مصرف چای سبز سابقهای طولانی و کاربردهای فراوانی دارد که یکی از آنها کمک به افراد دارای اضافه-وزن برای کاهش وزن و حفظ وزن است. اعتقاد بر این است ترکیبات چای سبز برای کاهش وزن که میتوانند بازده انرژی فرد را افزایش دهند، در واقع عصارههای چای سبز هستند که حاوی غلظت بیشتری از مواد (کاتچین (catechins) و کافئین (caffeine)) نسبت به نوشیدنی معمولی چای سبز تهیه شده از یک چای کیسهای و آب جوش هستند. این مرور 15 مطالعه کاهش وزن و سه مطالعه بررسی حفظ وزن را بررسی کرد که در آنها نوعی از ترکیبات چای سبز برای یک گروه تجویز شده و نتایج آنها با گروه دریافتکننده کنترل مقایسه شد. هیچ گروهی نمیدانست که ترکیبات چای سبز را دریافت میکند یا عامل کنترلکننده را. در مجموع 1945 شرکتکننده این مطالعات را به پایان رساندند که طول دوره آنها بین 12 تا 13 هفته متغیر بود. بهطور خلاصه، کاهش وزن در بزرگسالانی که ترکیبات چای سبز مصرف کردند از نظر آماری معنیدار نبود، بسیار اندک بود و احتمالا از نظر بالینی اهمیتی نداشت. نتایج مشابه در مطالعاتی یافت شد که از روشهای دیگری برای اندازهگیری کاهش وزن (شاخص توده بدنی، دور کمر) استفاده کردند. مطالعاتی که به بررسی تاثیر ترکیبات چای سبز بر حفظ وزن پرداختند، هیچ مزیتی را در مقایسه با استفاده از یک ترکیب کنترلکننده نشان ندادند.
اکثر عوارض جانبی، مانند تهوع، یبوست، ناراحتی شکمی و افزایش فشار خون، خفیف تا متوسط بوده و با مصرف چای سبز یا مداخله کنترل ارتباطی نداشتند. هیچ موردی از مرگومیر گزارش نشد، اگرچه عوارض جانبی نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشتند. یک مطالعه سعی کرد کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را با پرسش از شرکتکنندگان در مورد نگرش آنها نسبت به غذا خوردن بررسی کند. نه مطالعه انطباق شرکتکنندگان را با ترکیبات چای سبز دنبال کردند. مطالعات هیچ گونه اطلاعاتی در مورد تاثیرات ترکیبات چای سبز بر موربیدیتی، هزینهها یا رضایت بیمار نداشتند.
به نظر میرسد ترکیبات چای سبز باعث کاهش وزن جزئی و از نظر آماری غیر-قابل توجه در بزرگسالان دارای اضافه-وزن یا چاق میشود. از آنجایی که میزان کاهش وزن کم است، احتمالا از نظر بالینی مهم نیست. چای سبز تاثیر معنیداری بر حفظ کاهش وزن نداشت. از میان مطالعاتی که اطلاعات مربوط به عوارض جانبی را ثبت میکنند، فقط دو مطالعه یک عارضه جانبی را شناسایی کردند که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشتند. دیگر عوارض جانبی خفیف تا متوسط ارزیابی شدند.
محصولات چای سبز به عنوان یک روش کمکی برای کاهش وزن و حفظ وزن استفاده میشوند. اعتقاد بر این است که کاتچین (catechins) و کافئین (caffeine)، هر دو در چای سبز موجود هستند، هر کدام در افزایش متابولیسم انرژی نقش دارند و ممکن است منجر به کاهش وزن شوند. تعدادی از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) منتشر شدهاند که نقش چای سبز را در کاهش وزن ارزیابی کردند؛ با این حال، اثربخشی ترکیبات چای سبز در کاهش وزن نامشخص است.
ارزیابی اثربخشی و بیخطری (safety) مصرف ترکیبات چای سبز برای کاهش وزن و حفظ وزن در بزرگسالان دارای اضافه-وزن یا چاق.
بانکهای اطلاعاتی زیر را از ابتدا تا تاریخ مشخص شده و همچنین فهرست منابع مقالات مرتبط را جستوجو کردیم: کتابخانه کاکرین (شماره 12؛ 2011)؛ MEDLINE (دسامبر 2011)؛ EMBASE (دسامبر 2011)؛ CINAHL (ژانویه 2012)؛ AMED (ژانویه 2012)، چکیدههای مقالات بیولوژیکی (Biological Abstracts) (ژانویه 2012)؛ IBIDS (آگوست 2010)؛ +Obesity (ژانویه 2012)؛ IPA (ژانویه 2012) و Web of Science (دسامبر 2011). همچنین Current Controlled Trials با پیوندهایی به بانکهای اطلاعاتی دیگر برای کارآزماییهای در حال انجام جستوجو شدند.
RCTهایی با حداقل دوره 12 هفتهای که ترکیبات چای سبز را با کنترلکننده در بزرگسالان دارای اضافه-وزن یا چاق مقایسه کردند.
سه نویسنده بهطور مستقل از هم دادهها را استخراج کرده، مطالعات را برای خطر سوگیری (bias) ارزیابی و تفاوتها را با اجماع نظر برطرف کردند. ناهمگونی مطالعات وارد شده با مشاهده نمودار انباشت (forest plot) ارزیابی و با استفاده از آماره I2 کمّیسازی شد. در صورت لزوم دادهها را با استفاده از متاآنالیز و آنالیز توصیفی سنتز کردیم؛ آنالیز زیر-گروه و حساسیت انجام شدند. عوارض جانبی گزارششده در این مطالعات ثبت شدند.
مطالعات با توجه به سطح ناهمگونی بین آنها، به دو گروه تقسیم شدند؛ آنهایی که در ژاپن انجام شده و مواردی که خارج از ژاپن انجام شدند. طول دوره مطالعه بین 12 و 13 هفته متغیر بود. متاآنالیز شش مطالعه انجام شده در خارج از ژاپن تفاوت میانگین (MD) معادل 0.04- کیلوگرم را در کاهش وزن نشان داد (95% CI؛ 0.5- تا 0.4؛ P = 0.88؛ I2 = 18%؛ 532 شرکتکننده). هشت مطالعه انجامشده در ژاپن به اندازه کافی مشابه نبودند تا بتوان نتایج آنها را تجمیع کرد و MD در کاهش وزن از 0.2- کیلوگرم تا 3.5- کیلوگرم (1030 شرکتکننده) به نفع ترکیبات چای سبز بود. نتایج متاآنالیز مطالعاتی که تغییر را در شاخص توده بدنی (BMI) اندازهگیری کرده و خارج از ژاپن انجام شدند، نشان داد که MD در BMI معادل 0.2- کیلوگرم/متر مربع (m2) است (95% CI؛ 0.5- تا 0.1؛ P = 0.21؛ I2 = 38%؛ 222 شرکتکننده). تفاوت موجود بین هشت مطالعه انجامشده در ژاپن اجازه ادغام نتایج را نمیدهد و کاهش BMI را از عدم تاثیر تا 1.3- کیلوگرم/متر مربع (m2) (1030 شرکتکننده) به نفع ترکیبات چای سبز نسبت به عامل کنترل نشان میدهد. متاآنالیز پنج مطالعه انجامشده در خارج از ژاپن که دور کمر را اندازهگیری کردند، MD معادل 0.2- سانتیمتر را گزارش کرد (95% CI؛ 1.4- تا 0.9؛ P = 0.70؛ I2 = 58%؛ 404 شرکتکننده). تفاوت بین هشت مطالعه انجامشده در ژاپن اجازه ادغام نتایج را نداده و تاثیراتی را بر دور کمر از افزایش 1 سانتیمتر تا کاهش 3.3 سانتیمتر نشان میدهد (1030 شرکتکننده). متاآنالیز برای سه مطالعه کاهش وزن، که خارج از ژاپن انجام شد، با دادههای نسبت دور کمر به مفصل ران (144 شرکتکننده) هیچ تغییر قابلتوجهی را نشان نداد (MD: 0؛ 95% CI؛ 0.02- تا 0.01). آنالیز دو مطالعه انجامشده برای تعیین اینکه چای سبز میتواند به حفظ وزن پس از یک دوره کاهش وزن کمک کند یا خیر (184 شرکتکننده)، تغییر کاهش وزن را از 0.6 تا 1.6- کیلوگرم، تغییر BMI را از 0.2 تا 0.5- کیلوگرم/متر مربع (m2) و تغییر دور کمر را از 0.3 تا 1.7- سانتیمتر نشان داد. در هشت مطالعهای که عوارض جانبی را ثبت کردند، چهار مطالعه عوارض جانبی را گزارش کردند که خفیف تا متوسط بودند، به استثنای دو مورد (گروه ترکیبات چای سبز) که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشتند (گزارش شد که با مداخله مرتبط نبودهاند). نه مطالعه انطباق/پایبندی را گزارش کردند، یک مطالعه نگرش بیمار را نسبت به خوردن به عنوان بخشی از پیامد کیفیت زندگی مرتبط با سلامت ارزیابی کردند. در هیچ مطالعهای پیامدهای رضایت بیمار، موربیدیتی یا هزینه گزارش نشدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.