محققان در سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) یک مطالعه مروری را پیرامون تاثیر واکسن‌های خوراکی در پیشگیری از ابتلا به وبا (cholera) انجام دادند. پس از جست‌وجوی مطالعات مرتبط، آنها 48 مقاله مرتبط را شناسایی کردند. یافته‌های آنها در زیر خلاصه می‌شوند.
وبا چیست و واکسن‌ها چگونه عمل می‌کنند؟
وبا شکل شدید اسهال است. افراد با نوشیدن آب یا خوردن غذاهای آلوده به باکتری ( ویبریو کلرا (Vibrio cholera)) به وبا مبتلا می‌شوند. برخی از افراد فقط به صورت خفیف بیمار می‌شوند، اما برخی مبتلا به اسهال آبکی و استفراغ بسیار شدید می‌شوند. این بیماران می‌توانند خیلی سریع دچار کم‌آبی در بدن شده و در صورت عدم درمان، 25% تا 50% آنها فوت می‌کنند.
این بیماری به سرعت در جوامع فقیر گسترش می‌یابد، به ویژه در مناطقی که سرویس بهداشتی یا آب تمیز با کمبود مواجه است. در کمپ‌های پناهندگان یا به دنبال وقوع بلایای طبیعی، همه‌گیری وبا می‌تواند صدها نفر را خیلی سریع از بین ببرد.
واکسن‌های خوراکی وبا با مصرف دوز کوچکی از باکتری وبا عمل می‌کنند. این دوز باکتری کشته شده یا تغییر یافته، به‌طوری که باعث بروز اسهال نمی‌شود اما همچنان می‌تواند فرد را در برابر وبای طبیعی، مصون کند. در حال حاضر سه واکسن خوراکی وبا موجود هستند.
آنچه تحقیقات در مورد تاثیرات استفاده از واکسن‌های خوراکی کنونی می‌گویند
اگر در جایی زندگی می‌کنید که وبا شایع است، واکسن‌های خوراکی خطر ابتلا به وبا را کاهش می‌دهند، اما این خطر را به‌طور کامل از بین نمی‌برند.
واکسن‌های خوراکی وبا احتمالا هنگام مصرف هیچ عارضه جانبی عمده‌ای ندارند، اما بروز عوارض نادر یا دیررس را نمی‌توان رد کرد.
واکسن‌های خوراکی سلول‌های کامل کشته شده موجود، در حال حاضر می‌توانند از بروز 50% تا 60% از اپیزودهای وبا طی دو سال اول پس از برنامه واکسیناسیون اولیه پیشگیری کنند. تاثیر و هزینه-اثربخشی واکسن‌های خوراکی وبا در برنامه واکسیناسیون روتین کشورهای اندمیک، بستگی دارند به شیوع وبا، فراوانی همه‌گیری‌ها، و دسترسی به خدمات اولیه ارائه‌دهنده درمان سریع آب‌رسانی به بدن.
وبا (cholera) یکی از علل اسهال آبکی حاد است که در صورت عدم درمان کافی می‌تواند باعث کم‌آبی بدن و مرگ‌ومیر بیمار شود. این وضعیت معمولا در اپیدمی‌ها رخ می‌دهد، و با فقر و بهداشت ضعیف همراه است. واکسن‌های موثر، ارزان و آسان برای تجویز می‌توانند به پیشگیری از همه‌گیری کمک کنند.
ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری (safety) مصرف واکسن‌های خوراکی وبا در پیشگیری از بروز موارد وبا و مرگ‌ومیر ناشی از آن.
در اکتبر 2010، پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماری‌های عفونی در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ LILACS؛ متارجیستر کارآزمایی‌های کنترل‌شده (mRCT) و پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت را برای یافتن کارآزمایی‌های مرتبط منتشرشده و در حال انجام جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده از مصرف واکسن‌های خوراکی وبا در بزرگسالان و کودکان سالم.
هر کارآزمایی برای واجد شرایط بودن و خطر سوگیری (bias) توسط دو نویسنده که به‌طور مستقل از هم کار کردند، ارزیابی شد. داده‌ها توسط دو محقق مستقل استخراج شده و با استفاده از نرم‌افزار Review Manager 5 مورد آنالیز قرار گرفتند. پیامدها به صورت کارآمدی حفاظتی واکسن (vaccine protective efficacy; VE) با 95% فاصله اطمینان (CIs) گزارش می‌شوند.
هفت کارآزمایی بزرگ در مورد بررسی کارآمدی واکسن، چهار مطالعه چالش مصنوعی (artificial challenge) کوچک، و 29 کارآزمایی بی‌خطری (safety)، داده‌های خود را به این مرور ارائه دادند.
پنج نوع از یک واکسن سلول کامل کشته شده در کارآزمایی‌های کارآمدی در مقیاس بزرگ (چهار کارآزمایی، 249,935 شرکت‌کننده) ارزیابی شده‌اند. کارآمدی کلی واکسن در طول سال اول 52% (95% CI؛ 35% تا 65%)، و در طول سال دوم 62% (95% CI؛ 51% تا 62%) گزارش شد. کارآمدی حفاظتی در کودکان کمتر از 5 سال، کمتر بود؛ 38% (95% CI؛ 20% تا 53%) در مقایسه با کودکان بزرگتر و بزرگسالان: 66% (95% CI؛ 57% تا 73%).
یک کارآزمایی از یک واکسن سلول کامل کشته شده میان سربازان تازه‌وارد، 86% کارآمدی محافظتی (95% CI؛ 37% تا 97%) را در یک اپیدمی کوچک که طی 4 هفته پس از برنامه 2 دوز رخ داد (یک کارآزمایی، 1426 شرکت‌کننده) نشان داد. داده‌های اثربخشی بیشتر از دو سال برای فرمول‌های موجود واکسن در دسترس نیستند، اما بر اساس داده‌های کارآزمایی‌های قدیمی‌تر بعید است که بیش از سه سال دوام داشته باشند.
داده‌های بی‌خطری موجود در مورد واکسن‌های سلول کامل کشته شده هیچ گونه افزایش بالینی قابل توجهی را در عوارض جانبی در مقایسه با دارونما نشان نداده‌اند.
فقط یک واکسن زنده ضعیف شده به ارزیابی بالینی فاز III رسیده و موثر نبود (یک کارآزمایی، 67,508 شرکت‌کننده). دو واکسن زنده ضعیف شده جدید، اثربخشی بالینی را در مطالعات چالش مصنوعی کوچک نشان داده‌اند، اما هنوز در حال بررسی هستند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.