زمانی که سیستم ایمنی یک بیمار قادر به جنگیدن با عفونت‌ها نیست (مثلا به دلیل درمان طولانی-مدت با کورتیکواستروئیدها، دریافت داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی، ابتلا به بدخیمی‌های خونی یا HIV/AIDS)، آسپرژیلوس سیستمیک یا تهاجمی می‌تواند یک عفونت قارچی کشنده باشد. پیدا کردن راهی برای تشخیص آسپرژیلوس تهاجمی در مراحل اولیه عفونت اجازه درمان ضد-قارچی زودرس را می‌دهد، اما تشخیص قطعی فقط پس از مرگ امکان دارد. برای امکان‌پذیر کردن تشخیص زودرس که برای بیمار ضعیف‌شده سنگین نباشد، تست گالاکتومانان ممکن است نویدبخش باشد. گالاکتومانان جزء دیواره سلولی آسپرژیلوس است که توسط قارچ دفع می‌شود.
طراحی مطالعه
نویسندگان این مرور سیستماتیک، 54 مطالعه را یافتند که نرخ خطای تست گالاکتومانان را بررسی کردند. این مطالعات نتایج تست گالاکتومانان را با نتایج کار تشخیصی دقیق‌تر مقایسه کردند، تا درصد نتایج مثبت کاذب (بیماران بدون آسپرژیلوس مهاجم، با توجه به تست‌های دقیق‌تر اما با جواب گالاکتومانان مثبت) و منفی کاذب (بیماران مبتلا به آسپرژیلوس مهاجم، با توجه به تست‌های دقیق‌تر اما با یک جواب گالاکتومانان منفی) مشخص شوند. تست گالاکتومانان یک پاسخ بله/خیر نیست، بلکه با جوابی در یک به اصطلاح «شاخص چگالی نوری (optical density index; ODI)» گزارش می‌شود. نویسندگان مطالعات مختلف تست گالاکتومانان را زمانی مثبت ارزیابی کردند که ODI بالاتر از 0.5، 1.0 یا 1.5 بود. چهار مطالعه از یک ODI مختلف استفاده کرده و در این متاآنالیز گنجانده نشدند.
مطالعات و نتایج
زمانی که ODI در حد 0.5 یا بالاتر ملاک مثبت بودن بود، تست گالاکتومانان نتوانست 22 مورد را از هر 100 بیمار مبتلا به آسپرژیلوس تهاجمی تشخیص دهد و نتایج آن در مورد 15 نفر از هر 100 بیمار بدون آسپرژیلوس تهاجمی، مثبت کاذب بود.
زمانی که ODI در حد 0.1 یا بالاتر ملاک مثبت بودن بود، تست گالاکتومانان 29 مورد را از هر 100 بیمار مبتلا به آسپرژیلوس تهاجمی تشخیص نداد و نتایج آن در مورد 10 نفر از هر 100 بیمار بدون آسپرژیلوس تهاجمی مثبت کاذب بود.
زمانی که ODI در حد 1.5 یا بالاتر ملاک مثبت بودن بود، تست گالاکتومانان 37 مورد را از هر 100 بیمار مبتلا به آسپرژیلوس تهاجمی تشخیص نداد و نتایج آن در مورد فقط 7 نفر از هر 100 بیمار بدون آسپرژیلوس تهاجمی مثبت کاذب بود.
محدودیت‌ها
مطالعات نتایج متفاوتی را نشان داده و تعداد کمی از بیماران مبتلا به آسپرژیلوس تهاجمی میان آنها حضور داشتند.
اگر یک تست را با مقدار (اندازه) نقطه برش معادل 0.5 در واحد ODI در یک جمعیت 100 نفره مبتلا به بیماری با شیوع 11% (میانه (median) کلی شیوع) به کار بگیریم، دو بیمار مبتلا به آسپرژیلوس تهاجمی ممکن است بدون تشخیص باقی بمانند (حساسیت 78%، 22% پاسخ منفی کاذب)، و 13 بیمار بدون نیاز واقعی، تحت درمان قرار گرفته یا برای انجام آزمایشات بیشتر ارجاع داده خواهند شد (ویژگی 85%، 15% مثبت کاذب). اگر از مقدار (اندازه) نقطه برش معادل 1.5 در واحد ODI در همان جمعیت استفاده کنیم، این به آن معنا است که چهار بیمار مبتلا به آسپرژیلوس تهاجمی ممکن است بدون تشخیص باقی بمانند (حساسیت 61%، 39% پاسخ منفی کاذب)، و شش بیمار هم بدون نیاز واقعی درمان شده یا برای انجام آزمایشات بیشتر ارجاع داده خواهند شد (ویژگی 93%، 7% مورد مثبت کاذب). این اعداد، البته، باید با دقت تفسیر شوند چرا که نتایج، عدم‌تجانس زیادی داشتند.
آسپرژیلوس تهاجمی شایع‌ترین عفونت قارچی فرصت‌طلب و تهدیدکننده حیات در بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی است. آزمایش تشخیصی آسپرژیلوس نه باید تهاجمی باشد و نه بار (burden) زیادی را به بیمار ضعیف تحمیل کند. سنجش عیار گالاکتومانان سرم به شیوه الایزا (enzyme-linked immunosorbent assay; ELISA) به نظر می‌رسد که هر دوی این موانع را مرتفع می‌کند.
به دست آوردن خلاصه‌ای از برآوردهای دقت تشخیصی سنجش گالاکتومانان در سرم برای تشخیص آسپرژیلوس تهاجمی.
برای این مطالعه مروری MEDLINE ،EMBASE و Web of Science را هم با اصطلاحات MeSH و هم کلمات آسپرژیلوس و sandwich ELISA جست‌وجو کردیم. فهرست منابع مطالعات وارد شده و مقالات برای یافتن مطالعات بیشتر جست‌جو شدند. جست‌وجوهای‌مان را در فوریه 2014 انجام دادیم.
مطالعات مقطعی، مورد-شاهدی، و سری‌های متوالی (consecutive series) را از بیماران برای ارزیابی دقت تشخیصی سنجش گالاکتومانان برای تشخیص آسپرژیلوس تهاجمی در بیماران با نوتروپنی یا بیمارانی که نوتروفیل‌های آنها عملکرد ضعیفی دارند، وارد این مرور کردیم. استاندارد مرجع ترکیبی بود از معیارهای ارائه شده توسط سازمان تحقیقات و درمان سرطان اروپا (European Organization for Research and Treatment of Cancer; EORTC) و گروه مطالعاتی قارچ‌ها (Mycoses Study Group; MSG).
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کیفیت داده‌ها را بررسی کرده و آنها را استخراج کردند. متاآنالیز (meta-analysis) را با استفاده از روش دو-متغیره (bivariate) انجام دادیم. منابع ناهمگونی را با افزودن منابع بالقوه ناهمگونی به عنوان متغیرهای کمکی (covariate) به مدل، ارزیابی کردیم.
تعداد 54 مطالعه را در این مطالعه مروری گنجاندیم (50 مورد در متاآنالیز)، که شامل 5660 نفر بوده و از میان آنها 586 نفر به‌طور قطعی یا با احتمال زیاد مبتلا به آسپرژیلوس تهاجمی بودند. با استفاده از شاخص چگالی نوری (optical density index; ODI) در حد 0.5 به عنوان مقدار (اندازه) نقطه برش (cut-off value)، حساسیت تست معادل 78% (70% تا 85%) و ویژگی آن 85% (78% تا 91%) محاسبه شد. با مقدار (اندازه) نقطه برش در حد 0.1 در واحد ODI، حساسیت تست برابر با 71% (63%تا 78%) و ویژگی آن برابر با 90% (86%تا 93%) بود. با مقدار (اندازه) نقطه برش در حد 1.5 در واحد ODI، حساسیت تست معادل 63% (49% تا 78%) و ویژگی آن 93% (89%تا 97%) گزارش شد. هیچ‌کدام از منابع بالقوه ناهمگونی تاثیر معناداری روی حساسیت و ویژگی تست نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.