با وجود شیوع و اثرات منفی اختلالات روانی، بسیاری از افراد مبتلا تشخیص داده نشده یا درمان کافی دریافت نمیکنند. رابط-مشاوره (consultation liaison) یکی از راههای ارائه مراقبتهای سلامت روان به افراد در مراکز مراقبتهای اولیه است. در رابط-مشاوره، یک متخصص سلامت روان با ارائهدهنده مراقبتهای اولیه همکاری میکند تا مراقبتهای مناسب را به افراد دارای نیازهای سلامت روان ارائه دهد. در این مرور از مطالعات منتشر شده تا مارچ 2014، اثربخشی رابط-مشاوره با مراقبتهای اولیه استاندارد و دیگر انواع مراقبتهای سلامت روان مقایسه شد. تعداد 12 کارآزمایی را با 2605 مصرفکننده و بیش از 905 پزشک ارائهدهنده مراقبتهای اولیه وارد کردیم. رابط-مشاوره در 11 کارآزمایی با مراقبت استاندارد و در یک کارآزمایی با مراقبت مشارکتی (collaborative care) مقایسه شد. مراقبت مشارکتی نوعی مراقبت سلامت روان است که توسط یک مدیر موردی (case manager) مراقبت اولیه هماهنگ میشود. شواهدی وجود داشت مبنی بر اینکه رابط-مشاوره باعث بهبود سلامت روان، رضایت از مراقبت و پایبندی به درمان در افراد مبتلا به برخی اختلالات روانی، به ویژه آنهایی که افسردگی دارند، شده، و مراقبتهای سلامت روان را توسط ارائهدهندگان مراقبتهای اولیه بهبود میبخشد. همچنین شواهدی وجود داشت که نشان میدهد رابط-مشاوره ممکن است به اندازه مراقبت مشارکتی موثر نباشد. با این حال، از آنجایی که کیفیت کلی کارآزماییها پائین بود، ممکن است اثربخشی این روشهای ارائه مراقبت بیش از حد تخمین زده شده باشد. در مورد استفاده از رابط-مشاوره برای افرادی که مبتلا به دیگر اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی یا اختلال دو-قطبی هستند، نمیتوان نتیجهگیری کرد. همچنین هیچ دادهای در مورد تمرین آگاهانه با گروههای خاصی از افراد مانند کودکان و نوجوانان و سالمندان وجود نداشت. انجام کارآزماییهای بیشتر و با کیفیت بالا در مورد استفاده از رابط-مشاوره مورد نیاز است.
شواهدی وجود دارد که رابط-مشاوره میتواند سلامت روان را تا سه ماه؛ رضایت و پایبندی به درمان را تا 12 ماه در افراد مبتلا به اختلالات روانی، به ویژه آنهایی که افسرده هستند، بهبود بخشد. ارائهدهندگان مراقبتهای اولیه نیز احتمال بیشتری برای ارائه درمان کافی و تجویز درمان دارویی تا 12 ماه داشتند. همچنین شواهد کمی به دست آمد مبنی بر اینکه رابط-مشاوره ممکن است به اندازه مراقبت مشارکتی در رابطه با نشانههای اختلال روانی، ناتوانی، وضعیت سلامت عمومی، و ارائه درمان موثر نباشد. با این حال، کیفیت کلی کارآزماییها به ویژه از نظر عملکرد و سوگیری ریزش نمونه در سطح پائین بود و ممکن است منجر به تخمین بیش از حد اثربخشی مداخله شده باشد. شواهد بیشتری برای تعیین اثربخشی رابط-مشاوره برای افراد مبتلا به اختلالات روانی، به ویژه برای افرادی که دارای اختلالات روانی غیر از افسردگی هستند، مورد نیاز است.
تقریبا 25% از افراد در مرحلهای از زندگی خود تحت تاثیر یک اختلال روانی قرار میگیرند. با وجود شیوع و اثرات منفی اختلالات روانی، بسیاری از افراد مبتلا تشخیص داده نشده یا درمان کافی دریافت نمیکنند. بنابراین مراقبت سلامت اولیه برای بهبود ارائه مراقبتهای سلامت روان ضروری است. خدمات رابط-مشاوره (consultation liaison) مدلی است از مراقبت سلامت روان که در آن ارائهدهنده مراقبتهای اولیه نقش اصلی را در ارائه مراقبتهای سلامت روان با یک متخصص سلامت روان که پشتیبانی مشاورهای ارائه میکند، حفظ میکند. این نوع خدمات این پتانسیل را دارند که ارائه مراقبتهای سلامت روان را در مراکز مراقبتهای اولیه افزایش دهند و بهنوبهخود پیامدها را برای افراد مبتلا به اختلال روانی بهبود بخشند.
شناسایی اینکه ارائه خدمات رابط-مشاوره میتواند تاثیرات مفیدی برای افراد مبتلا به اختلال روانی از طریق بهبود توانایی ارائهدهندگان مراقبتهای اولیه برای ارائه مراقبتهای سلامت روان داشته باشد یا خیر.
در پایگاه ثبت تخصصی EPOC؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ و بانکهای اطلاعاتی کتابشناختی زیر به جستوجو پرداختیم: MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL و PsycINFO در مارچ 2014. همچنین فهرست منابع مطالعات و مرورهای مرتبط را برای شناسایی مطالعات بالقوه مرتبط جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که خدمات رابط-مشاوره را با مراقبت استاندارد یا دیگر مدلهای خدماتی مراقبت سلامت روان در مراکز مراقبت اولیه مقایسه کردند. شرکتکنندگان شامل افرادی بودند که در مراکز مراقبت اولیه حضور یافته و به مراقبت سلامت روان نیاز داشته یا مبتلا به اختلال روانی بودند، و ارائهدهندگان مراقبتهای اولیه که بهطور مستقیم با افراد نیازمند به مراقبت سلامت روان، تماس داشتند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم عناوین و چکیدههای مطالعات شناساییشده را در برابر معیارهای ورود غربال کرده و جزئیاتی را از جمله طراحی مطالعه، شرکتکنندگان و محیط، مداخله، پیامدها و هرگونه خطر سوگیری (bias) استخراج کردند. اختلافنظرها را با بحث یا ارجاع به نویسنده سوم مرور، حل کردیم. برای به دست آوردن اطلاعات ازدسترفته با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفتیم.
دادهها را برای تمام دورههای پیگیری جمعآوری و آنالیز کردیم: حداکثر تا سه ماه پس از شروع درمان؛ بین سه و 12 ماه؛ و بیش از 12 ماه پس از شروع درمان.
در جایی که تفاوت بین گروهها معنیدار بود، از مدل اثرات-تصادفی برای محاسبه تفاوت خطر (RD) برای دادههای دو-تایی و تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مفید بیشتر (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB) استفاده کردیم. برای دادههای پیوسته، تفاوت میانگین (MD) یا تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) محاسبه شد.
تعداد 8203 استناد از جستوجوهای انجام شده در بانک اطلاعاتی و فهرست منابع شناسایی شدند. ما 12 کارآزمایی را با 2605 شرکتکننده دریافت کننده مراقبت و بیش از 905 شرکتکننده پزشک بخش مراقبتهای اولیه وارد کردیم. یازده کارآزمایی رابط-مشاوره را با مراقبت استاندارد و یک کارآزمایی رابط-مشاوره را با مراقبت مشارکتی (collaborative care)، با یک مدیر موردی (case manager) هماهنگکننده مراقبتهای سلامت روان، مقایسه کردند. افراد مبتلا به افسردگی در هشت کارآزمایی وارد شدند؛ و هر کارآزمایی شامل افراد مبتلا به انواع اختلالات بود: افسردگی، اضطراب و اختلالات سوماتوفرم؛ نشانههای پزشکی غیر-قابل توضیح؛ و مشکلات نوشیدن. هیچ یک از کارآزماییهای وارد شده دادههای جداگانهای را برای کودکان یا افراد مسن گزارش نکردند.
شواهد کمی وجود داشت مبنی بر اینکه رابط-مشاوره میتواند سلامت روان را تا سه ماه پس از شروع درمان بهبود ببخشد (دو کارآزمایی، 445 = n؛ NNTB: 8؛ 95% CI؛ 5 تا 25) اما هیچ شواهدی مبنی بر اثربخشی آن بین سه و 12 ماه وجود نداشت. همچنین به نظر میرسد که رابط-مشاوره میزان رضایت مصرفکننده (تا سه ماه: یک کارآزمایی، n = 228؛ NNTB: 3؛ 95% CI؛ 3 تا 5؛ 3 تا 12 ماه: دو کارآزمایی، n = 445؛ NNTB: 8؛ 95% CI؛ 5 تا 17) و پایبندی به درمان (3 تا 12 ماه: هفت کارآزمایی، n = 1251؛ NNTB: 6؛ 95% CI؛ 4 تا 13) را تا 12 ماه بهبود میبخشد. همچنین بهبودی در پیامدهای ارائهدهنده مراقبتهای اولیه در ارائه درمان کافی بین سه و 12 ماه (سه کارآزمایی، 797 = n؛ NNTB: 7؛ 95% CI؛ 4 تا 17) و تجویز درمان دارویی تا 12 ماه (چهار کارآزمایی، n = 796؛ NNTB: 13؛ 95% CI؛ 7 تا 50) مشاهده شد. شواهد کمی نیز وجود داشت مبنی بر اینکه رابط-مشاوره ممکن است از نظر نشانههای اختلال روانی، ناتوانی، وضعیت سلامت عمومی، و ارائه درمان به اندازه مراقبت مشارکتی موثر نباشد.
سطح کیفیت این یافتهها برای همه پیامدها پائین بود، به غیر از پایبندی مصرفکننده به درمان از سه تا 12 ماه، که کیفیت متوسطی داشت. هشت کارآزمایی با سوگیری بالای عملکرد رتبهبندی شدند، زیرا شرکتکنندگان مصرفکننده احتمالا میدانستند که به گروه مداخله اختصاص داده شدهاند یا خیر و بیشتر پیامدها خود-گزارشی بودند. سوگیری ناشی از ریزش نمونه (attrition) در هشت کارآزمایی و سوگیری گزارشدهی در شش کارآزمایی در سطح بالا رتبهبندی شدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.