سوال مطالعه مروری
سوال اصلی که در این مرور به آن پرداخته شد، آن است که بریسهای ثابت یا نگهدارندههای متحرک برای مدیریت عود دندانهای جلویی پائین پس از درمان ارتودنسی در مقایسه با یکدیگر یا عدم درمان چقدر موثر هستند.
پیشینه
یک مشکل مهم برای بیمارانی که درمان ارتودنسی را تکمیل میکنند، حفظ دندانهای جلوی پائین در موقعیت اصلاحشده (معروف به مدیریت عود) و پیشگیری از بازگشت دندانها به موقعیت اولیه است. پس از درمان ارتودنسی، کمتر از نیمی از بیماران همترازی دندانهای جلویی پائینی خود را تا 10 سال آینده حفظ کرده و حتی تعداد کمتری (10%) همترازی را برای 20 سال حفظ میکنند. مدیریت عود به منظور جلوگیری از اتلاف زمان، پول و منابع و حفظ ظاهر و عملکرد دندانهایی که به خوبی تراز شدهاند، مهم است. دو نوع دستگاه (نگهدارنده (retainer)) برای مدیریت عود استفاده میشوند؛ نگهدارندههایی که روی دندانها ثابت میشوند یا نگهدارندههایی که برای تمیز کردن قابل جدا شدن هستند.
پرکاربردترین نگهدارندههای ثابت عبارتند از:
• بریسهای معمولی که دارای براکتهایی هستند که به لبه دندانها متصل شدهاند (بریسهای لب (labial braces))؛
• بریسهایی با براکتهای متصل به سمت زبانی دندان (بریسهای زبانی (lingual braces))؛ یا
• یک سیم انعطافپذیر ثابت که بدون استفاده از براکت به سمت زبانی دندانها متصل میشود.
رایج ترین نگهدارندههای متحرک عبارتند از:
• نگهدارندههای ساختهشده از سیم و اکریلیک (acrylic) (نگهدارنده Hawley)، با یا بدون افزودن فنر برای اعمال نیرو؛ یا
• ترازهای «نامرئی» شفاف، عاری از براکتها و سیمهای فلزی، که توسط رایانه ساخته شدهاند تا روی دندانهای پائینی بیمار قرار بگیرند و دندانها را به ترتیب حرکت دهند.
ویژگیهای مطالعه
این مطالعه مروری از مطالعات موجود، توسط گروه سلامت دهان در کاکرین انجام شد و شواهد تا 9 می 2012 بهروز است.
در این مرور، هیچ کارآزمایی منتشرشدهای بین سالهای 1950 و 2012 وجود نداشت که در آنها بیماران بهطور تصادفی با بریسهای ثابت، نگهدارندههای متحرک درمان شده با درمانی را دریافت نکرده باشند.
نتایج کلیدی
کارآزمایی مناسبی برای گنجاندن در این مرور یافت نشد.
کیفیت شواهد
در حال حاضر هیچ شواهدی برای حمایت از استفاده از یک روش درمانی نسبت به دیگری به منظور مدیریت عود وجود ندارد.
این مرور نشان داده که هیچ شواهدی از RCTها وجود ندارد که نشان دهد یک نوع مداخله برای مدیریت عود همترازی دندانهای جلویی پائین با استفاده از هر روش یا شاخص، ارزیابی زیباییشناختی توسط شرکتکنندگان و پزشکان، زمان درمان، ناراحتی بیمار، کیفیت زندگی، ملاحظات هزینه-فایده، ثبات اصلاح، و عوارض جانبی از جمله درد، التهاب لثه، کلسیمزدایی مینای دندان (enamel decalcification) و تحلیل ریشه، بر دیگری برتری دارد. برای شناسایی موثرترین و بیخطرترین روش برای مدیریت عود همترازی دندانهای جلویی پائین، نیاز فوری به انجام RCT در این زمینه وجود دارد.
عود ارتودنسی (orthodontic relapse) را میتوان به عنوان تمایل دندانها برای بازگشت به موقعیت قبل از درمان تعریف کرد و این امر به ویژه در دندانهای جلویی پائین (نیش (canines) پائین و ثنایای (incisors) پائین) رخ میدهد. حفظ موقعیت دندانهای اصلاحشده به یکی از مهمترین مراحل درمان ارتودنسی تبدیل شده است. با این حال، 10 سال پس از اتمام درمان ارتودنسی، فقط 30% تا 50% از بیماران ارتودنسی بهطور موثری تراز رضایتبخش اولیه را در دندانهای خود حفظ میکنند. پس از 20 سال، همترازی رضایتبخش به 10% کاهش مییابد. هنگامی که عود رخ میدهد، اتخاذ استراتژیهای موثر ساده برای مدیریت موثر مشکل مورد نیاز هستند. شرایط پریودنتال، فیزیولوژیکی یا روانشناختی ممکن است با شرایط پیش از درمان ارتودنسی متفاوت باشند، بنابراین ممکن است روشهای درمان مجدد نیز فرق کنند.
ارزیابی تاثیرات مداخلات مورد استفاده برای مدیریت عود دندانهای جلویی پائین پس از نخستین درمان ارتودنسی ثابت.
بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی زیر جستوجو شدند: پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه سلامت دهان در کاکرین (تا 9 نوامبر 2012)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) ( کتابخانه کاکرین ؛ 2012، شماره 10)؛ MEDLINE از طریق OVID (1950 تا 9 نوامبر 2012)، و EMBASE از طریق OVID (1980 تا 9 نوامبر 2012). هیچ محدودیتی را در مورد زبان نگارش یا تاریخ انتشار مقاله اعمال نکردیم. یک جستوجوی دستی کامل در مجلات زیر انجام شد: American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics (1970 تا 9 نوامبر 2012)، Angle Orthodontist (1978 تا 9 نوامبر 2012)، European Journal of Orthodontics (1979 تا 9 نوامبر 2012)، Journal of Orthodontics (1978 تا 9 نوامبر 2012)، Chinese Journal of Stomatology (1953 تا 9 نوامبر 2012)، West China Journal of Stomatology (1983 تا 9 نوامبر 2012)، Chinese Journal of Dental Materials and Devices (1992 تا 9 نوامبر 2012) و hinese Journal of Orthodontics (1994 تا 9 نوامبر 2012).
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که هر یک از موارد زیر را با عدم درمان فعال برای مدیریت عود دندانهای جلویی پائین پس از درمان ارتودنسی مقایسه کردند: گزینههای ثابت (شامل بریسهای لب (labial brace)، بریسهای زبان (lingual brace) و سیم زبانی ثابت (fixed lingual wire))، گزینههای قابل جابهجا شدن (از جمله نگهدارنده Hawley با اجزای فعال مانند نگهدارنده Hawley با spring elastomeric module، تراز کننده متحرک Bloore و هر گونه اصلاح دیگر روی نگهدارنده Hawley برای اصلاح دندانهای جلویی پائین و ترازکنندههای متحرک نامرئی مانند Invisalign و Clearstep). RCTهایی را شامل شرکتکنندگان مبتلا به ناهنجاریها/سندرمهای جمجمه-صورت (craniofacial) یا دارای ناهنجاریهای اسکلتی جدی که قبلا درمان جراحی/جراحی ارتودنسی دریافت کردند، حذف کردیم.
دو نویسنده مرور، بهطور مستقل از هم و دو بار، نتایج جستوجوها را برای شناسایی مطالعات برای ورود ارزیابی کردند. دستورالعملهای آماری سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) برای سنتز دادهها استفاده شدند.
هیچ RCTای را شناسایی نکردیم که معیارهای ورود را به این مرور داشته باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.