زیر را دریافت کنند: سایر داروها، دارونما (placebo) یا درمان الکتروشوک (electroconvulsive). یکصد-سی رکورد پیدا شد که توسط نویسندگان مرور تحت بررسی قرار گرفت.
شواهد یافت شده
در این جستوجو یک کارآزمایی پیدا شد که الزامات مرور را داشت و دادههای قابل استفاده محدود و با کیفیت بسیار پائین را فقط برای یک پیامد ارائه کرد. این کارآزمایی دو نوع بنزودیازپین (لورازپام (lorazepam) در برابر اگزازپام (oxazepam)) را مقایسه کرد و هیچ تفاوت بارزی بین این دو درمان برای بهبود نشانههای کاتاتونیا برای افرادی که کاتاتونیا و اسکیزوفرنی یا بیماریهای روانی جدی مشابه دارند، پیدا نکرد.
نتیجهگیریها
شواهد با کیفیت بالای کافی برای پاسخ به سوال مطالعه مروری وجود ندارد. انجام پژوهشهای بیشتر و با کیفیت بالا مورد نیاز است.
آنالیز نتایج حاصل از این مرور، که مقایسه سر-به-سر از دو تک-درمانی با بنزودیازپین بود، تفاوت بارزی را در تاثیر درمان نشان نمیدهد. هیچ دادهای برای بنزودیازپینها در مقایسه با دارونما یا مراقبت استاندارد در دسترس نبود. فقدان دادههای قابل استفاده و کیفیت بسیار پائین دادههای موجود، نتیجهگیریهای قطعی را غیر-ممکن میکند، مطالعات بیشتری با متدولوژی و گزارشدهی با کیفیت بالا برای تعیین قطعیتر پیامدهای مرتبط با استفاده از بنزودیازپین در مدیریت بالینی کاتاتونیا در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و سایر SMIها مورد نیاز است.
کاتاتونیا (catatonia) یک اختلال ناتوانکننده حرکتی و ارادی است که با اسکیزوفرنی (schizophrenia) و برخی دیگر از بیماریهای روانی همراه میشود. افراد مبتلا به کاتاتونیا بیشتر از افراد بدون ابتلا به این اختلال نیاز به بستری شدن در بیمارستان و مراقبتهای بسیار نظارتشده دارند. همچنین احتمال خطر بروز عوارض ثانویه مانند پنومونی (pneumonia)، سوءتغذیه و کمآبی بدن در این افراد بالا است. درمان اصلی عبارت است از درمانهای دارویی و درمان الکتروشوک (electroconvulsive).
مقایسه تاثیرات بنزودیازپینها (benzodiazepine) با دیگر داروها، دارونما (placebo) یا درمان الکتروشوک برای کاتاتونیا در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا دیگر بیماریهای روانی جدی (serious mental illnesses; SMIs) مشابه.
جستوجوی قبلی خود را (28 فوریه 2007) با جستوجو در پایگاه ثبت کارآزماییهای مبتنی بر مطالعه گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (9 نوامبر 2016؛ 6 فوریه 2019) بهروز کردیم. این پایگاه ثبت بر اساس جستوجوهای سیستماتیک در منابع اصلی (شامل CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ AMED؛ BIOSIS؛ CINAHL؛ PsycINFO؛ PubMed؛ و پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی) و بهروز کردن ماهانه آنها، جستوجوهای دستی، منابع علمی خاکستری، و خلاصه مقالات کنفرانسها، بدون اعمال هیچ محدودیتی از نظر زبان، تاریخ، نوع مقاله یا وضعیت انتشار، برای ورود رکوردها به پایگاه ثبت، شکل میگیرد. همچنین فهرست منابع را از مطالعات انتخاب شده در جستوجو، به صورت دستی جستوجو کردیم.
همه کارآزماییهای بالینی کنترل شده که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا دیگر SMIهای مشابه و ابتلا به کاتاتونیا را برای دریافت بنزودیازپینها یا دیگر درمانهای مرتبط تصادفیسازی کردند. مطالعاتی را وارد کردیم که معیارهای ورود را داشته و دادههای قابل استفادهای را گزارش کردند. مطالعاتی را کنار گذاشتیم که معیارهای ورود ما را نداشته یا مواردی که دادههای قابل استفاده را گزارش نکردند. زمانی که به اطلاعات بیشتر نیاز داشتیم با نویسندگان تماس گرفتیم؛ و اگر پاسخی دریافت نکردیم، آن مطالعات را تحت عنوان «در انتظار ارزیابی» کنار گذاشتیم.
نویسندگان مرور، دادهها را بهطور مستقل از هم استخراج کردند. برای دادههای دو-حالتی، نسبت خطر (relative risk; RR) و 95% فواصل اطمینان (CI) آنها را بر اساس قصد درمان (intention-to-treat) و با استفاده از مدل اثر-ثابت محاسبه کردیم. ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» را برای مطالعه وارد شده تکمیل کرده و جدول «خلاصهای از یافتهها» را با استفاده از روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ایجاد کردیم.
جستوجوها 130 استناد را پیدا کردند که از میان آنها توانستیم 22 مطالعه احتمالا مرتبط را شناسایی کنیم. از این موارد، فقط یک مطالعه را در مرور گنجاندیم. این مطالعه دارای حجم نمونه نسبتا کوچکی از 17 شرکتکننده بود که لورازپام (lorazepam) یا اگزازپام (oxazepam) دریافت کرده و یک هفته پیش از شروع کارآزمایی دارویی را مصرف نکردند. تنها دادههای قابل استفاده که توسط این مطالعه گزارش شد، تغییر مهم بالینی در نشانههای کاتاتونیا بود که به صورت 50% بهبودی در مقیاس آنالوگ بصری (Visual Analogue Scale; VAS) اندازهگیری شد. تفاوتی در تعداد شرکتکنندگانی که تغییر بالینی مهمی را در نشانههای کاتاتونیک نشان میدادند، وجود نداشت (RR: 0.95؛ 95% CI؛ 0.42 تا 2.16؛ 17 شرکتکننده؛ 1 مطالعه؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
هیچ دادهای برای سایر پیامدهای مهم یعنی اقامت در بیمارستان، تغییر بالینی مهم در رضایت از مراقبت، وضعیت کلی، عوارض جانبی یا عملکرد کلی گزارش نشده است.
مطالعات معدودی را یافتیم که معیارهای ورود ما را داشتند، اما هیچ داده قابل استفادهای را گزارش نکردند. این مطالعات را باید حذف میکردیم. اگرچه این مطالعات ضعیف گزارش شدند، نشان میدهند که مطالعات مرتبطی انجام شدهاند - طراحی و اجرای آنها غیر-ممکن نیست.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.