مراقبتهای پیش از زایمان یکی از مهمترین خدمات مراقبت سلامت است که برای زنان باردار در سراسر جهان ارائه میشوند. در اکثر کشورهای غربی، مراقبتهای سلامت در طول دوران بارداری بهطور مرسوم شامل برنامهای از ملاقاتهای فردی با ماما، متخصص زنان و زایمان یا پزشک عمومی (general practitioner; GP) در بیمارستان یا کلینیک هستند. روشی متفاوت برای ارائه مراقبت بارداری شامل استفاده از یک مدل گروهی به جای رویکرد انفرادی است. مراقبتهای پیش از زایمان گروهی یا مراقبتهای بارداری، در ایالات متحده آمریکا در مدلی به نام Centreing Pregnancy ایجاد شدهاند. مراقبت توسط ماما یا متخصص زنان و زایمان به گروههای هشت تا 12 نفره از زنان با سن بارداری مشابه ارائه میشود. گروهها به تعداد هشت تا 10 بار در طول دوران بارداری در ملاقاتهای برنامهریزی شده معمول، با جلسات 90 تا 120 دقیقهای ملاقات میکنند. تمام مراقبتهای بارداری در این مجموعه گروهی با ادغام ارزیابی معمول سلامت بارداری با اطلاعات، آموزش و پشتیبانی همتایان ارائه میشود.
یک مرور سیستماتیک را از کارآزماییهایی انجام دادیم که تاثیرات مراقبتهای گروهی بارداری را در برابر مراقبتهای فردی متداول بارداری بر پیامدهای روانیاجتماعی، فیزیولوژیکی، لیبر و زایمان برای زنان و نوزادانشان، همچنین بر رضایت ارائه دهنده مراقبت مقایسه کردند. چهار کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (شامل 2350 زن) در این مرور گنجانده شدن : دو کارآزمایی در ایالات متحده آمریکا، یک کارآزمایی در سوئد و یک کارآزمایی در ایران انجام شد. هیچ تفاوتی را میان زنانی که مراقبتهای گروهی بارداری را دریافت کردند یا فردی، از نظر پیامدهای مهم بارداری مانند تولد زودرس، وزن نوزاد هنگام تولد یا مرگومیر نوزادی، پیدا نکردیم. زنانی که در مراقبتهای گروهی بارداری شرکت کردند، نسبت به زنانی که مراقبتهای استاندارد دریافت کردند، احتمال بیشتری برای شروع شیردهی نداشتند. در یک کارآزمایی، زنانی که در مراقبتهای گروهی بارداری شرکت کردند، رضایت خود را مشابه زنانی اظهار داشتند که مراقبتهای فردی دریافت کردند.
تفاوتهای اساسی میان کارآزماییها ذکر شدند. یک کارآزمایی زنان جوان 14 تا 25 ساله را در محیطی با تعداد زیادی از زنان آفریقایی آمریکایی که منابع مالی محدودی داشتند، مورد هدف قرار داد. هدف اصلی، کاهش رفتارهای پُر-خطر منجر به ابتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی بدن انسان (human immunodeficiency virus; HIV) و عفونتهای منتقله از راه جنسی (sexually transmitted infections) بود. کارآزمایی دیگر عمدتا به بررسی آمادگی خانواده در یک محیط نظامی پرداخت، و دیگری بر رضایت زنان و جنبههای عاطفی مراقبت از آنها متمرکز بود.
این مرور به دلیل کم بودن تعداد مطالعات و زنان، و نیز به این دلیل که یک مطالعه شامل 42% از زنان بود، محدود شد. برای تعیین اینکه مراقبت گروهی بارداری با مزایای قابلتوجهی همراه است یا خیر، انجام پژوهشهای بیشتری مورد نیاز است.
شواهد موجود نشان میدهد که مراقبتهای گروهی پیش از زایمان برای زنان قابل قبول است و هیچ پیامد نامطلوبی برای آنها یا نوزادانشان ندارد. هیچ تفاوتی در نرخ تولد زودرس در دورهای که زنان مراقبتهای گروهی پیش از زایمان را دریافت کردند، گزارش نشد. این مرور به دلیل کم بودن تعداد مطالعات و زنان، و نیز به این دلیل که یک مطالعه شامل 42% از زنان بود، محدود شد. بیشتر آنالیزها بر اساس یک مطالعه واحد است. برای تعیین اینکه مراقبتهای گروهی پیش از زایمان با مزایای قابلتوجهی از نظر تولد زودرس یا وزن هنگام تولد همراه هستند یا خیر، انجام پژوهش بیشتری مورد نیاز است.
مراقبتهای پیش از زایمان (antenatal care) یکی از خدمات سلامت پیشگیرانه کلیدی است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرند. در اکثر کشورهای غربی، این مراقبتها بهطور مرسوم شامل برنامهای از ملاقاتهای حضوری و فردی با ارائه دهنده مراقبت است. یک روش متفاوت برای ارائه مراقبتهای پیش از زایمان، استفاده از مدل گروهی است.
1. مقایسه تاثیرات مراقبتهای گروهی در برابر مراقبتهای متداول پیش از زایمان بر پیامدهای روانیاجتماعی، فیزیولوژیکی، لیبر و زایمان برای زنان و نوزادانشان.
2. مقایسه تاثیرات مراقبتهای گروهی در برابر مراقبتهای متداول پیش از زایمان بر رضایت ارائه دهندگان مراقبت.
پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین را جستوجو کرده (31 اکتبر 2014)، با متخصصین در این زمینه تماس گرفته و فهرست منابع مطالعات بازیابی شده را مرور کردیم.
همه کارآزماییهای تصادفیسازی و شبه-تصادفیسازی و کنترل شده، به صورت منتشر شده، منتشر نشده و در حال انجام که مراقبتهای گروهی در برابر مراقبتهای متداول پیش از زایمان را مقایسه کردند. کارآزماییهای خوشهای-تصادفیسازی شده، واجد شرایط ورود به مطالعه بودند، که یکی از آنها گنجانده شده است. کارآزماییهای متقاطع (cross-over) برای ورود واجد شرایط نبودند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای گنجانده شدن و خطر سوگیری (bias) ارزیابی کرده و دادهها را استخراج کردند؛ تمامی نویسندگان مرور صحت (accuracy) دادهها را بررسی کردند.
چهار مطالعه (2350 زن) را وارد مرور کردیم. خطر کلی سوگیری برای مطالعات وارد شده در دو مطالعه قابل قبول و در دو مطالعه خوب ارزیابی شد. هیچ تفاوتی با اهمیت آماری میان زنانی که مراقبتهای پیش از زایمان گروهی و مراقبتهای پیش از زایمان فردی استاندارد را برای پیامد اولیه تولد زودرس دریافت کردند، مشاهده نشد (خطر نسبی (RR): 0.75؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.57 تا 1.00؛ سه کارآزمایی؛ N = 1888). نسبت نوزادان کم وزن هنگام تولد (کمتر از 2500 گرم) میان گروهها مشابه بود (RR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.68 تا 1.23؛ سه کارآزمایی؛ N = 1935). هیچ تفاوت گروهی برای پیامدهای اولیه تولد نوزاد با جثه کوچک برای سن بارداری (RR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.68 تا 1.24؛ دو کارآزمایی؛ N = 1473) و مورتالیتی پریناتال (RR: 0.63؛ 95% CI؛ 0.32 تا 1.25؛ سه کارآزمایی؛ N = 1943) مشاهده نشد.
نرخ رضایت از مداخله بین زنانی که به مراقبتهای گروهی پیش از زایمان اختصاص داده شدند، اندکی بالاتر بود، اما این تفاوت 5 امتیازی از نظر بالینی در مقیاس مورد استفاده معنیدار نیست (تفاوت میانگین (MD): 4.90؛ 95% CI؛ 3.10 تا 6.70؛ یک مطالعه؛ N = 993). هیچ تفاوتی در میزان بستری شدن در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان، شروع شیردهی یا زایمان خودبهخودی واژینال میان گروهها مشاهده نشد. چندین پیامد مرتبط با استرس و افسردگی در یک کارآزمایی گزارش شدند. هیچ تفاوتی میان گروهها برای هیچ یک از این پیامدها مشاهده نشد.
هیچ دادهای در مورد تاثیر مراقبتهای گروهی پیش از زایمان بر میزان رضایت ارائه دهندگان مراقبت در دسترس نبود.
از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای ارزیابی شواهد برای هفت پیامد از پیش مشخص شده استفاده کردیم؛ کیفیت نتایج از پائین (مورتالیتی پریناتال) تا متوسط (تولد زودرس، کم وزن هنگام تولد، پذیرش در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان، شروع شیردهی) تا بالا (رضایت از مراقبتهای پیش از زایمان، زایمان خودبهخودی واژینال) متغیر بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.