این خلاصه از مرور کاکرین آنچه را که از پژوهش‌های مربوط به بررسی تاثیرات درمان‌های غیردارویی برای مدیریت خستگی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis) می‌دانیم، ارائه می‌کند.
پس از جست‌وجوی همه مطالعات مرتبط، 24 مورد برای ورود به این مرور با مجموع 2882 نفر شناسایی شدند. یافته‌های آنها در زیر خلاصه می‌شوند.
- فعالیت بدنی مزیت کمی برای مدیریت خستگی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید دارد.
- درمان روانی‌اجتماعی مزیت کمی برای مدیریت خستگی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید دارد.
- هیچ‌یک از مداخلات دیگر تفاوتی را در مدیریت خستگی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید ایجاد نکردند. این امر ممکن است به‌صورت شانسی رخ داده باشد.
اطلاعات موجود در مورد عوارض جانبی و عوارض ناشی از این مداخلات چندان آموزنده نبودند، اگرچه بعید است که عوارض جانبی، مشکل جدی ایجاد کنند.
آرتریت روماتوئید چیست و مداخلات غیردارویی کدامند؟
هنگامی که شما مبتلا به آرتریت روماتوئید هستید، سیستم ایمنی بدن شما، که به‌طور طبیعی با عفونت‌ها مبارزه می‌کند، به پوشش مفاصل حمله می‌کند. این مساله باعث می‌شود مفاصل شما متورم، سفت و دردناک شوند. مفاصل کوچک دست و پا، معمولا اولین مناطقی هستند که درگیر می‌شوند. در حال حاضر، هیچ درمان قطعی برای آرتریت روماتوئید وجود ندارد، بنابراین هدف از درمان، تسکین درد و سفتی عضلات، و بهبود توانایی حرکتی شما است. خستگی نیز برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مشکل‌ساز است.
مداخلات غیردارویی شامل هر درمانی است که به‌عنوان دارو ثبت نشده باشد، مانند فعالیت بدنی و مداخلات روانی‌اجتماعی (گفتاردرمانی). گفتاردرمانی می‌تواند شامل ملاقات با یک مشاور، به‌تنهایی یا به‌صورت گروهی، باشد. این روش درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد: نوشتن در مورد افکار و احساسات خود در یک دفترچه خاطرات و صحبت کردن در مورد آنها، حل مسئله، تعیین اهداف و دریافت بازخورد در مورد خود-مدیریتی. همچنین ممکن است شامل جلساتی در مورد مدیریت درد و آرام‌سازی؛ و مقابله با افسردگی باشد. درمان‌های غیردارویی دیگری نیز وجود دارند که تاثیر آنها بر خستگی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید بررسی شده‌اند. این موارد شامل مکمل‌های غذایی مختلف، و مطالعاتی در مورد تاثیرات دسترسی افراد به اطلاعات در مورد وضعیت بیماری خودشان است. اگر این درمان‌ها توسط کل مجموعه شواهد پشتیبانی شوند، به بیمار این امکان را می‌دهند که کنترل شخصی بر خستگی خود داشته باشند.
برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که از مداخلات غیردارویی استفاده می‌کنند، چه اتفاقی می‌افتد؟
- در پایان مداخله، افرادی که عامل کنترل را دریافت کردند، میانگین نمره 63 در یک مقیاس 0 تا 100 امتیازی داشتند که نمره پائین‌تر به معنای خستگی کمتر است.
- افرادی که از فعالیت بدنی استفاده کردند، در پایان مداخله نمره خستگی خود را در یک مقیاس 0 تا 100 امتیازی، 54 امتیاز ارزیابی کردند که 9 امتیاز کمتر از افرادی است که عامل کنترل را دریافت کردند.
- افرادی که در یک مداخله روانی‌اجتماعی شرکت کردند، در پایان مداخله نمره خستگی خود را در یک مقیاس 0 تا 100 امتیازی، 57 امتیاز ارزیابی کردند که 6 امتیاز کمتر از افرادی است که عامل کنترل را دریافت کردند.
این مرور شواهدی را مبنی بر مزیت مداخلات فعالیت بدنی و روانی‌اجتماعی در رابطه با خستگی براساس گزارش خود بزرگسالان مبتلا به آرتریت روماتوئید نشان می‌دهد. در حال حاضر شواهد کافی در مورد اثربخشی دیگر مداخلات غیردارویی وجود ندارد.
خستگی یک نشانه شایع و بالقوه ناراحت‌کننده برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis) است، و هیچ دستورالعمل بالینی مبتنی بر شواهد و قابل قبولی برای آن وجود ندارد. نشان داده شده که مداخلات غیردارویی، مانند فعالیت بدنی و مداخلات روانی‌اجتماعی، به افراد مبتلا به طیف وسیعی از دیگر بیماری‌های مزمن برای مدیریت خستگی ذهنی کمک می‌کنند.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های مداخلات غیردارویی برای مدیریت خستگی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید. این شامل هر مداخله‌ای بود که مطابق با دستورالعمل 2001/83/EEC اتحادیه اروپا (European Union; EU) تحت عنوان مداخله دارویی طبقه‌بندی نشده بود.
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر تا اکتبر 2012 جست‌وجو شدند: پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ AMED؛ CINAHL؛ PsycINFO؛ Social Science Citation Index؛ Web of Science؛ Dissertation Abstracts International؛ Current Controlled Trials Register؛ The National Research Register Archive؛ UKCRN Portfolio Database. علاوه‌بر این، فهرست منابع مقالات شناسایی‌شده برای گنجاندن و دستیابی به مطالعات بیشتر بررسی شده و با نویسندگان کلیدی تماس گرفته شد.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده در صورتی وارد این مرور شدند، که یک مداخله غیردارویی را در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید با خستگی گزارش‌شده توسط خود افراد به‌عنوان یک معیار پیامد ارزیابی کردند.
دو نویسنده مرور، کارآزمایی‌های مرتبط را انتخاب کرده، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. در جایی که اقتضا می‌کرد، داده‌ها با استفاده از متاآنالیز مدل اثرات تصادفی (random-effects model) تجمیع شدند.
بیست و چهار مطالعه معیارهای ورود را داشتند که در مجموع شامل 2882 شرکت‌کننده مبتلا به آرتریت روماتوئید بودند. مطالعات واردشده، تاثیر مداخلات فعالیت بدنی (6 مطالعه؛ 388 شرکت‌کننده)، مداخلات روانی‌اجتماعی (13 مطالعه؛ 1579 شرکت‌کننده)، داروی گیاهی (1 مطالعه؛ 58 شرکت‌کننده)، مکمل اسیدهای چرب امگا-3 (1 مطالعه؛ 81 شرکت‌کننده)، رژیم غذایی مدیترانه‌ای (1 مطالعه؛ 51 شرکت‌کننده)، رفلکسولوژی (reflexology) (1 مطالعه؛ 11 شرکت‌کننده) و ارائه اطلاعات Health Tracker (1 مطالعه؛ 714 شرکت‌کننده) را بررسی کردند. فعالیت بدنی در پایان دوره مداخله موثرتر از عامل کنترل بود، و این تاثیر اهمیت آماری داشت، (تفاوت میانگین استانداردشده (SMD): 0.36-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.62- تا 0.10-؛ با ترجمه معکوس تا تفاوت میانگین (MD) برابر با 14.4 امتیاز کمتر؛ 95% CI؛ 4.0- تا 24.8- در یک مقیاس 100 امتیازی که در آن نمره کمتر به معنای خستگی کمتر است؛ تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا رسیدن به یک پیامد مفید بیشتر (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB): 7؛ 95% CI؛ 4 تا 26) که نشان‌دهنده تاثیر مثبت کوچک بر میزان خستگی است. مداخله روانی‌اجتماعی در پایان دوره مداخله موثرتر از عامل کنترل بود، و این تاثیر اهمیت آماری داشت (SMD: -0.24؛ 95% CI؛ 0.40- تا 0.07-؛ با ترجمه معکوس تا تفاوت میانگین برابر با 9.6 امتیاز کمتر؛ 95% CI؛ 2.8- تا 16.0- در یک مقیاس 100 امتیازی، نمره کمتر به معنای خستگی کمتر است؛ NNTB: 10؛ 95% CI؛ 6 تا 33) و نشان‌دهنده تاثیر مثبت کوچک بر میزان خستگی است. برای مداخلات باقی‌مانده، انجام متاآنالیز امکان‌پذیر نبود، یا هیچ تفاوتی با اهمیت آماری میان بازوهای کارآزمایی وجود نداشت یا یافته‌ها گزارش نشدند. فقط سه مطالعه، بروز هرگونه عوارض جانبی را گزارش کردند که هیچ‌یک از آنها جدی نبودند، بااین‌حال، ممکن است بروز پائین این عوارض تا حدی به دلیل گزارش‌دهی ضعیف بوده باشد. کیفیت شواهد از سطح متوسط برای مداخلات فعالیت بدنی و رژیم غذایی مدیترانه‌ای تا سطح پائین برای مداخلات روانی‌اجتماعی و تمام مداخلات دیگر متغیر بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.