کمخونی، زمانی رخ میدهد که سطح گلبول قرمز خون و هموگلوبین کمتر از حد طبیعی باشد، و یک مشکل شایع میان بزرگسالان مبتلا به بیماریهای مزمن کلیوی (chronic kidney disease; CKD) است. این عارضه میتواند باعث تنگی نفس، سرگیجه و درد قفسه سینه (آنژین) شود؛ توانایی تفکر درست را کاهش میدهد؛ توانایی ورزش کردن را محدود کرده؛ و موجب بروز مشکلات جنسی، کماشتهایی و کاهش کیفیت زندگی میشود. همچنین ممکن است باعث بستری طولانیمدتتر در بیمارستان و گاهی اوقات مرگ بیمار شود.
روشهای مختلفی برای اصلاح کمخونی در افراد مبتلا به CKD وجود دارد، از جمله مصرف داروهایی برای تحریک تولید گلبولهای قرمز خون، دیالیز برای حذف مواد زائد و آب اضافی از خون، ترانسفیوژنهای خون، مدیریت رژیم غذایی، و عوامل مکمل آهن و فولات.
داروهای دیگر، مانند آندروژنها (androgens) - که هورمونهای استروئیدی مردانه هستند - ممکن است در برخی شرایط برای کمک به کاهش تاثیرات نامطلوب درمانها تجویز شوند. یکی دیگر از مزایای احتمالی آندروژن درمانی برای افراد مبتلا به CKD، به ویژه در مناطقی که منابع سلامت محدودی دارند، این است که این داروها نسبت به برخی درمانهای دیگر هزینه کمتری دارند.
هشت مطالعه کوچک را ارزیابی کردیم که دادههای مربوط به 181 بزرگسال مبتلا به کمخونی مرتبط با CKD را ارائه داده و استفاده از آندروژن درمانی را بررسی کردند. محدودیتها و نقایص در شواهد موجب شد که اینطور نتیجهگیری کنیم که آندروژن درمانی برای بزرگسالان مبتلا به کمخونی مرتبط با CKD با مزایای قابلتوجهی همراه نیست.
برای تایید اینکه استفاده از آندروژنها برای بزرگسالان مبتلا به کمخونی مرتبط با CKD مفید است، شواهد کافی را به دست نیاوردیم.
کمخونی زمانی رخ میدهد که خون حاوی گلبولهای قرمز کمتر و سطوح هموگلوبین کمتر از حد طبیعی باشد و یک عارضه شایع میان بزرگسالان مبتلا به بیماریهای مزمن کلیوی (chronic kidney disease; CKD) به شمار میآید. اگرچه رویکردهایی برای اصلاح کمخونی در بزرگسالان مبتلا به CKD وجود دارند، آندروژن درمانی (androgen therapy) بحثبرانگیز است.
هدف از انجام این مرور، تعیین مزایا و آسیبهای آندروژنها در درمان کمخونی در بیماران بزرگسال مبتلا به CKD بود.
CENTRAL، پایگاه ثبت تخصصی گروه کلیه و پیوند در کاکرین، بانک اطلاعاتی زیستپزشکی چین (Chinese Biomedicine Database; CBM)؛ CNKI؛ VIP و فهرست منابع مقالات را بدون اعمال محدودیت در زبان نگارش مقاله، جستوجو کردیم. جستوجوی اخیر در آگوست 2014 انجام شد.
همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که استفاده از آندروژنها را برای درمان کمخونی CKD در بزرگسالان ارزیابی کردند، واجد شرایط ورود بودند.
دو نویسنده بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را در مطالعات وارد شده ارزیابی کردند. متاآنالیز را با استفاده از نسبت خطر (relative risk; RR) برای پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome) و تفاوتهای میانگین (MD) برای پیامدهای پیوسته (continuous outcome)، با 95% فواصل اطمینان (CI)، اجرا کردیم.
هشت مطالعه را وارد کردیم که دادههای 181 شرکتکننده را گزارش کردند. کیفیت مطالعه در شش مطالعه در حد متوسط، در یک مطالعه در سطح پائین و در یک مطالعه در سطح بالا ارزیابی شد. تعداد اندک مطالعات وارد شده، و تعداد کم شرکتکنندگان، در مجموع بر کیفیت شواهد تاثیر منفی گذاشت.
شواهد محدودی (1 مطالعه، 24 شرکتکننده) را پیدا کردیم که نشان داد اکسیمتولون (oxymetholone) میتواند باعث افزایش سطح هموگلوبین (haemoglobin; Hb) (MD؛ 1.90 گرم/دسیلیتر؛ 95% CI؛ 1.66 تا 2.14)، هماتوکریت (haematocrit; HCT) (MD: %27.10؛ 95% CI؛ 26.49 تا 27.71)، تغییر در آلبومین (MD؛ 4.91 گرم/لیتر؛ 95% CI؛ 3.69 تا 6.13)، آلانین آمینوترانسفراز (alanine aminotransferase; ALT) (MD؛ 54.50 واحد/لیتر؛ 95% CI؛ 43.94 تا 65.06)، و آسپارتات آمینوترانسفراز (aspartate aminotransferase; AST) (MD؛ 47.33 واحد/لیتر؛ 95% CI؛ 37.69 تا 56.97)؛ و کاهش لیپوپروتئین با چگالی بالا (high-density lipoprotein; HDL) (MD؛ 15.66- میلیگرم/دسیلیتر؛ 95% CI؛ 24.84- تا 6.48-) شود. همچنین دریافتیم که ناندرولون دکانوات (nandrolone decanoate) به همراه اریتروپویتین در مقایسه با اریتروپویتین (erythropoietin) به تنهایی، ممکن است HCT را افزایش دهد (3 مطالعه، 73 شرکتکننده: MD: %2.54؛ 95% Cl؛ 0.96 تا 4.12). شواهد محدودی نشان میدهند که ناندرولون دکانوات در مقایسه با اریتروپویتین (1 مطالعه، 27 شرکتکننده)، میتواند سطوح پروتئین کل پلاسما (MD؛ 0.40 گرم/لیتر؛ 95% CI؛ 0.13 تا 0.67)، آلبومین (MD؛ 0.20 گرم/لیتر؛ 95% CI؛ 0.01 تا 0.39)، و ترانسفرین (transferrin) (MD؛ 45.00 میلیگرم/دسیلیتر؛ 95% CI؛ 12.61 تا 77.39) را افزایش دهد. شواهد نشان میدهد که ناندرولون دکانوات در مقایسه با عدم درمان (کلیه باقیمانده (remnant kidney))، میتواند Hb؛ (2 مطالعه، 33 شرکتکننده: MD؛ 1.04 گرم/دسیلیتر؛ 95% Cl؛ 0.66 تا 1.41) و HCT؛ (1 مطالعه، 24 شرکتکننده: MD: %3.70؛ 95% Cl؛ 0.68 تا 6.72) را افزایش دهد. شواهدی یافت شد (1 مطالعه، 5 شرکتکننده) مبنی بر اینکه ناندرولون دکانوات در مقایسه با عدم درمان (آنفریک (anephric))، میتواند Hb را افزایش دهد (MD؛ 1.30 گرم/دسیلیتر، 95% CI؛ 0.57 تا 2.03)، اما ناندرولون دکانوات HCT را افزایش نداد (MD: %2.00؛ 95% Cl؛ 0.85- تا 4.85).
با این حال، اکسیمتولون باعث کاهش میزان نیتروژن اوره خون (blood urea nitrogen; BUN)، کراتینین سرم (serum creatinine; SCr)، کلسترول، یا تریگلیسیرید؛ یا افزایش پروتئین کل پلاسما، پرهآلبومین (prealbumin) یا ترانسفرین نشد. هیچ شواهدی یافت نشد دال بر اینکه ناندرولون دکانوات باعث افزایش سطح پرهآلبومین یا کاهش BUN؛ SCr؛ AST؛ ALT، کلسترول، تریگلیسیرید، HDL یا لیپوپروتئین با چگالی کم (low-density lipoprotein; LDL) میشود. عوارض جانبی مرتبط با آندروژن درمانی به ندرت گزارش شدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.