دونپزیل، دارویی است که تصور میشود از تجزیه استیلکولین، که یک انتقالدهنده عصبی (نوروترانسمیتر) در مغز بوده و حضور آن برای عملکردهای حافظه مهم است، جلوگیری کند. افراد مبتلا به بیماری آلزایمر (Alzheimer's disease; AD)، با کمبود استیلکولین روبهرو هستند. گزارش شده که داروی دونپزیل در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر خفیف تا متوسط که به سندرن داون مبتلا نیستند، فوایدی دارد. با این حال، افراد مبتلا به DS در سنین بسیار پائینتری نسبت به جمعیت عمومی AD را نشان داده و همچنین تفاوتهای فیزیکی در اندازه، میزان متابولیسم و ضربان قلب دارند، و بنابراین ممکن است نیازهای متفاوتی نیز داشته باشند.
این مرور، هیچ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شدهای را پیرامون تجویز دونپزیل در افراد مبتلا به سندرم داون شناسایی نکرد. این نشان میدهد، در بهترین حالت، گرایشی متوسط و بدون اهمیت آماری به نفع افراد مبتلا به سندرم داون و دمانس آلزایمر که توانایی تحمل دونپزیل را دارند، وجود دارد. این کارآزمایی، کیفیت خوبی داشت، اما کوچک بود. توجه به این نکته مهم است که افراد مبتلا به سندروم داون ممکن است اغلب مبتلا به بیماریهای دیگری نیز باشند، به این معنی که دارو برای همه آنها مناسب نیست. انجام تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
این مرور، جایگزین یک مرور جدید شد تحت عنوان « مداخلات دارویی در درمان زوال شناختی افراد مبتلا به سندرم داون»در CDSR سال 2015.
تا به امروز فقط یک مطالعه تصادفیسازی شده و کنترل شده کوچک در مورد تاثیر دونپزیل وجود دارد. این یافتهها نشان میدهند، در بهترین حالت، گرایشی متوسط و بدون اهمیت آماری به نفع افراد مبتلا به سندرم داون و دمانس آلزایمر که توانایی تحمل دونپزیل را دارند، وجود دارد (این دارو در حال حاضر فقط در دوزهای نسبتا زیاد توزیع میشود و در افرادی با مشکلات قلبی و تنفسی منع مصرف دارد). این مطالعه، شواهد خوبی را که بتوان بر اساس آن درمان بالینی را انجام داد، ارائه نمیدهد. یافتههای به دست آمده از یک پیگیری برچسب-باز، مزیت احتمالی دارو را در برخی از افراد پیشنهاد میکند. علاوه بر این، انجام مطالعات تصادفیسازی و کنترل شده بزرگتر با دوره پیگیری طولانی-مدتتر مورد نیاز است.
دمانس آلزایمر (Alzheimer's dementia; AD)، شایعترین شکل دمانس در افراد مبتلا به سندرم داون (Down Syndrome; DS) به شمار میآید. استیلکولین، یک ماده شیمیایی است که در مغز یافت شده و نقش مهمی را در حافظه، توجه و تمرکز، استدلال و زبان بازی میکند. دونپزیل (donepezil)، یک مهارکننده برگشتپذیر استیلکولیناستراز است، که تصور میشود سطوح استیلکولین را حفظ میکند، و گزارش شده که در افراد مبتلا به AD در جمعیت عمومی فوایدی دارد. توجه به این نکته مهم است که افراد مبتلا به DS، تمایل به تظاهر AD را در سنین بسیار پائینتری نسبت به جمعیت عمومی داشته و تفاوتهای ظریفی را نیز در فیزیولوژی (به عنوان مثال، میزان متابولیسم و ضربان قلب) نشان میدهند و ممکن است نیازهای متفاوتی با جمعیت عمومی داشته باشند. این مرور، جایگزین مرور جدیدی شد تحت عنوان « مداخلات دارویی در درمان زوال شناختی در افراد مبتلا به سندرم داون» در بانک اطلاعاتی مرورهای سیستماتیک کاکرین (CDSR) در سال 2015.
تعیین اثربخشی و بیخطری (safety) دونپزیل در افراد مبتلا به DS که به سمت AD رفتند.
CENTRAL؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL؛ PsycINFO؛ BIOSIS؛ SCI؛ SSCI و NRR تا اکتبر 2008 جستوجو شدند. با تولیدکنندگان دونپزیل، همچنین متخصصان در این زمینه تماس گرفتیم، تا درباره گزارشهای کارآزماییهای منتشر نشده یا در حال انجام سوال کنیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) با حضور شرکتکنندگان مبتلا به DS و AD، که در آنها درمان با دونپزیل با یک گروه دارونما (placebo) مقایسه شد.
دادهها از گزارشهای منتشر شده از یک مطالعه مرتبط با این موضوع استخراج شدند.
مطالعه وارد شده در این مرور، یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده کوچک (n=30) بود که 24 هفته به طول انجامید. مطالعه مذکور با یک مطالعه برچسب-باز و دارای طراحی متقاطع، پیگیری شد.
هیچ تفاوت قابل توجهی در هیچ یک از چهار پیامد معتبر از جمله عملکرد کلی و سه معیار تواناییهای شناختی و مشکلات رفتاری دیده نشد. 6 نفر از 16 مراقب (37%) شرکتکنندگان تحت درمان با دونپزیل و 2 نفر از 15 بیمار (13%) دریافت کننده دارونما، بهبودی را گزارش کردند. هیچ اطلاعاتی برای مهارتهای روزمره، نهادینهسازی، کاهش استرس مراقبین یا پیامدهای اقتصادی در دسترس نبود. نیمی از بیماران گروه مداخله و 20% از بیماران گروه دارونما، عوارض جانبی را گزارش کردند؛ دو شرکتکننده به دلیل عوارض جانبی، مطالعه را ترک کردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.