سوال مطالعه مروری
تاثیرات درمان‌های مختلف در افراد مبتلا به سندرم پس از فلج اطفال (postpolio syndrome; PPS) چیست؟
پیشینه
PPS وضعیتی است که می‌تواند سال‌ها پس از بهبودی از یک حمله اولیه فلج توسط ویروس فلج اطفال، بازماندگان آن را تحت تاثیر قرار دهد. PPS با ضعف عضلانی پیشرونده یا جدید یا کاهش استقامت عضلانی در عضلاتی که قبلا تحت تاثیر عفونت فلج اطفال قرار گرفته بودند، و در عضلاتی که ظاهرا تحت تاثیر قرار نگرفته بودند، مشخص می‌شود. نشانه‌های دیگر ممکن است شامل خستگی و درد عمومی باشند. این نشانه‌ها اغلب منجر به کاهش عملکرد فیزیکی، به عنوان مثال مشکل در راه رفتن، می‌شوند. هدف از این مرور، ارزیابی مزایا و مضرات داروها و درمان‌های بازتوانی مختلف در مقایسه با دارونما (placebo) (قرص یا روشی بدون تاثیر فیزیولوژیکی)، مراقبت معمول یا عدم درمان بود.
ویژگی‌‌های مطالعه
بانک‌های اطلاعاتی علمی را جست‌وجو کردیم تا تمام مطالعات مربوط به درمان‌های PPS را تا جولای 2014 پیدا کنیم. ما 13 مطالعه را با مجموع 675 شرکت‌کننده یافتیم که از کیفیت کافی برای ورود در این مرور برخوردار بودند. ده مطالعه تاثیرات داروها (مودافینیل، ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIg)، پیریدوستیگمین، لاموتریژین، آمانتادین، پردنیزون) و سه مطالعه درمان‌های دیگر (تقویت عضلات، بازتوانی در آب و هوای گرم (یعنی دمای 25± درجه سانتیگراد، خشک و آفتابی) و آب و هوای سرد (یعنی دمای 0± درجه سانتیگراد، بارانی یا برفی)، میدان‌های مغناطیسی ساکن) را ارزیابی کردند.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
IVIg درمانی است که در آن آنتی‌بادی‌هایی که از خون اهدایی خالص شده‌اند، به صورت داخل وریدی در مدت زمان معینی تزریق می‌شوند. شواهدی با کیفیت متوسط و پائین وجود داشت که IVIg تاثیر مفیدی بر محدودیت‌های فعالیت، به ترتیب، در کوتاه‌مدت و بلندمدت ندارد. شواهد برای اثربخشی مداخله بر قدرت عضلانی متناقض بود، زیرا نتایج در مطالعات مختلف متفاوت بودند. IVIg باعث بروز عوارض جانبی خفیف در بخش قابل توجهی از شرکت‌کنندگان شد.
لاموتریژین دارویی است که برای کمک به کنترل انواع خاصی از صرع و درمان اختلال روانپزشکی دوقطبی استفاده می‌شود. نتایج یک کارآزمایی شواهدی را با کیفیت بسیار پائین ارائه کرد که لاموتریژین ممکن است در کاهش درد و خستگی موثر باشد، در نتیجه محدودیت‌های کمتری را فعالیت ایجاد کند، و در این مطالعه به خوبی تحمل شد. ما این نتیجه‌گیری را بر اساس نتایج فقط یک کارآزمایی کوچک با محدودیت‌های مهم در طراحی مطالعه قرار دادیم.
شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشت که تقویت عضلانی عضلات شست برای بهبودی در قدرت عضلانی، بی‌خطر و مفید است. مجددا، ما این نتیجه‌گیری را بر اساس نتایج فقط یک کارآزمایی کوچک با محدودیت‌های مهم در طراحی مطالعه قرار دادیم، و آنها فقط برای عضلات شست قابل استفاده هستند.
میدان‌های مغناطیسی ساکن روشی درمانی است که در آن جریان‌های الکتریکی به منظور کاهش درد روی پوست اعمال می‌شود. شواهدی با کیفیت متوسط وجود داشت که میدان‌های مغناطیسی ساکن برای کاهش درد مستقیما پس از درمان بی‌خطر و مفید هستند، اگرچه تاثیرات عملکردی بر محدودیت‌های فعالیت و تاثیرات طولانی‌مدت آنها ناشناخته است.
در نهایت، شواهدی با کیفیت بسیار پائین تا بالا وجود داشت مبنی بر اینکه مودافینیل، پیریدوستیگمین، آمانتادین، پردنیزون و بازتوانی در آب و هوای گرم یا سرد در PPS مفید نیستند.
به دلیل ناکافی بودن داده‌هایی با کیفیت خوب و عدم انجام مطالعات تصادفی‌سازی شده، اتخاذ نتیجه‌گیری قطعی در مورد اثربخشی مداخلات برای PPS غیرممکن بود. نتایج نشان دادند که IVIg، لاموتریژین، تمرین‌های تقویت عضلانی و میدان‌های مغناطیسی ساکن ممکن است مفید باشند، اما برای روشن شدن اینکه تاثیر واقعی و معنی‌داری دارند یا خیر، نیاز به بررسی بیشتر وجود دارد.
سندرم پس از فلج اطفال (postpolio syndrome; PPS) ممکن است بر بازماندگان از پولیومیلیت پارالیتیک ( paralytic poliomyelitis) تاثیر بگذارد و با مجموعه‌ای از نشانه‌های عصبی‌عضلانی مشخص می‌شود که منجر به کاهش عملکرد فیزیکی فرد می‌شوند. اثربخشی درمان دارویی و مدیریت بازتوانی در PPS هنوز ثابت نشده است. این یک نسخه به‌روز شده از مروری است که نخستین‌بار در سال 2011 منتشر شد.
مرور سیستماتیک از شواهد حاصل از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده برای بررسی تاثیر هرگونه درمان دارویی یا غیردارویی برای PPS در مقایسه با دارونما (placebo)، مراقبت معمول یا عدم درمان.
ما بانک‌های اطلاعاتی زیر را در تاریخ 21 جولای 2014 جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه عصبی‌عضلانی در کاکرین، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ PsycINFO؛ و CINAHL Plus. همچنین فهرست منابع همه مقالات مرتبط را بررسی کردیم، بانک اطلاعاتی خلاصه‌های مرور اثرات (Database of Abstracts of Reviews of Effects; DARE)، بانک اطلاعاتی ارزیابی تکنولوژی سلامت (Health Technology Assessment; HTA)، و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی را جست‌وجو کرده و با محققانی که در این زمینه شناخته شده بودند، تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه-تصادفی‌سازی شده از هر شکلی از درمان دارویی یا غیردارویی در افراد مبتلا به PPS. پیامد اولیه عبارت بود از محدودیت‌های ایجادشده در فعالیت بر اساس درک خود بیمار و پیامدهای ثانویه شامل قدرت عضلانی، استقامت عضلانی، خستگی، درد و عوارض جانبی بودند.
از فرآیندهای روش‌شناسی (methodology) استاندارد مورد نظر سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) استفاده کردیم.
ما 10 مداخله دارویی (مودافینیل، ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIg)، پیریدوستیگمین، لاموتریژین، آمانتادین، پردنیزون) و سه مداخله غیردارویی (تقویت عضلات، بازتوانی در آب و هوای گرم (دمای 25± درجه سانتیگراد، خشک و آفتابی) و در آب و هوای سرد (دمای 0± درجه سانتیگراد، بارانی یا برفی)، میدان‌های مغناطیسی ساکن) را با مجموع 675 شرکت‌کننده مبتلا به PPS در این مرور وارد کردیم. هیچ یک از مطالعات واردشده کاملا عاری از هرگونه خطر سوگیری (bias) نبودند، شایع‌ترین خطر سوگیری، عدم کورسازی (blinding) بود.
شواهدی با کیفیت متوسط و پائین وجود داشت که IVIg هیچ تاثیر مفیدی بر محدودیت‌های فعالیت، به ترتیب، در کوتاه‌مدت و بلندمدت ندارد، و ناهمگونی در شواهد برای اثربخشی بر قدرت عضلانی وجود دارد. IVIg باعث بروز عوارض جانبی خفیف در بخش قابل توجهی از شرکت‌کنندگان شد. نتایج یک کارآزمایی، شواهدی را با کیفیت بسیار پائین ارائه داد که لاموتریژین ممکن است در کاهش درد و خستگی موثر باشد، و در نتیجه محدودیت‌های کمتری را در فعالیت، بدون ایجاد عوارض جانبی، ایجاد کند. داده‌های حاصل از دو کارآزمایی منفرد نشان دادند که تقویت عضلانی عضلات شست (شواهد با کیفیت بسیار پائین) و میدان‌های مغناطیسی ساکن (شواهد با کیفیت متوسط)، به ترتیب، برای بهبودی در قدرت عضلات و کاهش درد، بی‌خطر و مفید هستند، و تاثیرات ناشناخته‌ای بر محدودیت‌های فعالیت دارند. در نهایت، شواهدی با کیفیت بسیار پائین تا بالا وجود داشت مبنی بر اینکه مودافینیل، پیریدوستیگمین، آمانتادین، پردنیزون و بازتوانی در آب و هوای گرم یا سرد در PPS مفید نیستند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.