پیشینه
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد-اجتماعی (antisocial personality disorder; AsPD) ممکن است به گونه‌ای رفتار کنند که برای خود یا دیگران آسیب‌رسان بوده، و خلاف قانون باشد. آنها ممکن است صادق نبوده و بدون فکر و پرخاشگرانه عمل کنند. بسیاری از این افراد به سوء-مصرف مواد مخدر و الکل می‌پردازند. انواع خاصی از درمان روان‌شناختی، مانند گفت‌وگو یا تفکر درمانی، ممکن است به افراد مبتلا به AsPD کمک کنند. هدف از اینگونه درمان‌ها تغییر رفتار فرد، تغییر تفکر وی، یا کمک به فرد در مدیریت احساس خشم، آسیب به خود، سوء-مصرف مواد مخدر و الکل یا رفتار منفی است.
این مرور نسخه منتشر شده را در 2010 به‌روز می‌کند.
سوال مطالعه مروری
اثرات درمان‌های گفت‌وگویی یا فکری بر بزرگسالان (18 سال یا بالاتر) مبتلا به AsPD، در مقایسه با درمان معمول (treatment-as-usual; TAU)، لیست انتظار یا عدم درمان چیست؟
ویژگی‌های مطالعه
برای یافتن مطالعات مرتبط با موضوع تا 5 سپتامبر 2019 به جستوجو پرداختیم. ما 19 مطالعه مرتبط را برای 18 مداخله روان‌شناختی مختلف پیدا کردیم. داده‌ها برای 10 مطالعه شامل 605 فرد بزرگسال (18 سال و بالاتر) با تشخیص AsPD که در سطح جامعه، بیمارستان یا زندان زندگی می‌کردند، گزارش شدند. هشت مداخله، در مورد پیامدهای اصلی مرور (پرخاشگری، محکومیت مجدد، عملکرد عمومی/اجتماعی و عوارض جانبی) به ارائه گزارش پرداختند، اما تعداد کمی از آنها داده‌هایی را در مورد شرکتکنندگان مبتلا به ASPD داشتند. مطالعات یک مداخله روان‌شناختی را با TAU مقایسه کردند، که گاهی اوقات به عنوان «نگهداری استاندارد» (standard maintenance; SM) نیز شناخته می‌شود.
بیشتر مطالعات در UK یا آمریکای شمالی انجام شده و بودجه آنها از طریق گرنت‌های مجامع تحقیقاتی بزرگ تأمین شد. تعداد مردان (75%) شرکت‌کننده بیشتر از زنان (25%) بوده، و میانگین سنی آنها 35.5 سال گزارش شد. طول مدت این مطالعات از 4 هفته تا 156 هفته متغیر بود. در اکثر مطالعات (10 مورد از 19 مطالعه) از روش‌هایی استفاده شد که نواقصی داشتند، بدان معنا که نمی‌توانیم به یافته‌های آنها اطمینان داشته باشیم، و در نتیجه، نمی‌توانیم نتیجه‌گیری قطعی کنیم.
نتایج اصلی
در زیر، یافته‌های مربوط به هر مقایسه را، تا جایی که داده‌ها برای پیامد اولیه در دسترس بودند، گزارش می‌کنیم.
درمان شناختی رفتاری (cognitive behaviour therapy; CBT) + TAU در برابر TAU. هیچ تفاوتی بین CBT + TAU و TAU برای پرخاشگری فیزیکی یا عملکرد اجتماعی وجود نداشت، اما شواهد نامطمئن است.
مشاوره سبک زندگی تکانشی (impulsive lifestyle counselling; ILC) + TAU در برابر TAU. هیچ تفاوتی بین ILC + TAU و TAU در مورد پرخاشگری یا عوارض جانبی مثل مرگ یا حبس وجود نداشت، اما شواهد بسیار نامطمئن است.
مدیریت احتمالی (contingency management; CM) + SM در برابر SM. CM + SM، در مقایسه با SM، ممکن است عملکرد اجتماعی را کمی بهبود بخشد.
برنامه «رانندگی در حال مستی» (Driving whilst intoxicated; DWI) + حبس در مقابل حبس. هیچ تفاوتی بین DWI + حبس و حبس بر نرخ محکومیت مجدد (بازداشت مجدد) وجود نداشت اما شواهد بسیار نامطمئن است.
درمان شماتیک (schema therapy; ST) در برابر TAU. شواهد در مورد تأثیر ST در مقایسه با TAU در محکومیت دوباره، بسیار نامطمئن است. برخی شواهد نشان می‌دهد که ST در مقایسه با TAU ممکن است یک جنبه از عملکرد اجتماعی را بهبود بخشد: زمان سپری شده تا زندگی کردن بدون کمک. هیچ تفاوتی بین ST و TAU برای عوارض جانبی کلی طبقه‌بندی شده در سطح جهانی به عنوان پیامدهای منفی وجود نداشت، اما شواهد بسیار نامطمئن است.
درمان حل مساله اجتماعی (social problem-solving therapy; SPS) + آموزش روان‌شناختی (psychoeducation; PE) در مقابل TAU. هیچ تفاوتی بین SPS + PE و TAU برای سطح عملکرد اجتماعی شرکتکنندگان وجود نداشت، اما شواهد نامطمئن است.
رفتار درمانی دیالکتیکی (dialectical behaviour therapy; D) در برابر TAU. یک پیشنهاد وجود دارد که، DBT در مقایسه با TAU ممکن است تعداد روز‌های آسیب به خود را کاهش دهد، اما شواهد بسیار نامطمئن است.
مدیریت ریسک روانی‌اجتماعی (برنامه «PSRM «Resettle) در برابر TAU. هیچ تفاوتی بین PSRM و TAU از نظر تعداد جرایم گزارش شده، یک سال پس از آزادی از زندان، یا برای خطر مرگ در طول مطالعه وجود نداشت، اگرچه شواهد بسیار نامطمئن است.
نتیجه‌گیری‌‌ها
این مرور نشان می‌دهد که شواهدی با کیفیت به اندازه کافی خوب، برای توصیه یا رد هرگونه درمان روان‌شناختی برای افراد مبتلا به AsPD وجود ندارد.
شواهد بسیار محدودی، در مورد مداخلات روان‌شناختی برای بزرگسالان مبتلا به ASPD در دسترس است. مداخلات اندکی به پیامدهای اولیه این مرور پرداخته و، از هشت موردی که انجام شده، فقط سه مورد (CM + SM؛ ST و DBT) شواهدی را نشان دادند مبنی بر این که مداخله ممکن است موثرتر از شرایط کنترل باشد. هیچ مداخله‌ای شواهد قانع کننده‌ای را از تغییر در رفتار ضد-اجتماعی گزارش نکرد. به‌طور کلی، قطعیت شواهد، پائین یا بسیار پائین بود، به این معنی که اعتماد چندانی به تخمین‌های اثرگذاری نداریم.
با وجود اضافه شدن هشت مطالعه جدید، نتایج این به‌روزرسانی نسبت به مرور اولیه تغییر نکرده است. این مرور، نیاز مبرم را به انجام مطالعاتی با روش‌شناسی دقیق، برای ارائه داده‌های بیشتر جهت توسعه و استفاده از مداخلات روان‌شناختی در مدیریت AsPD برجسته می‌کند و ممکن است نشان دهد که رویکرد‌های جدیدی مورد نیاز است.
اختلال شخصیت ضد-اجتماعی (antisocial personality disorder; AsPD) با سلامت ضعیف روان، بزه‌کاری، مصرف مواد مخدر و مشکلات ارتباطی همراه است. این مرور Gibbon 2010 (نسخه قبلی این مرور) را به‌روز می‌کند.
ارزیابی مزایا و عوارض جانبی بالقوه مداخلات روان‌شناختی، برای بزرگسالان مبتلا به AsPD.
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ و 13 بانک اطلاعاتی دیگر، و دو پایگاه ثبت کارآزمایی‌‌ها را تا 5 سپتامبر 2019، جستوجو کردیم. همچنین فهرست منابع را جستوجو کرده و برای شناسایی مطالعات با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده از بزرگسالان، که در آنها شرکتکنندگان با تشخیص AsPD یا اختلال شخصیت غیر-اجتماعی حداقل 75% از نمونه‌ها را تشکیل داده و برای دریافت مداخله روان‌شناختی، درمان معمول (treatment-as-usual; TAU)، لیست انتظار یا عدم درمان به‌طور تصادفی اختصاص داده شدند. پیامدهای اولیه، پرخاشگری، محکومیت مجدد، وضعیت/عملکرد کلی، عملکرد اجتماعی و حوادث عوارض جانبی بودند.
از پروسیجر‌های استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم.
این مرور شامل 19 مطالعه (هشت مورد جدید در این به‌روزرسانی) است که، یک مداخله روان‌شناختی را در برابر TAU (که در برخی مطالعات «نگهداری استاندارد» (standard Maintenance; SM) نیز نامیده می‌شود) مقایسه کردند. هشت مورد از 18 مداخله روان‌شناختی، اطلاعات مربوط به پیامدهای اولیه ما را گزارش کردند.
چهار مطالعه منحصرا روی شرکتکنندگان مبتلا به AsPD، و 15 مطالعه بر زیرگروه هایی از شرکتکنندگان مبتلا به AsPD متمرکز شدند. داده‌ها فقط از 10 مطالعه مربوط به 605 شرکت‌کننده در دسترس بودند.
هشت مطالعه در UK و آمریکای شمالی، و یک مطالعه در هر یک از کشور‌های ایران، دانمارک و هلند انجام شدند. طول دوره مطالعات از 4 تا 156 هفته (میانه = 26 هفته) متغیر بود. بیشتر شرکتکنندگان (75%) مرد بودند؛ متوسط سن آنها 35.5 سال بود. یازده مطالعه (58%) توسط شورا‌های تحقیقاتی تأمین مالی شدند. خطر سوگیری (bias) برای 13% از معیارها در سطح بالا، برای 54% موارد نامشخص و برای 33% پائین بود.
درمان شناختی رفتاری (cognitive behaviour therapy; CBT) + TAU در برابر TAU
یک مطالعه (52 شرکت‌کننده) هیچ شواهدی را از تفاوت بین CBT + TAU و TAU برای پرخاشگری فیزیکی (نسبت شانس (OR): 0.92؛ 95% CI؛ 0.28 تا 3.07؛ شواهد با قطعیت پائین) برای بیماران سرپایی در 12 ماه پس از مداخله پیدا نکرد.
یک مطالعه (39 شرکت‌کننده) هیچ شواهدی را از تفاوت بین CBT + TAU و TAU برای عملکرد اجتماعی (تفاوت میانگین (MD): 1.60- امتیاز؛ 95% CI؛ 5.21- تا 2.01؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، اندازه‌گیری شده توسط پرسشنامه عملکرد اجتماعی (Social Functioning Questionnaire; SFQ؛ دامنه 0 تا 24)، برای بیماران سرپایی در 12 ماه پس از مداخله نشان نداد.
مشاوره سبک زندگی تکانشی (impulsive lifestyle counselling; ILC) + TAU در برابر TAU
یک مطالعه (118 شرکت‌کننده) هیچ شواهدی را دال بر تفاوت بین ILC + TAU و TAU برای صفت پرخاشگری (ارزیابی شده با Buss-Perry Aggression Questionnaire-Short Form) برای بیماران سرپایی در نه ماه نیافت (MD: 0.07؛ 95% CI؛ 0.35- تا 0.49، شواهد با قطعیت بسیار پائین).
یک مطالعه (142 شرکت‌کننده) هیچ شواهدی را در مورد تفاوت بین ILC + TAU و TAU به‌تنهایی برای عارضه جانبی مرگ‌‌ومیر (OR: 0.40؛ 95% CI؛ 0.04 تا 4.54؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) یا حبس (OR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.27 تا 1.86؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) برای بیماران سرپایی، بین سه تا نه ماه پیگیری ارایه نکرد.
مدیریت احتمالی (contingency management; CM) + SM در برابر SM
یک مطالعه (83 شرکت‌کننده) شواهدی را یافت که CM + SM در مقایسه با SM به‌تنهایی ممکن است عملکرد اجتماعی را که توسط نمرات خانواده/اجتماع در شاخص شدت اعتیاد (Addiction Severity Index; ASI؛ دامنه = 0 (بدون مشکل) تا 1 (مشکلات شدید) MD؛ 0.08-؛ 95% CI؛ 0.14- تا 0.02-؛ شواهد با قطعیت پائین) اندازه‌گیری می‌شود، برای بیماران سرپایی در شش ماه بهبود بخشد.
برنامه «رانندگی در حال مستی» (Driving whilst intoxicated; DWI) + حبس در مقابل حبس
یک مطالعه (52 شرکت‌کننده) هیچ شواهدی را در مورد تفاوت بین DWI + حبس و حبس به‌تنهایی، در میزان محکومیت مجدد (HR؛ 0.56؛ CI؛ 0.19- تا 1.31؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) برای شرکتکنندگان زندانی در 24 ماه پیدا نکرد.
درمان شماتیک (schema therapy; ST) در برابر TAU
یک مطالعه (30 شرکت‌کننده در یک بیمارستان روانپزشکی ایمن، 87% تشخیص ASPD داشتند) هیچ شواهدی را مبنی بر تفاوت بین ST و TAU برای تعداد شرکت‌کنندگانی که دوباره محکوم شدند (OR؛ 2.81؛ 95% CI؛ 0.11 تا 74.56، P = 0.54) در سه سال، نیافت. همان مطالعه نشان داد که ST در مقایسه با TAU ممکن است به احتمال زیاد عملکرد اجتماعی (با میانگین تعداد روزهایی ارزیابی می‌شود که بیماران بدون نظارت زندگی می‌کنند) (MD؛ 137.33-؛ 95% CI؛271.31- تا 3.35-) را بهبود می‌بخشد و هیچ شواهدی از اختلاف بین گروه‌ها در مورد عوارض جانبی کلی دیده نشد، که به عنوان تعداد افرادی طبقه‌بندی می‌شود که دچار پیامد منفی کلی طی یک دوره سه ساله می‌شوند (OR؛ 0.42؛ 95% CI؛ 0.08 تا 2.19). قطعیت شواهد برای همه پیامدها بسیار پائین بود.
حل مساله اجتماعی (social problem-solving; SPS) + آموزش روان‌شناختی (psychoeducation; PE) در برابر TAU
یک مطالعه (17 شرکت‌کننده) هیچ شواهدی را از تفاوت بین SPS + PE و TAU در مورد سطح عملکرد اجتماعی شرکتکنندگان (MD؛ 1.60- امتیاز؛ 95% CI؛ 5.43- تا 2.23؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) نیافت که با SFQ در شش ماه پس از مداخله ارزیابی شد.
رفتار درمانی دیالکتیکی (dialectical behaviour therapy; DBT) در برابر TAU
یک مطالعه (با داده‌های دارای چولگی (skewed)، 14 شرکت‌کننده) شواهدی را با قطعیت بسیار پائین و روایت‌گونه (narrative) ارائه داد، که DBT ممکن است طی دو ماه پس از مداخله، در مقایسه با TAU، تعداد روز‌های آسیب به خود را در بیماران سرپایی کاهش دهد.
مدیریت ریسک روانی‌اجتماعی («PSRM; «Resettle) در برابر TAU
یک مطالعه ( با داده‌های دارای چولگی، 35 شرکت‌کننده)، هیچ شواهدی را مبنی بر تفاوت PSRM و TAU، در مورد تعداد جرایم رسمی ثبت شده در یک سال پس از آزادی از زندان، پیدا نکرد. همچنین هیچ شواهدی از تفاوت بین PSRM و TAU در مورد عارضه جانبی مرگ در طول دوره مطالعه (OR؛ 0.89؛ 95% CI؛ 0.05 تا 14.83، P = 0.94؛ 72 شرکت‌کننده (90% دچار AsPD بودند)، 1 مطالعه، شواهد با قطعیت بسیار پائین) پیدا نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.