این خلاصه از مرور کاکرین، آنچه را که از تحقیقات موجود در مورد تاثیر متوتروکسات (methotrexate) در ترکیب با دیگر داروها در مقایسه با متوتروکسات به تنهایی برای درمان آرتریت روماتوئید (RA) می‌دانیم، ارائه می‌کند.
آرتریت روماتوئید چیست و متوتروکسات چیست؟
هنگامی که شما مبتلا به آرتریت روماتوئید هستید، سیستم ایمنی بدن شما، که به‌طور معمول با عفونت‌ها مبارزه می‌کند، به پوشش مفاصل حمله می‌کند. این مساله باعث می‌شود مفاصل شما متورم، سفت و دردناک شوند. مفاصل کوچک دست و پا معمولا اولین مناطقی هستند که درگیر می‌شوند. در حال حاضر هیچ درمانی برای RA وجود ندارد، بنابراین هدف از درمان، تسکین درد و سفتی و بهبود توانایی حرکتی شما است. داروهایی مانند متوتروکسات به پیشگیری از آسیب دائمی به مفاصل شما نیز کمک می‌کنند که در صورت عدم درمان RA، ممکن است رخ دهد.
متوتروکسات یک داروی ضدروماتیسمی تعدیل‌کننده بیماری (DMARD) است. این دارو ممکن است با کاهش فعالیت سیستم ایمنی، آرتریت روماتوئید را درمان کند. متوتروکسات یک درمان رایج برای RA است و ممکن است همراه با دیگر داروها تجویز شود، به ویژه در افرادی که با متوتروکسات به تنهایی بهبود نمی‌یابند. داروهای DMARD مانند متوتروکسات به صورت قرص، کپسول، و در برخی موارد، تزریقی عرضه می‌شوند.
پژوهش‌ها چه می‌گویند
هنگام مصرف متوتروکسات در ترکیب با دیگر داروهای ضدروماتیسمی تعدیل‌کننده بیماری (DMARDs) یا متوتروکسات به تنهایی، احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در نشانه‌های RA وجود ندارد.
ممکن است هنگام مصرف متوتروکسات در ترکیب با دیگر داروهای ضدروماتیسمی تعدیل‌کننده بیماری (DMARDs) عوارض جانبی کمی بیشتر از متوتروکسات به تنهایی وجود داشته باشد. عوارض جانبی ممکن است شامل مشکلات معده، مشکلات کبدی، کم‌خونی یا عفونت باشند.
در افرادی که قبلا DMARD مصرف نکرده بودند،
از هر 100 نفر، 16 مورد مصرف متوتروکسات را به دلیل اثرات مضر یا عدم فایده قطع کردند
19 مورد از هر 100 نفر (12 تا 32) مصرف متوتروکسات را همراه با DMARD دیگر متوقف کردند
در افرادی که با متوتروکسات بهبود نیافتند،
از هر 100 نفر، 19 مورد مصرف متوتروکسات را به دلیل اثرات مضر یا عدم فواید آن متوقف کردند
16 مورد از هر 100 نفر (9 تا 28) مصرف متوتروکسات را همراه با DMARD دیگر متوقف کردند
در افرادی که با دیگر DMARDها بهبود نیافتند،
از هر 100 نفر، 35 مورد مصرف متوتروکسات را به دلیل تاثیرات مضر یا عدم فایده قطع کردند
26 مورد از هر 100 نفر (14 تا 47) مصرف متوتروکسات را همراه با DMARD دیگر متوقف کردند
به‌طور کلی،
از هر 100 نفر، 9 مورد به دلیل عوارض جانبی مصرف متوتروکسات را متوقف کردند
14 مورد از هر 100 نفر (10 تا 18)، مصرف متوتروکسات را همراه با DMARD دیگر متوقف کردند
هنگامی که تعادل میان اثربخشی و سمیّت دارویی در نظر گرفته می‌شود، شواهدی با سطح متوسط حاصل از مرور سیستماتیک ما هیچ مزیت آماری معنی‌داری را از درمان ترکیبی با MTX در مقابل تک درمانی آن نشان نداد. انجام کارآزمایی‌هایی لازم است که دوزهای مورد استفاده فعلی MTX و درمان‌های ترکیبی را با هم مقایسه کنند.
متوتروکسات (methotrexate; MTX) یکی از موثرترین داروهای ضدروماتیسمی تعدیل‌کننده بیماری (disease modifying anti-rheumatic drugs; DMARDs) در مدیریت بالینی آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis; RA) با سمیّت (toxicity) کمتر و تحمل‌پذیری بیشتر است.
ارزیابی اثربخشی و سمیّت تک درمانی (monotherapy) MTX در مقایسه با ترکیب MTX و DMARDهای غیربیولوژیک در بزرگسالان مبتلا به RA.
کارآزمایی‌ها در MEDLINE (1950 تا 2009)، EMBASE (1980 تا 2009)، پایگاه ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) (تا 2009)، چکیده‌های نشست‌های علمی آمریکا و اروپا 9-2005، فهرست منابع همه مطالعات مرتبط، نامه‌ها، و مقالات مروری، شناسایی شدند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده که تک درمانی MTX را با ترکیب MTX و دیگر DMARDهای غیربیولوژیک، با حداقل 12 هفته طول دوره کارآزمایی، در بیماران بزرگسال مبتلا به RA مقایسه کردند.
دو داور به‌طور مستقل از هم مطالعات واجد شرایط را شناسایی کرده، داده‌ها را استخراج کرده، و خطر سوگیری (bias) مطالعات مربوطه را ارزیابی کردند. آنالیز اثربخشی بر اساس استفاده قبلی از DMARDها به 3 گروه طبقه‌بندی شد: عدم استفاده قبلی از DMARD، پاسخ ناکافی درمانی به MTX، و پاسخ ناکافی به DMARDهای غیر MTX. آنالیز سمیّت بر اساس ترکیب DMARD، طبقه‌بندی شده و در طول کارآزمایی‌ها برای هر ترکیب ادغام شد. آنالیز اولیه از پیش تعیین شده، بر اساس نرخ کلی خروج بیماران از مطالعه، برای بررسی از نظر اثربخشی یا سمیّت ناشی از درمان بود.
در مجموع 19 کارآزمایی (2,025 بیمار) از 6,938 استناد بر اساس نوع بیماران تصادفی‌سازی شده، گروه‌بندی شدند. کارآزمایی‌ها در بیماران درمان‌نشده با DMARD هیچ مزیت قابل توجهی را از درمان ترکیبی در مقابل تک درمانی MTX نشان ندادند؛ میزان خروج بیماران از مطالعه به دلیل فقدان اثربخشی یا سمیّت دارویی در هر دو گروه مشابه بود (خطر نسبی (RR): 1.16؛ 95% CI؛ 0.70 تا 1.93، تفاوت خطر مطلق (absolute risk difference; ARD)؛ 5%؛ 95% CI؛ 3-% تا 13%). کارآزمایی‌های انجام‌شده با حضور بیمارانی که به درمان با MTX یا non-MTX DMARDs پاسخ کافی ندادند، تفاوتی را در نرخ خروج از مطالعه میان گروه‌های درمان ترکیبی با MTX در مقابل تک درمانی نشان ندادند (به ترتیب: RR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.49 تا 1.51، ARD؛ 2-%؛ 95% CI؛ 13-% تا 8%؛ و RR: 0.75؛ 95% CI؛ 0.41 تا 1.35، ARD؛ 10-%؛ 95% CI؛ 31-% تا 11%). کاهش قابل توجه درد و بهبودی در عملکرد فیزیکی (اندازه‌گیری شده با پرسشنامه ارزیابی سلامت (Health Assessment Questionnaire; HAQ)) در گروه درمان ترکیبی با MTX، اما فقط در پاسخ‌دهندگان ناکافی درمانی به MTX دیده شد (تفاوت خطر مطلق برای درد: 9.72-%؛ 95% CI؛ 14.7-% تا 4.75-%؛ و تفاوت میانگین (MD) برای HAQ؛ 0.28-، 95% CI؛ 0.36- تا 0.21 (0-3)).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.