این خلاصه از مرور کاکرین آنچه را که از پژوهش‌های صورت‌گرفته در مورد تاثیر فبوکسوستات (febuxostat) در درمان نقرس مزمن می‌دانیم، ارایه می‌کند.
این مرور از شش مطالعه، شامل 3978 فرد مبتلا به نقرس مزمن، نشان می‌دهد که،
در افراد مبتلا به نقرس مزمن:
- فبوکسوستات احتمالا سطح اسید اوریک را کاهش می‌دهد؛
- فبوکسوستات احتمالا بروز عود نقرس را در طول درمان اولیه افزایش می‌دهد (در حالی که سطح اسید اوریک را کاهش می‌دهد). طبیعی شدن سطوح سرمی اسید اوریک سرم منجر به حرکت اورات از رسوبات بافتی می‌شود، که به‌نوبه‌خود ممکن است تعداد حملات را افزایش دهد؛
- فبوکسوستات احتمالا مزایای مشابهی را با آلوپورینول (allopurinol) پس از سه سال استفاده نشان می‌دهد.
ما اطلاعاتی را در مورد تاثیرات فبوکسوستات بر نتایج تصویربرداری از مفصل، عملکرد عضلانی‌اسکلتی، درد، ارزیابی کلی، و کیفیت زندگی، نداریم. از سوی دیگر، اطلاعات دقیقی در مورد عوارض جانبی و عوارض دیگر در دست نداریم. این امر به ویژه در مورد عوارض جانبی نادر ولی جدی، صادق است. عوارض جانبی احتمالی ممکن است شامل افزایش آنزیم‌های کبدی، فشار خون بالا و اسهال باشند. عوارض نادر ممکن است شامل برخی حوادث قلبی‌عروقی (درد قفسه سینه، بیماری عروق کرونر، انفارکتوس میوکارد، یا فیبریلاسیون دهلیزی) باشند.
نقرس مزمن چیست و فبوکسوستات چیست؟
اسید اوریک محصولی است که معمولا در نتیجه تجزیه برخی محصولات خاص به نام «پورین (purines)» در خون وجود دارد. نقرس یک بیماری است که در اثر سطوح بالای اسید اوریک در خون ایجاد شده و منجر به تشکیل کریستال در مفاصل، عمدتا مفاصل اندام تحتانی مانند شست پا، پاشنه، مچ پا و زانو می‌شود. نقرس معمولا به صورت حملات حاد تظاهر پیدا کرده و باعث تورم و درد مفاصل می‌شود، اما می‌تواند منجر به آرتریت مزمن نیز شود. در حالی که هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، درمان می‌تواند از حملات مکرر نقرس جلوگیری کرده و شکل مزمن آن را بهبود بخشد.
تحقیقات نشان می‌دهند که نگه داشتن سطح اسید اوریک زیر 6.0 میلی‌گرم/دسی‌لیتر می‌تواند حملات نقرس را در طول زمان کاهش دهد. با این حال، در ماه‌های نخست درمان، به دلیل ماهیت درمان، ممکن است تعداد حملات نقرس افزایش یابد.
فبوکسوستات داروی جدیدی است که می‌تواند به کاهش سطح اسید اوریک خون در بزرگسالان مبتلا به نقرس کمک کند.
بهترین تخمین از آنچه که برای افراد مبتلا به نقرس مزمن تحت درمان با فبوکسوستات، رخ می‌دهد:
فبوکسوستات در کاهش اسید اوریک به کمتر از 6.0 میلی‌گرم/دسی‌لیتر موثر بود.
در مطالعات کوتاه‌مدت (یک سال یا کمتر)، هنگامی که فبوکسوستات با دارونما (placebo) (داروی ساختگی یا تقلبی) مقایسه شد:
- 6 مورد از هر 100 بیمار که فبوکسوستات را با دوز 80 میلی‌گرم دریافت کردند، بیشتر دچار حملات نقرس شدند (6% افزایش مطلق در حملات)؛
- 75 مورد بیشتر از هر 100 بیمار که فبوکسوستات را با دوز 80 میلی‌گرم مصرف کردند، به هدف خود برای سطح اسید اوریک کمتر از 6.0 میلی‌گرم/دسی‌لیتر (75% سود مطلق) رسیدند.
هنگامی که فبوکسوستات با آلوپورینول، داروی دیگری که اغلب برای کاهش اسید اوریک استفاده می‌شود، مقایسه شد:
- 2 مورد از هر 100 بیمار، که فبوکسوستات را با دوز 80 میلی‌گرم مصرف کردند، بیشتر دچار حملات نقرس شدند (2% افزایش مطلق در حملات)؛
- 29 مورد بیشتر از هر 100 بیمار تحت درمان با فبوکسوستات 80 میلی‌گرمی به سطح اسید اوریک زیر 6.0 میلی‌گرم/دسی‌لیتر دست یافتند (29% سود مطلق).
در مطالعاتی که بیش از سه سال طول کشیدند:
فبوکسوستات در هر دوزی اثری مشابه با آلوپورینول در رسیدن به سطح اسید اوریک کمتر از 6.0 میلی‌گرم/دسی‌لیتر داشت و افزایشی در حملات نقرس مشاهده نشد.
اگرچه ممکن است بروز عودهای نقرس که نیاز به درمان دارند، در بیمارانی که فبوکسوستات مصرف می‌کنند، در مقایسه با دارونما یا آلوپورینول، در طول درمان اولیه افزایش یابد، در مطالعه پیگیری طولانی‌مدت در مقایسه با آلوپورینول، چنین افزایشی در عود نقرس مشاهده نشد. نشان داده شد که فبوکسوستات در هر دوزی، در مقایسه با دارونما و آلوپورینول، در دستیابی به سطوح اسید اوریک سرم < 6.0 میلی‌گرم/دسی‌لیتر و کاهش سطح اسید اوریک سرم در دوره شروع مطالعه تا ویزیت نهایی، مفید است. با این حال، درجه کیفیت شواهد از پائین تا بالا متغیر بود، که نشان می‌دهد انجام تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
نقرس (gout) شایع‌ترین آرتریت التهابی در مردان بالای 40 سال است و شیوع فزاینده‌ای میان زنان یائسه دارد. کاهش سطح اسید اوریک سرم یکی از اهداف اولیه در درمان نقرس مزمن است. در کارآزمایی‌های بالینی، داروی فبوکسوستات (febuxostat) در کاهش سطح اسید اوریک سرم تا < 6.0 میلی‌گرم/دسی‌لیتر موثر بوده است.
ارزیابی فواید و مضرات ناشی از مصرف فبوکسوستات در درمان نقرس مزمن.
ما کتابخانه کاکرین، MEDLINE؛ EMBASE و International Pharmaceutical Abstracts را از ابتدا تا جولای 2011 جست‌وجو کردیم. وب‌سایت ClinicalTrials.gov برای یافتن ارجاعات داده شده به کارآزمایی‌های فبوکسوستات جست‌وجو شد. جست‌وجوی ما دربرگیرنده هیچ محدودیتی نبود.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم نتایج جست‌وجو را بررسی کرده و اختلاف‌نظرها با بحث حل‌وفصل شدند. ما هر کارآزمایی بالینی کنترل‌شده یا کارآزمایی برچسب باز (open label trial; OLT) را وارد کردیم که از فبوکسوستات در هر دوزی استفاده کردند.
داده‌ها و خطر سوگیری (bias) توسط دو نویسنده به‌طور جداگانه استخراج شده و در یک متاآنالیز جمع‌بندی شدند. داده‌های پیوسته (continuous data) به صورت تفاوت میانگین (MD) و داده‌های دو حالتی (dichotomous data) در قالب خطر نسبی (RR) بیان شدند.
چهار کارآزمایی تصادفی‌سازی شده و دو OLT با حضور 3978 بیمار وارد شدند. خطر سوگیری بسته به پیامد متفاوت بوده، و از پائین تا خطر سوگیری بالا متغیر بود. مطالعات واردشده نتوانستند گزارشی را برای پنج تا شش مورد از نه معیار پیامد توصیه‌شده توسط OMERACT، ارایه کنند. بیمارانی که فبوکسوستات را با دوز 120 میلی‌گرم و 240 میلی‌گرم مصرف کردند، عودهای بیشتری را از نقرس نسبت به گروه دارونما (placebo) در 4 تا 28 هفته گزارش کردند (به ترتیب، RR: 1.7؛ 95% CI؛ 1.3 تا 2.3، و RR: 2.6؛ 95% CI؛ 1.8 تا 3.7). تفاوت معنی‌داری از نظر آماری در دوزهای 40 میلی‌گرم و 80 میلی‌گرم مشاهده نشد. بیمارانی که فبوکسوستات را با دوز 40 میلی‌گرم دریافت کردند، در مقایسه با دارونما، 40.1 برابر بیشتر احتمال داشت که به سطوح اسید اوریک سرم < 6.0 میلی‌گرم/دسی‌لیتر در 4 هفته دست یابند (95% CI؛ 2.5 تا 639)، با مزایای درمانی مطلق برابر با 56% (95% CI؛ 37% تا 71%). برای دریافت‌کنندگان فبوکسوستات با دوز 80 میلی‌گرم و 120 میلی‌گرم، در مقایسه با دارونما، بیماران، به ترتیب، 68.9 و 80.7 برابر بیشتر احتمال داشت که در ویزیت نهایی خود سطح اسید اوریک سرم < 6.0 میلی‌گرم/دسی‌لیتر داشته باشند (95% CI؛ 13.8 تا 343.9؛ 95% CI؛ 16.0 تا 405.5)؛ با سود مطلق درمانی، به ترتیب، 75% و 87% (95% CI؛ 68 تا 80% و 81% تا 91%). نرخ کل قطع مصرف دارو در گروه فبوکسوستات با دوز 80 میلی‌گرم در مقایسه با دارونما به‌طور قابل توجهی بالاتر بود (RR: 1.4؛ 95% CI؛ 1.0 تا 2.0؛ افزایش مطلق خطر: 11%؛ 95% CI؛ 3 تا 19%). هیچ تفاوت دیگری مشاهده نشد.
هنگام مقایسه آلوپورینول (allopurinol) با فبوکسوستات در هفته‌های 24 تا 52، تعداد موارد عود نقرس بین دو گروه تفاوت معنی‌داری نداشت، به جز برای فبوکسوستات با دوز 240 میلی‌گرم (RR: 2.3؛ 95% CI؛ 1.7 تا 3.0). بیمارانی که فبوکسوستات را با دوز 40 میلی‌گرم دریافت کردند، تفاوت آماری معنی‌داری را در مزایا یا مضرات دارو نشان ندادند. بیمارانی که فبوکسوستات را با دوزهای 80 میلی‌گرم و 120 میلی‌گرم دریافت کردند، به ترتیب، 1.8 و 2.2 برابر بیشتر احتمال داشت که سطح اسید اوریک سرم < 6.0 میلی‌گرم/دسی‌لیتر را در ویزیت نهایی خود داشته باشند (95% CI؛ 1.6 تا 2.2؛ 95% CI؛ 1.9 تا 2.5) با مزایای درمانی مطلق 29% و 44% (95% CI؛ 25% تا 33%؛ 95% CI؛ 38% تا 50%)، به ترتیب در هفته‌های 24 تا 52. نرخ کلی قطع درمان با فبوکسوستات در دوزهای 80 میلی‌گرم و 120 میلی‌گرم در مقایسه با آلوپورینول بیشتر بود (به ترتیب، RR: 1.5؛ 95% CI؛ 1.2 تا 1.8، افزایش مطلق خطر: 11%؛ 95% CI؛ 6% تا 16%؛ و RR: 2.6؛ 95% CI؛ 2.0 تا 3.3، افزایش مطلق خطر: 20%؛ 95% CI؛ 3% تا 14%). میزان قطع مصرف دارو به دلیل عوارض جانبی میان گروه‌ها مشابه بود. کل عوارض جانبی برای فبوکسوستات 80 میلی‌گرم و 120 میلی‌گرم در مقایسه با آلوپورینول کمتر بود (RR: 0.93؛ 95% CI؛ 0.87 تا 0.99، افزایش مطلق خطر: 6%؛ 95% CI؛ 0.7% تا 11%؛ و RR: 0.90؛ 95% CI؛ 0.84 تا 0.96، افزایش مطلق خطر: 8%؛ 95% CI؛ 3% تا 13%). هیچ تفاوت مرتبط دیگری ذکر نشد.
پس از 3 سال پیگیری، تفاوت آماری معنی‌داری از نظر اثربخشی و مضرات درمان بین گروه‌های فبوکسوستات 80 یا 120 میلی‌گرم و آلوپورینول دیده نشد (نرخ عوارض جانبی به ازای هر 100 بیمار-سال: 227، 216 و 246، به ترتیب).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.