پیشینه: سطح کیفیت زندگی و تحمل ورزش معمولا در افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه (chronic obstructive pulmonary disease; COPD) کاهش مییابد. علاوه بر این، سطح فعالیت بدنی این بیماران در مقایسه با افراد سالم هم سن و سال خود پائینتر است. تمرینات ورزشی به عنوان بخشی از یک برنامه بازتوانی رسمی، جزء مهمی از مدیریت افراد مبتلا به COPD بوده و نشان داده شده که کیفیت زندگی و تحمل ورزش را بهبود میبخشند. با این حال، برخی از افراد ممکن است در انجام ورزش با شدت کافی با مشکلاتی مواجه شوند. ونتیلاسیون غیرتهاجمی (non-invasive ventilation; NIV) روشی برای ارائه حمایت تنفسی با استفاده از دستگاهی به نام ونتیلاتور است. حمایت تنفسی از طریق ماسکی که روی بینی، دهان یا هر دو قرار داده میشود، یا از طریق یک قطعه دهانی (mouthpiece) ارائه میشود. نشان داده شده که استفاده از NIV در طول یک جلسه ورزشی واحد میتواند تحمل انجام ورزش را افزایش و تنگی نفس را کاهش دهد. در نتیجه، NIV مورد استفاده در چندین جلسه ورزشی (در طول تمرینات ورزشی) ممکن است به افراد مبتلا به COPD اجازه دهد تا با شدت بالاتری ورزش کنند و بهطور بالقوه به بهبود بیشتری در تحمل ورزش، کیفیت زندگی و فعالیت بدنی دست یابند.
سوال مطالعه مروری: مروری را برای تعیین تاثیر NIV حین تمرینات ورزشی بر تحمل ورزش، کیفیت زندگی و فعالیت بدنی در مقایسه با تمرینات ورزشی به تنهایی یا تمرینات ورزشی همراه با NIV ساختگی (دارونما (placebo)) در افراد مبتلا به COPD انجام دادیم.
ویژگیهای مطالعه: شواهد تا نوامبر 2013 بهروز است. شش مطالعه را شامل 126 شرکتکننده در این مرور وارد کردیم که پروتکلهای مطالعه را تکمیل کردند. اکثر مطالعات شرکتکنندگان مبتلا به COPD شدید تا بسیار شدید را وارد کردند. میانگین سنی شرکتکنندگان از 63 تا 71 سال متغیر بود. تمرین دوچرخهسواری یا تردمیل در مطالعات انجام شد. طول مدت برنامههای تمرینات ورزشی از شش تا دوازده هفته متغیر بود.
نتایج کلیدی: درصد تغییر در حداکثر ظرفیت ورزشی در سه مطالعه بهطور میانگین تا 17%، و درصد تغییر در ظرفیت ورزشی استقامتی بهطور میانگین تا 59% در دو مطالعهای که NIV را در طول تمرینات ارائه کردند در مقایسه با تمرین بدون NIV یا تمرین با NIV ساختگی، افزایش یافت. با این حال، این بهبودها در ظرفیت ورزشی، یافتههایی همسو و سازگار نبودند، زیرا شواهد بارزی وجود نداشت که نشان دهد NIV تمام معیارهای دیگر ظرفیت ورزشی را بهبود بخشید. نتایج برای کیفیت زندگی نامطمئن بوده و آنالیزها تاثیر NIV را در طول تمرینات ورزشی در دو مطالعه رد نکردند. فعالیت بدنی در هیچ یک از مطالعات مورد ارزیابی قرار نگرفت. ونتیلاسیون غیرتهاجمی در سه مطالعه به شرکتکنندگان اجازه داد تا با شدت بالاتری، تمرین کنند (میانگین 13% بیشتر)، و شواهدی مبنی بر تاثیر تمرینات بیشتر بر عضلات در دو مطالعه یافت شد، زیرا نشانگر خون (لاکتات ایزولود (isoload lactate) خون) بهطور قابل توجهی با میانگین 0.97 میلیمول/لیتر کمتر بود. هیچ اطلاعاتی در مورد عوارض جانبی یا هزینه گزارش نشد. در حال حاضر مشخص نیست که مزایای مشاهدهشده از استفاده از NIV در طول تمرینات ورزشی از نظر بالینی باارزش یا مقرون به صرفه هستند یا خیر.
کیفیت شواهد: این مرور عموما به دلیل کم بودن تعداد مطالعات واردشده و تعداد شرکتکنندگان درون این مطالعات، محدود شد. سطح کیفیت شواهد برای پیامدهای ظرفیت ورزشی پائین بود، عمدتا به دلیل مسائل مربوط به طراحی مطالعه. در نتیجه، تاثیر NIV در طول تمرینات ورزشی بر ظرفیت ورزشی نامطمئن است. کیفیت شواهد مربوط به کیفیت زندگی، شدت تمرین و لاکتات ایزولود خون در حد متوسط بود، و این یافتهها را میتوان با درجه اطمینان بیشتری تفسیر کرد.
تعداد کم مطالعات واردشده همراه با تعداد کم شرکتکنندگان، همچنین خطر بالای سوگیری درون برخی از این مطالعات، توانایی ما را برای دستیابی به نتیجهگیریهای قوی و مبتنی بر شواهد محدود کرد. اگرچه NIV در طول تمرینات ورزشی اندام تحتانی ممکن است به افراد مبتلا به COPD اجازه دهد تا با شدت بالاتری تمرین ورزش کنند و در مقایسه با تمرینات ورزشی به تنهایی یا تمرینات ورزشی همراه با NIV ساختگی به تاثیر تمرینی فیزیولوژیکی بیشتری دست یابند، تاثیر آن بر ظرفیت ورزشی نامشخص است. برخی شواهد حاکی از آن است که NIV در طول تمرینات ورزشی، درصد تغییر در حداکثر ظرفیت ورزشی و ظرفیت ورزشی استقامتی را بهبود میبخشد؛ با این حال، این یافتهها در دیگر معیارهای ظرفیت ورزشی همسو و سازگار نیستند. هیچ شواهد بارزی مبنی بر بهتر یا بدتر بودن HRQL با استفاده از NIV در طول دوره تمرینات وجود ندارد. در حال حاضر مشخص نیست که مزایای مشاهدهشده از استفاده از NIV در طول تمرینات ورزشی از نظر بالینی باارزش یا مقرون به صرفه هستند یا خیر.
تمرینات ورزشی به عنوان جزئی از بازتوانی ریوی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (health-related quality of life; HRQL) و ظرفیت ورزشی را در افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه (chronic obstructive pulmonary disease; COPD) بهبود میبخشند. با این حال، برخی از افراد ممکن است در انجام ورزش با شدت کافی مشکل داشته باشند. دریافت ونتیلاسیون غیرتهاجمی (non-invasive ventilation; NIV) حین ورزش، ظرفیت ورزشی و تنگی نفس را در یک جلسه ورزشی واحد بهبود میبخشد. در نتیجه، NIV در طول تمرینات ورزشی ممکن است به افراد اجازه دهد تا با شدت بالاتری ورزش کنند، که این امر میتواند منجر به بهبود قابل توجهی در ظرفیت ورزشی، HRQL و فعالیت بدنی شود.
تعیین تاثیر NIV حین تمرینات ورزشی (به عنوان بخشی از بازتوانی ریوی) بر ظرفیت ورزشی، HRQL و فعالیت بدنی در افراد مبتلا به COPD، در مقایسه با تمرینات ورزشی به تنهایی یا تمرینات ورزشی همراه با NIV ساختگی.
بانکهای اطلاعاتی زیر را میان ژانویه 1987 و نوامبر 2013 جستوجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی کارآزماییهای گروه راههای هوایی در کاکرین، AMED؛ CENTRAL؛ CINAHL؛ EMBASE؛ LILACS؛ MEDLINE؛ PEDro؛ PsycINFO و PubMed.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای برای گنجاندن در این مرور در نظر گرفته شدند که NIV را در طول تمرینات ورزشی در برابر تمرینات ورزشی به تنهایی یا تمرینات ورزشی را همراه با NIV ساختگی در افراد مبتلا به COPD مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای ورود به این مرور انتخاب کرده، دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از ظرفیت ورزشی، HRQL و فعالیت بدنی؛ پیامدهای ثانویه نیز شامل شدت تمرینات، تغییرات فیزیولوژیکی مرتبط با تمرینات ورزشی، تنگی نفس، خروج از مطالعه، عوارض جانبی و هزینهها بودند.
شش مطالعه شامل 126 شرکتکننده که پروتکلهای مطالعه را تکمیل کردند، در این مرور وارد شدند. اکثر مطالعات شرکتکنندگانی مبتلا به COPD شدید تا بسیار شدید را انتخاب کردند (میانگین حجم بازدمی اجباری در یک ثانیه (FEV 1 ) بین 26% و 48% میزان پیشبینی شده متغیر بود). درصد تغییر در حداکثر ظرفیت ورزشی و ظرفیت ورزشی استقامتی با NIV افزایش یافت (تفاوت میانگین (MD) در حداکثر ظرفیت ورزشی: 17%؛ 95% فاصله اطمینان (CI)؛ 7% تا 27%؛ 60 شرکتکننده، شواهد با کیفیت پائین، تفاوت میانگین (MD) در ظرفیت ورزشی استقامتی: 59%؛ 95% CI؛ 4% تا 114%؛ 48 شرکتکننده، شواهد با کیفیت پائین). با این حال، شواهد بارزی مبنی بر وجود تفاوت میان مداخلات برای دیگر معیارهای ظرفیت ورزشی وجود نداشت. نتایج حاصل از ارزیابی HRQL با استفاده از پرسشنامه تنفسی سنت جورج (St George's Respiratory Questionnaire)، احتمال تاثیر NIV را منتفی نمیداند (میانگین نمره کل: 2.5 امتیاز؛ 95% CI؛ 2.3- تا 7.2؛ 48 شرکتکننده، شواهد با کیفیت متوسط). فعالیت بدنی در هیچ مطالعهای مورد ارزیابی قرار نگرفت. شدت تمرینات با استفاده از NIV در طول دوره تمرین 13% افزایش یافت (95% CI؛ 1% تا 27%؛ 67 شرکتکننده، شواهد با کیفیت متوسط)، و لاکتات ایزولود (isoload lactate) با NIV پائینتر بود (تفاوت میانگین (MD): 0.97- میلیمول/لیتر؛ 95% CI؛ 1.58- تا 0.36- میلیمول/لیتر؛ 37 شرکتکننده، شواهد با کیفیت متوسط). تاثیر NIV بر تنگی نفس یا تعداد موارد خروج از مطالعه میان مداخلات نامطمئن بود، اگرچه باز هم نتایج دقیق نبود. بروز عارضه جانبی و اطلاعاتی در مورد هزینهها گزارش نشدند. فقط یک مطالعه شرکتکنندگان را کورسازی کرد، در حالی که سه مطالعه کورسازی ارزیابان را انجام داد. گزارشی از پنهانسازی تخصیص (allocation concealment) کافی در چهار مطالعه ارائه شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.