پیشینه:
بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال (colorectal cancer; CRC) غیر-قابل جراحی به احتمال زیاد داروهای شیمی‌درمانی را به عنوان خط اول درمان دریافت می‌کنند. ایرینوتکان (irinotecan; IRI) و فلوروپیریمیدین‌ها (fluoropyrimidines) دو نمونه از داروهایی هستند که به تنهایی یا به عنوان یکی از درمان‌های شیمی‌درمانی چند-دارویی به طور گسترده در این زمینه استفاده می‌شوند.
اهداف:
در حال حاضر، کمبود شواهد در مورد مقایسه ایرینوتکان همراه فلوروپیریمیدین‌ها با ایرینوتکان به تنهایی وجود دارد. بنابراین هدف این مرور این بود که این دو درمان در بیماران مبتلا به CRC پیشرفته یا متاستاتیک مقایسه شوند.
ویژگی‌های مطالعه و تحقیق:
کلیه منابع علمی را تا 13 ژانویه 2016 جست‌وجو کردیم. پنج کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده با 1,726 شرکت‌کننده یافتیم که ایرینوتکان همراه با فلوروپیریمیدین را با ایرینوتکان به تنهایی مقایسه کرده بودند. جست‌وجو در ژانویه 2016، یک کارآزمایی در حال انجام دیگر را هم نشان داد که نتایج آن در این مرور به کار گرفته نشد.
این مرور، IRI و فلوروپیریمیدین را با IRI به تنهایی از نظر بقای کلی، بقای بدون پیشرفت بیماری، سمیّت، نرخ پاسخ و کیفیت کلی زندگی مقایسه کرد.
نتایج اصلی:
شواهدی مبنی بر اینکه برتری IRI را همراه با فلوروپیریمیدین به IRI به تنهایی نشان دهد، در دسترس نیست، اما نتایج ما در مورد بقای کلی به دلیل تعداد مطالعات در دسترس محدود بود. میزان بقای بدون پیشرفت طولانی‌تری با اضافه شدن فلوروپیریمیدین به IRI دیده شد. بر اساس شواهد فعلی، به نظر می‌رسد هم ترکیب این دو دارو و هم داروی IRI به تنهایی تاثیر یکسانی بر بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال پیشرفته یا متاستاتیک دارند. بیماران گروه مداخله در مقایسه با بیمارانی که IRI به تنهایی دریافت کرده بودند، با احتمال کمتری دچار اسهال درجه 3 یا 4 و آلوپسی درجه 1 یا 2 می‌شدند، بیشتر احتمال داشت به نوتروپنی درجه 3 یا 4 مبتلا شوند.
کیفیت شواهد
شواهد با کیفیت متوسطی از این مطالعات وجود داشت که نشان می‌دهد بقای طولانی‌تر بدون پیشرفت با افزودن فلوروپیریمیدین‌ها به IRI مشاهده شد. به هر حال این یافته‌ها باید توسط کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده با کیفیت بالا و مقیاس بزرگ‌تر تایید شوند.
هیچ مزیتی در مورد بقای کلی با استفاده از درمان ایرینوتکان همراه با فلوروپیریمیدین‌ها در مقایسه با ایرینوتکان به تنهایی دیده نشده است، برای همین هر دو رژیم هم‌چنان درمان‌های مناسبی در بیماران مبتلا به CRC پیشرفته یا متاستاتیک به شمار می‌روند. با توجه به کیفیت پائین و متوسط شواهد، مطالعات آینده با تعداد بیماران کافی در هر گروه درمانی مورد نیاز است تا مزیت مشاهده شده در بقای بدون پیشرفت بیماری با ترکیب ایرینوتکان همراه با فلوروپیریمیدین‌ها توضیح داده شود.
شیمی‌درمانی، درمان انتخابی بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال (colorectal cancer; CRC) پیشرفته یا متاستاتیک است که در آنها رزکسیون جراحی متاستازها یک گزینه درمانی نیست. ایرینوتکان (irinotecan; IRI) و فلوروپیریمیدین‌ها (fluoropyrimidines) هر دو به طور معمول خط اول یا دوم رژیم‌های شیمی‌درمانی در این افراد هستند. به هرحال، مشخص نیست که ترکیب این عوامل بر تجویز ایرینوتکان به تنهایی ارجحیت دارد یا خیر.
مقایسه اثربخشی و بی‌خطری دو رژیم شیمی‌درمانی، تک-درمانی، ایرینوتکان یا ایرینوتکان همراه با فلوروپیریمیدین‌ها، برای بیماران مبتلا به CRC پیشرفته یا متاستاتیک، زمانی که به عنوان درمان خط اول یا خط دوم تجویز شوند.
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را برای شناسایی کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه سرطان کولورکتال در کاکرین (Cochrane Colorectal Cancer Group Specialised Register) (13 ژانویه 2016)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های بالینی کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین (The Cochrane Library) شماره 12؛ 2016)، Ovid MEDLINE (از 1950 تا 13 ژانویه 2016)؛ Ovid EMBASE (از 1974 تا 13 ژانویه 2016)، پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده در حال انجام، استنادهای انجام شده در منابع مکتوب مرتبط و خلاصه مقالات کنفرانس‌های برگزار شده در زمینه‌های مرتبط (BioMed Central and Medscape's Conference). در صورت لزوم با نویسندگان اصلی یا پژوهشگران تمام مطالعات واجد شرایط و تمام افراد متخصص در این زمینه تماس گرفته شد. جست‌وجو در ژانویه 2016 یک مطالعه واجد شرایط را تشخیص داد، یک کارآزمایی در حال انجام که فعلا به صورت خلاصه معرفی شده است، در نسخه به‌روز شده این مرور مورد توجه قرار خواهد گرفت.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که اثربخشی و بی‌خطری ترکیب شیمی‌درمانی IRI با فلوروپیریمیدین را در مقایسه با IRI به تنهایی، در درمان بیماران مبتلا به CRC پیشرفته یا متاستاتیک، بدون توجه به خط‌بندی درمان بررسی کردند.
واجد شرایط بودن مطالعه و کیفیت روش‌شناسی آن به طور مستقل توسط دو نویسنده مرور بررسی شد و هرگونه اختلاف‌نظری توسط نویسنده سوم حل شد. داده‌های گردآوری شده از مطالعات به صورت کمّی و کیفی با استفاده از نرم‌افزار آماری سازمان همکاری کاکرین .5.3 RevMan مرور شدند.
پنج مطالعه با مجموع 1,726 شرکت‌کننده در این مرور جای گرفتند. جست‌وجوی پیشرفته، منجر به یافتن یک کارآزمایی در حال انجام اضافی شد، که نتایج آن در این مرور جای نگرفت. میان پنج مطالعه وارد شده، هیچ کاهشی در میزان مورتالیتی به هر علتی در گروه ترکیبی دیده نشد، با خلاصه نسبت خطر (HR): 0.91؛ (95% CI؛ 0.81 تا 1.02). میزان بقای بدون پیشرفت بیماری بیشتری در گروه درمان شده با شیمی‌درمانی ترکیبی دیده شد (HR: 0.68؛ 95% CI؛ 0.53 تا 0.87)، به هر حال این یافته‌ها ممکن است با توجه به یافته‌های مطالعه درمان تک دارویی در خط اول تغییر کند.
کیفیت شواهد برای بقای کلی، پائین و برای بقای بدون پیشرفت بیماری متوسط بود که به طور عمده ناشی از محدودیت‌های مطالعه و کمبود اطلاعات در مورد شیوه‌های تصادفی‌سازی و پنهان‌سازی تخصیص بود.
احتمال پُر-خطر بودن بروز پیامدهای سمیّت اسهال درجه 3 یا 4 و آلوپسی درجه 1 و 2، و احتمال خطر پائین نوتروپنی درجه 3 و 4 در گروه کنترل در مقایسه با گروه مداخله دیده شد. کیفیت شواهد مربوط به سمیّت از پائین تا متوسط ارزیابی شدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.