سوال مطالعه مروری
آیا مداخله آموزشی سلامت برای مراقبت از نوزاد در سطح جامعه در بهبود سلامت و بقای نوزادان در کشورهای با درآمد کم و متوسط موثر است ؟
پیشینه
در کشورهای با درآمد کم و متوسط (low- and middle-income countries; LMICs)، استفاده از خدمات سلامت پائین و مورتالیتی و موربیدیتی نوزادان بالا است. با این حال، در مطالعات متعددی بهبود در پیامدهای نوزادی با مداخلات آموزشی ساده سلامت ثبت شده است. این مرور اثربخشی راهبردهای آموزش سلامت را که به مادران یا اعضای خانواده آنها در جوامع LMICs ارائه میشود، ارزیابی کرد. همچنین، تاثیر راهبردهای آموزش سلامت را بر مورتالیتی نوزادی، موربیدیتی نوزادی، دسترسی به مراقبتهای بهداشتی و هزینه را نیز مورد ارزیابی قرار داد.
ویژگیهای مطالعه
در مجموع 33 مطالعه تجربی در سراسر آفریقا و آمریکای مرکزی و جنوبی انجام شد، و بیشتر گزارشها از آسیا، بهطور خاص هند، پاکستان، و بنگلادش بود. از 33 مداخله آموزشی در سطح جامعه، 16 مورد به مشارکت اعضای خانواده، اغلب مادرشوهر یا پدر نیاز داشتند. اکثر مطالعات (n = 14) شامل مشاوره یک به یک بین طیفی از کارمندان مراقبتهای سلامت و مادران در سطح جامعه، و 12 مورد شامل مشاوره گروهی شامل عمدتا مادران، که گاهی اوقات شامل اعضای خانواده نیز میشد؛ هفت مورد باقیمانده شامل اجزایی از هر دو مداخله یک به یک و گروهی بود.
نتایج کلیدی
این بررسی دریافت که که مداخلات آموزشی سلامت در سطح جامعه بهطور قابلتوجهی منجر به کاهش مرگ نوزاد، مرگومیر زودهنگام نوزاد، و مرگومیر دیرهنگام نوزاد، همچنین مرگومیر پریناتال میشود. این مداخلات همچنین بهطور مثبتی بر استفاده از هر نوع قبل از تولد (antenatal)، مراقبت در دوران بارداری و شروع شیردهی طی یک ساعت پس از تولد تأثیر گذاشت. این مرور نشان میدهد که مداخلات آموزشی برای مادران و سایر اعضای خانواده در یک محیط گروهی تأثیر بیشتری بر این پیامدها داشت. مداخلات آموزشی ارائه شده در دوران مراقبتهای پیش از زایمان برای کاهش مرگ زودرس نوزادان مؤثرتر بود و مواردی که در طول دورههای قبل و بعد از زایمان (postnatal) ارائه شدند، برای کاهش مرگومیرهای دیررس نوزادان و مرگومیرهای پریناتال، موثر بودند. مداخلات آموزشی در طول دوره پس از زایمان برای بهبود شیوههای شیردهی موثر بود.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد برای مرگومیر نوزاد پائین و برای مرگومیر زودهنگام، دیرهنگام و پریناتال بسیار پایین است. این، نشان دهنده نگرانیها از سوگیری (bias)، ناهمگونی (تنوع غیرقابل توضیح نتایج)، و عدم دقت (تنوع در مطالعاتی که هم مزیت و هم آسیب مداخله را ارائه کردند) در کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده وارد شده بود.
این بررسی شواهد دلگرم کنندهای را در مورد ارزش ادغام بستههای مداخلات با اجزای آموزشی ارائه شده توسط طیف وسیعی از کارکنان جامعه به صورت گروهی در LMICs، با گروههایی شامل مادران؛ و آموزشهای اضافی برای اعضای خانواده، به منظور بهبود بقای نوزادان، به خصوص بقای زودهنگام و دیرهنگام نوزادان ارائه میدهد.
در کشورهای با درآمد کم و متوسط (low- and middle-income countries; LMICs)، خدمات سلامت به میزان کمی مورد استفاده قرار میگیرند و مطالعات متعددی به بهبود پیامدهای نوزادی پس از آموزش سلامت به مادران در خانهها، در واحدهای بهداشتی یا در بیمارستانها اشاره کردهاند. با این حال، ارزیابی استراتژی آموزشی سلامت برای ارائه مراقبتهای نوزادی، مانند مشاوره یک به یک یا مشاوره گروهی از طریق گروههای همکار یا حمایتی، یا ارائه توسط متخصصان سلامت، نیاز به ارزیابی دقیق طراحی و کیفیت روششناسی، همچنین ارزیابی هزینه-اثربخشی، مقرون به صرفه بودن، پایداری، و تکرارپذیری در سیستمهای متنوع سلامت دارد.
مقایسه یک راهبرد آموزشی سلامت در سطح جامعه در مقابل هیچ استراتژی یا رویکرد موجود برای آموزش سلامت در مراقبتهای مادر و نوزاد در LMICs، که به مادران یا اعضای خانواده آنها بهطور خاص در سطح جامعه ارائه میشود، در دوران پیش از زایمان و/یا دوره پس از زایمان، از نظر اثربخشی برای بهبود سلامت نوزادان و بقای آنها (به عنوان مثال مورتالیتی نوزادی، موربیدیتی نوزادی، دسترسی به مراقبتهای سلامت و هزینه).
ما با استفاده از استاندارد جستوجوی گروه نوزادی در کاکرین، به جستوجو در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ 2017، شماره 4)، در کتابخانه کاکرین، MEDLINE via PubMed (1966 تا 2 می 2017)، Embase (1980 تا 2 می 2017)، و Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL) (از 1982 تا 2 می 2017) پرداختیم. ما همچنین بانکهای اطلاعاتی کارآزماییهای بالینی، خلاصه مقالات کنفرانس، و فهرست منابع مقالات بازیابی شده را برای کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده و نیمه-تصادفیسازی شده جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده، خوشهای تصادفیسازی شده یا شبه-تصادفیسازی و کنترل شده مبتنی بر جامعه.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی را ارزیابی و دادهها را استخراج کردند. ما کیفیت شواهد را با استفاده از روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کرده و جداول «خلاصهای از یافتهها» تهیه کردیم.
ما در این مرور 33 کارآزمایی اصلی (گزارش شده در 62 مقاله جداگانه) را وارد کردیم که در سراسر آفریقا و آمریکای مرکزی و جنوبی انجام شدند، با اکثریت گزارشها از آسیا، به طور خاص هند، پاکستان، و بنگلادش. از 33 مداخله آموزشی در سطح جامعه، 16 مورد اعضای خانواده را در مشاوره آموزشی وارد کردند، که اغلب مادر شوهر یا پدر نوزاد بودند. اکثر مطالعات (n = 14) به مشاوره یک به یک بین کارمند مراقبت سلامت و مادر نیاز داشتند، و 12 مداخله مشاوره گروهی را برای مادران و گاهی اوقات اعضای خانواده فراهم کردند؛ هفت مورد باقیمانده نیز اجزای هر دو روش مشاوره را در نظر گرفتند.
آنالیزهای ما نشان میدهند که مداخلات آموزش سلامت در سطح جامعه تاثیر قابلتوجهی بر کاهش مورتالیتی کلی نوزادی (خطر نسبی (RR): 0.87؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.78 تا 0.96؛ مدل اثرات تصادفی؛ 26 مطالعه؛ n = 553111؛ I² = 88%؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، مورتالیتی زودهنگام نوزادی (RR: 0.74؛ 95% CI؛ 0.66 تا 0.84؛ مدل اثرات تصادفی؛ 15 مطالعه که 3 زیرگروه را از 3 مطالعه وارد کردند؛ n = 321588؛ I² = 86%؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، مورتالیتی دیرهنگام نوزادی (RR: 0.54؛ 95% CI؛ 0.40 تا 0.74؛ مدل اثرات تصادفی؛ 11 مطالعه؛ n = 186643؛ I² = 88%؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)، و مورتالیتی پریناتال (RR: 0.83؛ 95% CI؛ 0.75 تا 0.91؛ مدل اثرات تصادفی؛ 15 مطالعه؛ n = 262613؛ I² = 81%؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) میگذارد. علاوه بر این، مداخلات آموزشی سلامت در سطح جامعه منجر به افزایش استفاده از هر گونه مراقبتهای پیش از زایمان (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 1.11 تا 1.22؛ مدل اثرات تصادفی؛ 18 مطالعه؛ n = 307528؛ I² = 96%) و شروع تغذیه با شیر مادر (RR: 1.56؛ 95% CI؛ 1.37 تا 1.77؛ مدل اثرات تصادفی؛ 19 مطالعه؛ n = 126375؛ I² = 99%) میشود. در مقابل ، مداخلات آموزشی سلامت در سطح جامعه، تأثیر غیرقابلتوجهی بر استفاده از ضدبارداریهای مدرن (RR: 1.10؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.41؛ مدل اثرات تصادفی؛ 3 مطالعه؛ n = 22237؛ I² = 80%)، حضور مامای ماهر در زمان زایمان (RR: 1.09؛ 95% CI؛ 0.94 تا 1.25؛ مدل اثرات تصادفی؛ 10 مطالعه؛ n = 117870؛ I² = 97%)؛ استفاده از کیت تمیز زایمان (RR: 4.44؛ 95% CI؛ 0.71 تا 27.76؛ مدل اثرات تصادفی؛ 2 مطالعه؛ n = 17087؛ I² = 98%) و به دنبال مراقبت بودن (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.97 تا 1.27؛ مدل اثرات تصادفی؛ 7 مطالعه؛ n = 46154؛ I² = 93%) دارد.
تجزیهوتحلیل هزینه-اثربخشی در هفت مطالعه نشان داد که هزینه-اثربخشی برای بستههای مداخله بین USD 910 و USD 11975 برای حفظ زندگی نوزاد و پیشگیری از مرگومیر نوزادی است. برای ﺳﺎلﻫﺎي ﻋﻤﺮ ﺗﻌﺪﯾﻞ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ (disability-adjusted life-year) پیشگیری شده، هزینهها از USD 79 به USD 146، بسته به استراتژی مداخله؛ برای هزینه در هر سال از زندگی از دست رفته که پیشگیری شده، موثرترین استراتژی، مشاوران همکار بود و هزینه USD 33 برآورد شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.