زخمهای حاد جراحی و تروماتیک، در اثر تروما یا پروسیجرهای جراحی ایجاد میشوند، و اگرچه بسیاری از آنها بدون مشکل بهبود مییابند، گاهی به دلیل خونرسانی ضعیف موضعی، عفونت، آسیب به رگهای خونی یا ترکیبی از این عوامل، بهبودی این زخمهای حاد بیشتر طول میکشد. درمان با اکسیژن هیپرباریک (hyperbaric oxygen therapy; HBOT)، که شامل قرار دادن فرد در یک محفظه بدون هوا و تجویز اکسیژن 100% با فشاری بیش از 1 اتمسفر است، گاهی با هدف تسریع در بهبود زخم استفاده میشود. هدف، اشباع کردن همه مایعات، بافتها و سلولهای بدن از اکسیژن با غلظت بالا است.
این مرور هیچ شواهد پژوهشی با کیفیت بالایی را پیدا نکرد که نشان دهد HBOT برای بهبود زخم مفید است. دو مطالعه با کیفیت پائین، مزایای مرتبط با HBOT را نشان دادند. اولین مورد، در بیمارانی با آسیبهای لهشدگی (crush)، بهبودی بیشتر زخم و پیامدهای نامطلوب کمتری را نشان داد. دومین مورد، بهبود بقای (survival) پیوند پوست با ضخامت نسبی را در افراد مبتلا به زخمهای سوختگی گزارش کرد. دو کارآزمایی، هیچ مزیتی را مرتبط با HBOT برای پیوند پوست یا جراحی با فلپ آزاد (free flap) گزارش نکردند.
علاوه بر این، انجام پژوهشهایی با کیفیت بهتر برای تعیین تاثیرات HBOT بر بهبود زخم مورد نیاز است.
شواهد پژوهشی معتبر و با کیفیت بالایی در مورد تاثیرات HBOT بر بهبود زخم وجود ندارد. در حالی که دو کارآزمایی کوچک نشان دادند HBOT ممکن است پیامدهای پیوند پوست و تروما را بهبود بخشد، این کارآزماییها در معرض خطر سوگیری بودند. انجام ارزیابی بیشتر با استفاده از RCTهایی با کیفیت بالا مورد نیاز است.
درمان با اکسیژن هیپرباریک (hyperbaric oxygen therapy; HBOT) به عنوان درمانی برای زخمهای حاد (مانند زخمهای ناشی از جراحی و تروما) استفاده میشود. با این حال، تاثیرات HBOT بر بهبود زخم نامشخص است.
تعیین تاثیرات HBOT بر بهبود زخمهای حاد جراحی و ناشی از تروما.
پایگاه ثبت تخصصی گروه زخمها در کاکرین (جستوجو در 9 آگوست 2013)؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین، سال 2012، شماره 12)؛ Ovid MEDLINE (2010 تا هفته 5 جولای 2013)؛ Ovid MEDLINE (استنادات در حال انجام و دیگر استنادات نمایه نشده، 08 آگوست 2013)؛ Ovid EMBASE (2010 تا هفته 31 سال 2013)؛ و EBSCO CINAHL (2010 تا 8 آگوست 2013) را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (randomised controlled trials; RCTs) که HBOT را با دیگر مداخلات مانند پانسمانها، استروئیدها یا HOBT ساختگی مقایسه کرده، یا مقایسه میان رژیمهای جایگزین HBOT را انجام دادند.
دو نویسنده مرور انتخاب کارآزماییها، ارزیابی خطر سوگیری (bias)، استخراج دادهها، و سنتز دادهها را بهطور مستقل از هم انجام دادند. هر گونه اختلافنظری توسط سومین نویسنده مرور حلوفصل شد.
چهار کارآزمایی شامل 229 شرکتکننده وارد مرور شدند. مطالعات از نظر بالینی ناهمگون بودند، که این امر مانع از انجام متاآنالیز شد.
یک کارآزمایی (48 شرکتکننده با زخمهای سوختگی که تحت پیوند پوست با ضخامت نسبی قرار گرفتند)، HBOT را با مراقبتهای معمول مقایسه کرده و گزارش داد که بقای (survival) پیوند کامل با استفاده از HBOT بهطور قابل توجهی بالاتر بود (95% ناحیه سالم پیوند، خطر نسبی (RR): 3.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.35 تا 9.11). کارآزمایی دوم (10 شرکتکننده در جراحی با فلپ آزاد (free flap)) تفاوت معنیداری را میان بقای پیوند گزارش نکرد (دادهای در دسترس نیست). در کارآزمایی سوم (36 شرکتکننده با آسیبهای لهشدگی (crush)) گزارش شد که تعداد زخمهای بهبودیافته با استفاده از HBOT در مقایسه با HBOT ساختگی، بهطور قابل توجهی افزایش یافت (RR: 1.70؛ 95% CI؛ 1.11 تا 2.61) و وقوع نکروز بافتی نیز به میزان قابل توجهی کم شد (RR: 0.13؛ 95% CI؛ 0.02 تا 0.90). کارآزمایی چهارم (135 بیمار تحت پیوند فلپ)، هیچ تفاوت معنیداری را در بقای پیوند کامل با HBOT در مقایسه با دگزامتازون (dexamethasone) (RR: 1.14؛ 95% CI؛ 0.95 تا 1.38) یا هپارین (heparin) (RR: 1.21؛ 95% CI؛ 0.99 تا 1.49) گزارش نکرد.
بسیاری از پیامدهای ثانویه از پیش تعریفشده این مرور، گزارش نشدند. هر چهار کارآزمایی دارای خطر سوگیری (bias) نامشخص یا بالا بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.