سوال مطالعه مروری
نویسندگان کاکرین میخواستند مشخص کنند که کدام ماده برای اتساع حفره رحم در طول مدت انجام هیستروسکوپی سرپایی بهتر از دیگران است. ما بررسی کردیم که کدام ماده توسط بیمار بهتر تحمل میشود، عوارض جانبی کمتری ایجاد میکند، برای اپراتور رضایتبخشتر است، و پروسیجر با آن به مدت زمان کوتاهتری نیاز دارد.
پیشینه
رحم یک عضو توخالی است. هیستروسکوپ، دستگاهی است که برای دیدن داخل حفره رحم وارد آن میشود. اگر شخصی بخواهد درون رحم را با استفاده از آن ببیند، حفره رحم باید با یک ماده شفاف (واسطه اتساع) پر شود. این ماده میتواند مایع (محلول سالین) یا گاز (دیاکسید کربن) باشد. گرم کردن مایع تا دمای بدن، برای بهبود تحملپذیری بیمار پیشنهاد شده است. هر ماده مزایا و عوارض جانبی خاص خود را دارد که در اینجا به مقایسه آنها پرداختهایم.
ویژگیهای مطالعه
ما 12 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده را یافتیم که به مقایسه واسطه اتساع در مجموع 1946 زن پرداختند که تحت هیستروسکوپی سرپایی قرار گرفتند. شواهد تا اپریل 2021 بهروز است.
نتایج کلیدی
میزان درد در طول مدت انجام پروسیجر ممکن است میان سالین و دیاکسید کربن مشابه باشد. ما مطمئن نیستیم که سالین به اندازه دیاکسید کربن از نظر نسبتی از پروسیجرهایی که به دلیل درد شدید ناتمام ماندند و نیاز به استفاده از دارویهای مسکّن، تحملپذیر است یا خیر. سالین احتمالا با عوارض جانبی کمتری نسبت به دیاکسید کربن همراه است. این ماده ممکن است از نظر کیفیت نمای هیستروسکوپی نسبت به دیاکسید کربن ارجحیت داشته باشد. شواهد برای طول مدت انجام پروسیجر قطعی نیست.
سالین گرم در مقایسه با سالین در دمای اتاق، ممکن است نمرات درد را کاهش دهد. شواهد برای دیگر پیامدهای این مقایسه قطعی نیست.
کیفیت شواهد
سطح کیفیت شواهد بسیار پائین تا متوسط است. محدودیتهای اصلی شواهد عبارتند از ناتوانی در ماسکه کردن نوع مداخله برای شرکتکننده و اپراتور، عدم-دقت، و نتایج متناقض.
شواهد برای نشان دادن تفاوتها میان واسطههای مختلف مورد استفاده برای اتساع رحم در هیستروسکوپی سرپایی از نظر تحملپذیری بیمار، رضایت اپراتور، یا طول مدت انجام پروسیجر، ناکافی بود. با این حال، سالین در ایجاد عوارض جانبی کمتر (درد نوک شانه و واکنش وازوواگال) نسبت به دیاکسید کربن ارجحیت داشت.
انجام هیستروسکوپی در یک سیستم سرپایی، روش «استاندارد طلایی» برای ارزیابی حفره رحم است. واسطه مورد استفاده برای اتساع حفره رحم شامل گاز به صورت دیاکسید کربن، و مایع به صورت سالین است که میتوانند در دمای اتاق استفاده شده یا تا رساندن آنها به دمای بدن، گرم شوند. هر دو واسطه فوق، دارای مزایا و همچنین معایبی هستند.
هدف از انجام این مرور، مقایسه اثربخشی، تحملپذیری، و بیخطری (safety) گاز (دیاکسید کربن) و مایع (نرمال سالین) مورد استفاده برای اتساع رحم در طول مدت انجام هیستروسکوپی سرپایی است.
پایگاه ثبت تخصصی گروه زنان و باروری در کاکرین؛ بانکهای اطلاعاتی CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ و PsycINFO را تا 28 اپریل 2021 جستوجو کردیم. برای شناسایی مطالعات بیشتر، منابع کارآزماییهای مرتبط را بررسی کرده و با نویسندگان مطالعه و متخصصان فعال در این عرصه تماس گرفتیم. رکوردهای CINAHL و کارآزماییهای در حال انجام از پایگاههای ثبت کارآزماییها در جستوجوی CENTRAL گنجانده شدند.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که به منظور اتساع رحم در هیستروسکوپی سرپایی برای هر اندیکاسیونی، به مقایسه سالین با دیاکسید کربن، همچنین به مقایسه سالین در دماهای مختلف، پرداختند.
از پروسیجرهای استاندارد روششناسی توصیه شده توسط کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه مرور عبارت بودند از تحملپذیری بیمار و عوارض جانبی یا عوارض مربوط به نوع واسطه اتساع. پیامدهای ثانویه شامل کیفیت نمای هیستروسکوپی و طول مدت انجام پروسیجر بودند.
ما 12 RCT (1946 زن) را وارد کردیم. کیفیت شواهد از بسیار پائین تا متوسط متغیر بود: محدودیتهای اصلی عبارت بودند از خطر سوگیری (bias) به دلیل عدم انجام کورسازی ناشی از ماهیت پروسیجر، عدم-دقت، و ناهمگونی.
سالین در برابر دیاکسید کربن
تجزیهوتحلیلهای انجام شده وجود تفاوت بالینی را بین سالین و دیاکسید کربن در نمرات درد در طول انجام پروسیجر رد کرد، اما کیفیت شواهد پائین بود (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.07-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.17- تا 0.02؛ 9 RCT؛ N = 1705؛ I² = 86%). این یافته یعنی تفاوتی معادل 0.39 سانتیمتر (پائینتر) و 0.05 سانتیمتر (بالاتر) در یک مقیاس آنالوگ بصری (visual analogue scale; VAS) 10-سانتیمتری. شواهد برای نشان دادن تفاوت میان گروهها در نسبتی از پروسیجرهای تکمیل نشده به دلیل درد شدید کافی نبود (نسبت شانس (OR) Peto؛ 0.48؛ 95% CI؛ 0.09 تا 2.42؛ 1 RCT؛ N = 189؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). ما مطمئن نیستیم که استفاده از سالین در مقایسه با دیاکسید کربن نیاز بیمار را به تجویز مسکّن کاهش میدهد یا خیر (Peto OR: 0.34؛ 95% CI؛ 0.12 تا 0.99؛ 1 RCT؛ N = 189؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین).
استفاده از سالین در مقایسه با دیاکسید کربن احتمالا با حوادث واکنشی وازوواگال کمتر (Peto OR: 0.53؛ 95% CI؛ 0.32 تا 0.86؛ 6 RCT؛ N = 1076؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت متوسط) و نیز با حوادث درد نوک شانه کمتر (Peto OR: 0.28؛ 95% CI؛ 0.14 تا 0.54؛ 4 RCT؛ N = 623؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت متوسط) همراه است. شواهد حاکی از آن است که اگر 10% از زنانی که تحت هیستروسکوپی سرپایی قرار میگیرند، به دنبال استفاده از دیاکسید کربن دچار یک حادثه واکنشی وازوواگال شوند، نرخ آن با استفاده از سالین بین 3% و 9% خواهد بود. بهطور مشابه، اگر نرخ درد نوک شانه با دیاکسید کربن 9% باشد، با سالین به 1% تا 5% درصد خواهد رسید. ما مطمئن نیستیم که سالین از نظر خونریزی آندومتر مشابه دیاکسید کربن است یا خیر (Peto OR: 0.83؛ 95% CI؛ 0.25 تا 2.75؛ 2 RCT؛ N = 349؛ I² = 0%؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). در هیچ مطالعهای در این مقایسه، بروز عفونت گزارش نشد.
سالین نسبت به دیاکسید کرین ممکن است با ایجاد نمای غیر-رضایتبخشتری از هیستروسکوپی، منجر به نیاز به انجام پروسیجرهای کمتری شود (Peto OR: 0.51؛ 95% CI؛ 0.32 تا 0.82؛ 5 RCT؛ N = 1082؛ I² = 67%؛ شواهد با کیفیت پائین). طول مدت این پروسیجر با سالین در سه مطالعه از چهار مطالعهای که این پیامد را گزارش کردند، کوتاهتر بوده و طول مدت آن در مطالعه چهارم در هر دو بازو مشابه هم گزارش شد.
سالین گرم در برابر سالین در دمای اتاق
استفاده از سالین گرم در مقایسه با سالین در دمای اتاق برای اتساع رحم در طول مدت انجام هیستروسکوپی در کلینیک ممکن است نمرات درد را کاهش دهد (تفاوت میانگین (MD): 1.14-؛ 95% CI؛ 1.55- تا 0.73-؛ 3 RCT؛ N = 241؛ I² = 77%؛ شواهد با کیفیت پائین). شواهد برای نشان دادن تفاوتها میان گروهها در نسبتی از پروسیجرهای تکمیل نشده ناشی از درد شدید (Peto OR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.06 تا 15.87؛ 1 RCT؛ N = 77؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) یا نیاز به دریافت مسکّن (Peto OR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.14 تا 7.32؛ 1 RCT؛ N = 100؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) ناکافی بود.
تجزیهوتحلیل انجام شده وجود تفاوت بالینی را در طول مدت انجام پروسیجر میان سالین گرم و سالین در دمای اتاق رد کرد، هر چند که سطح کیفیت شواهد پائین بود (MD؛ 13.17 ثانیه؛ 95% CI؛ 12.96- تا 39.29؛ 2 RCT؛ N = 141؛ I² = 21%). هیچ موردی از عفونت در هیچ کدام از دو گروه گزارش نشد (1 RCT؛ N = 100). هیچ موردی از عارضه جانبی دیگر و هیچ اطلاعاتی در مورد کیفیت نمای هیستروسکوپی در هیچ مطالعهای در این مقایسه گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.