هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف محققان کاکرین از طراحی این پژوهش آن بود که دریابند درمان با ضد-ویروس‌های خوراکی، مثل آسیکلوویر، در زمان پیوند قرنیه می‌تواند شانس عود ویروس هرپس سیمپلکس (herpes simplex virus; HSV) و بروز التهاب را کاهش دهد یا خیر. آنها همچنین می‌خواستند بدانند که شانس رد شدن پیوند نیز با این کار کم می‌شود یا خیر. آنها تمامی مطالعات مرتبط را گردآوری و آنالیز کردند تا بتوانند به این سوال پاسخ دهند و سه مطالعه را یافتند.
پیام‌های کلیدی
شواهدی با قطعیت پائین نشان می‌دهد که درمان با ضد-ویروس‌ها ممکن است شانس ابتلا به کراتیت HSV را در افراد دریافت کننده پیوند قرنیه ناشی از عفونت HSV کاهش دهد. همچنین احتمالا خطر رد پیوند کاهش می‌یابد.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
زمانی که عفونت با ویروس هرپس سیمپلکس (herpes simplex virus; hSV) در قرنیه (بخش شفاف جلوی چشم) رخ می‌دهد ممکن است باعث التهاب (کراتیت (keratitis)) و ایجاد زخم شود که نهایتا به از دست رفتن بینایی می‌انجامد. پزشکان می‌توانند قرنیه را با یک قرنیه شفاف اهدا شده جایگزین کنند. به این کار پیوند قرنیه می‌گویند. گاهی اوقات این پیوند عملکرد خوبی ندارد چون HSV عود کرده و دوباره قرنیه را مبتلا می‌کند. یکی از گزینه‌ها تجویز داروهای ضد-ویروسی (به عنوان مثال، آسیکلوویر) در زمان جراحی پیوند قرنیه است تا از بازگشت ویروس و ابتلا به کراتیت پیشگیری شود. این امر همچنین ممکن است شانس موفقیت جراحی پیوند را افزایش دهد.
مهم‌ترین نتایج این مرور چه هستند؟
نویسندگان مرور سه مطالعه مرتبط را از هلند، ترکیه و ایالات متحده پیدا کردند.
افراد در این مطالعات داروی آنتی‌ویروس را به مدت شش ماه پس از جراحی پیوند قرنیه یا دارونما (یا عدم درمان) مصرف کردند. داروی ضد-ویروس استفاده شده در هر سه مطالعه آسیکلوویر خوراکی بود اما دوز مصرفی آن بین 200 تا 800 میلی‌گرم/روز متفاوت بود. در یکی از مطالعات حمایت از سوی یک کمپانی دارویی وجود داشت: قرص‌ها توسط کمپانی تامین شده و یکی از نویسندگان با کمپانی همکاری کرد. دو مطالعه دیگر هیچ وابستگی را به کمپانی‌های دارویی گزارش نکردند.
نتایج اصلی این مرور نشان داد که:
• آسیکلوویر خوراکی ممکن است شانس ابتلا را به کراتیت هرپسی کاهش دهد (شواهد با قطعیت پائین). همچنین می‌تواند خطر رد پیوند را کم کند (شواهد با قطعیت پائین).
• هیچ یک از مطالعات اطلاعاتی را در مورد کیفیت زندگی ارائه نکردند.
• هیچ یک از مطالعات گزارشی را از عوارض جانبی جدی که باعث توقف درمان یا تغییر دارو شده باشد، ارائه ندادند.
• هیچ یک از مطالعات دوره پیگیری بیشتر از دو سال نداشتند.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
محققان کاکرین برای این مرور مطالعات انتشار یافته را تا 1 جون 2016 بررسی کردند.
در مقایسه با دارونما یا عدم درمان، ضد-ویروس‌های خوراکی (آسیکلوویر)، ممکن است خطر عود کراتیت هرپسی را در 12 ماه نخست پس از جراحی پیوند قرنیه کاهش دهند.
هرپس چشمی یک عفونت ویروسی چشم است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس (herpes simplex virus; HSV)، یک ویروس با DNA دو-رشته‌ای، ایجاد می‌شود. زخم قرنیه ناشی از کراتیت هرپس سیمپلکس (herpes simplex keratitis; HSK) علت اصلی عفونت‌های نفوذ کننده عفونت به پیوند قرنیه در کشورهایی با درآمد بالا بر شمرده می‌شود. آسیکلوویر (acyclovir) یک عامل ضد-ویروسی شناخته شده با تاثیر محافظتی در برابر عود بیماری هرپس در چشم است. در حالی که مطالعات متعددی وجود دارند که اثرات مداخله را با داروهای ضد-ویروسی خوراکی در پیشگیری از چنین عودهایی در افرادی که پیوند قرنیه دارند مورد بررسی قرار داده‌اند، مرور سیستماتیک تمام کارآزمایی‌های بالینی مقایسه‌ای، قبلا انجام نشده است.
بررسی اثربخشی استفاده از ضد-ویروس‌های خوراکی مثل آسیکلوویر با هر دوزی، زمانی که به مدت شش ماه یا بیشتر مصرف شوند، در پیشگیری از عود کراتیت هرپسی در افراد تحت جراحی پیوند قرنیه به دلیل ابتلا به کراتیت هرپسی.
ما در CENTRAL (شامل پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه چشم و بینایی در کاکرین) (شماره 5، 2016)، Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE In-Process and Other Non-Indexed Citations؛ Ovid MEDLINE Daily؛ Ovid OLDMEDLINE (ژانویه 1946 تا جون 2016)؛ Embase (ژانویه 1980 تا جون 2016)؛ پایگاه ثبت ISRCTN (www.isrctn.com/editAdvancedSearch) ؛ ClinicalTrials.gov (www.clinicaltrials.gov)؛ و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (www.who.int/ictrp/search/en) به جست‌وجو پرداختیم. هیچ محدودیتی را از نظر زمان یا زبان در جست‌وجوهای الکترونیکی انجام شده برای یافتن کارآزمایی‌ها قائل نشدیم. آخرین جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی، 1 جون 2016 انجام شد. خلاصه مقالات کنفرانس‌ها را به صورت دستی جست‌وجو کرده و با نویسندگان مطالعات وارد شده و پژوهشگران فعال در این زمینه تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم. افراد شرکت‌کننده در این کارآزمایی‌ها به دلیل ابتلا به HSK تحت پیوند قرنیه قرار داشتند. مداخله درمانی شامل تجویز داروهای ضد-ویروسی به مدت شش ماه و بیشتر پس از انجام جراحی پیوند قرنیه، و مقایسه آن با عدم درمان یا دارونما (placebo) بود.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی‌ها را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. با محققان کارآزمایی‌ها برای هر نکته مبهم یا اطلاعات از دست رفته، تماس گرفتیم. قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
سه مطالعه را شامل 126 شرکت‌کننده وارد کردیم که تجویز آسیکلوویر خوراکی را با عدم درمان یا دارونما مقایسه کردند. دو مورد از این مطالعه‌ها به صورت تک-مرکزی در ترکیه و آمریکا، و یک مطالعه به صورت چند-مرکزی در هلند انجام شدند. در کل، مطالعات به‌طور ضعیفی گزارش شده و قضاوت در مورد میزان اجتناب از سوگیری (bias) در آنها دشوار بود.
آسیکلوویر خوراکی احتمالا خطر عود کراتیت هرپسی را کاهش می‌دهد (خطر نسبی (RR): 0.29؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.13 تا 0.64؛ 126 نفر؛ با شواهد با قطعیت پائین). براساس داده‌های موجود، این معادل است با حدود 23 مورد عود کمتر HSK (95% CI؛ 29 مورد کمتر تا 12 مورد کمتر) در هر 100 مورد جراحی پیوند قرنیه، در صورت استفاده از آسیکلوویر.
آسیکلوویر خوراکی ممکن است خطر پس زدن پیوند را کاهش دهد (RR: 0.40؛ 95% CI؛ 0.16 تا 0.97، 126 نفر، شواهد با قطعیت پائین). براساس داده‌های موجود از کارآزمایی‌های وارد شده، این معادل است با حدود 13 مورد کمتر از رد پیوند (95% CI؛ 18 مورد کمتر تا 1 مورد کمتر) در هر 100 مورد جراحی پیوند قرنیه، در صورت استفاده از آسیکلوویر.
هیچ یک از مطالعات هیچ عارضه جانبی جدی‌ای را گزارش نکردند که مستلزم توقف درمان یا تغییر ضد-ویروس باشند. هیچ یک از کارآزمایی‌ها شامل پیامدهای طولانی-مدت (بیش از دو سال) یا هر داده‌ای درباره کیفیت زندگی نبودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.