دیابت یکی از شایعترین بیماریهای مزمن پزشکی است، که حدود 347 میلیون بزرگسال را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. حدود 90% از این افراد دیابت نوع 2 دارند و در معرض خطر جدی ابتلا به عوارض مرتبط با دیابت مانند سکته مغزی یا حملات قلبی هستند. ارائه برنامههای آموزشی به بیمار میتواند خطر عوارض مرتبط با دیابت را کاهش دهد، اما بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 هرگز در برنامههای آموزشی ساختاریافته شرکت نکردهاند تا بیاموزند که چگونه از خود مراقبت کنند (خودمدیریتی). استفاده بهتر از رایانه ممکن است یکی از راههای کمک به افراد بیشتری باشد که خودمدیریتی را بیاموزند.
تعداد 16 کارآزمایی را شامل 3578 بزرگسال شناسایی کردیم که معیارهای ورود ما را داشتند. این مطالعات شامل انواع مختلفی از مداخلات مورد استفاده در مکانهای مختلف مانند رایانههای صفحه لمسی در کلینیکهای بیمارستانی، رایانههای متصل به اینترنت در منزل و برنامههایی بود که با تلفنهای همراه ارتباط برقرار میکردند. میانگین سنی افراد حاضر در مطالعات بین 46 و 67 سال بود و اکثر این افراد به مدت 6 تا 13 سال مبتلا به دیابت بودند. شرکتکنندگان بسته به نوع مداخله، به مدت 1 تا 12 ماه به مداخلات دسترسی داشتند. از 3578 شرکتکننده، سه نفر جان خود را از دست دادند، اما به نظر نمیرسید که این مرگومیرها به کارآزماییها مرتبط باشند.
بهطور کلی، شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه برنامههای رایانهای تاثیر مفید کمی بر کنترل سطح قند خون دارند - بهبود تخمین زده شده در هموگلوبین گلیکوزیله A1c (HbA1c - اندازهگیری طولانیمدت کنترل متابولیک) 2.3 میلیمول/مول یا 0.2% بود. هنگامی که به بررسی مطالعاتی پرداختیم که از تلفن همراه برای ارائه مداخله استفاده کردند، این مقدار کمی بیشتر بود - بهبود تخمینی HbA1c معادل 5.5 میلیمول/مول یا 0.5% در مطالعاتی بود که از تلفنهای همراه استفاده کردند. برخی از برنامهها سطح کلسترول را اندکی کاهش دادند. هیچ یک از برنامهها به کاهش وزن یا مقابله با افسردگی کمک نکرد.
یکی از شرکتکنندگان به دلیل اضطراب از درمان کنارهگیری کرد، اما هیچ عارضه جانبی آشکاری وجود نداشت و وقوع اپیزودهای هیپوگلیسمی در هیچ یک از مطالعات گزارش نشد. اطلاعات بسیار کمی در مورد هزینهها یا مقدار پول صرفشده وجود داشت.
بهطور خلاصه، به نظر میرسد برنامههای رایانهای موجود برای کمک به بزرگسالان در خودمدیریتی دیابت نوع 2، تاثیر مثبت کوچکی بر کنترل قند خون دارند، و به نظر میرسید مداخلات تلفن همراه تاثیرات بزرگتری داشتند. شواهدی وجود ندارد که نشان دهد برنامههای فعلی میتوانند به کاهش وزن، افسردگی یا بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامت کمک کنند، اما به نظر میرسد بیخطر باشند.
به نظر میرسد مداخلات خودمدیریتی دیابت و مبتنی بر رایانه برای مدیریت دیابت نوع 2 تاثیر مفید کمی بر کنترل سطح قند خون داشته و تاثیر آن در زیرگروه تلفن همراه بیشتر بود. هیچ شواهدی برای نشان دادن مزایای درمان در دیگر پیامدهای بیولوژیکی یا هر گونه پیامدهای شناختی، رفتاری یا عاطفی وجود ندارد.
دیابت یکی از شایعترین بیماریهای مزمن پزشکی است، که حدود 347 میلیون بزرگسال را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. برنامههای ساختاریافته آموزش بیمار خطر ابتلا را به عوارض مربوط به دیابت چهار-برابر کاهش میدهند. به نظر میرسد برنامههای خودمدیریتی مبتنی بر اینترنت برای تعدادی از مشکلات طولانیمدت موثر باشند، اما واضح نیست که مولفههای اساسی یا موثر چنین برنامههایی کدام هستند. اگر مداخلات خودمدیریتی مبتنی بر رایانه پیامدها را در دیابت نوع 2 بهبود بخشند، میتوانند بهطور بالقوه گزینهای هزینه-اثربخش را برای کاهش بارهای (burden) وارده ناشی از این وضعیت طولانیمدت بر بیماران و سیستمهای مراقبت سلامت ارائه کنند.
بررسی تاثیرات مداخلات خودمدیریتی دیابت و مبتنی بر رایانه بر وضعیت سلامت و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در بزرگسالان مبتلا به دیابت ملیتوس نوع 2.
شش بانک اطلاعاتی کتابشناختی (bibliographic) الکترونیکی را برای یافتن مقالات منتشر شده و خلاصه مقالات کنفرانسها و سه بانک اطلاعاتی آنلاین را برای یافتن پایاننامهها (همه تا نوامبر 2011) جستوجو کردیم. فهرست منابع گزارشها و مرورهای مرتبط نیز مورد بررسی قرار گرفتند.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده از مداخلات خودمدیریتی مبتنی بر رایانه برای بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2، یعنی برنامههای نرمافزاری مبتنی بر رایانه که به ورودی کاربر پاسخ میدهند و هدف آنها تولید محتوای مناسب برای بهبود یک یا چند حوزه خودمدیریتی از طریق بازخورد، توصیههای مناسب، تقویت و پاداش، حمایت از تصمیمگیری بیمار، تعیین هدف یا یادآوریها است.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم، چکیدهها را غربالگری و دادهها را استخراج کردند. برای توصیف اجزای فعال مداخله، از یک طبقهبندی برای تکنیکهای تغییر رفتار استفاده شد.
تعداد 16 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده را شناسایی کردیم که 3578 شرکتکننده را وارد کرده و معیارهای ورود ما را داشتند. این مطالعات شامل طیف وسیعی از مداخلاتی بودند که مداخلات کوتاهمدت مبتنی بر کلینیک، مداخلات مبتنی بر اینترنت را که میتوان در خانه از آنها استفاده کرد و مداخلات مبتنی بر تلفن همراه را پوشش دادند. میانگین سنی شرکتکنندگان بین 46 و 67 سال و میانگین سپری شده از زمان تشخیص 6 تا 13 سال بود. طول دوره مداخلات بین 1 و 12 ماه متغیر بود. سه مورد مرگومیر در 3578 شرکتکننده گزارش شد.
مداخلات خودمدیریتی دیابت و مبتنی بر رایانه در حال حاضر اثربخشی محدودی دارند. به نظر میرسد که آنها مزایای کمی در کنترل سطح قند خون دارند (تاثیر تجمعی بر هموگلوبین گلیکوزیله A1c (یا به اختصار HbA1c):2.3- میلیمول/مول یا 0.2-% (95% فاصله اطمینان (CI): 0.4- تا 0.1-؛ P = 0.009؛ 2637 شرکتکننده؛ 11 کارآزمایی). اندازه تاثیرگذاری مداخله بر HbA1c در زیرگروه تلفن همراه بزرگتر بود (تجزیهوتحلیل زیرگروه: تفاوت میانگین (MD) در HbA1c؛ 5.5- میلیمول/مول یا 0.5-% (95% CI؛ 0.7- تا 0.3-؛ P < 0.00001؛ 280 شرکتکننده؛ سه کارآزمایی). مداخلات فعلی شواهد کافی را برای بهبود افسردگی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت یا وزن نشان نمیدهند. چهار (از 10) مداخله تاثیرات مفیدی را بر پروفایل لیپیدی نشان دادند.
یکی از شرکتکنندگان به دلیل اضطراب از درمان کنارهگیری کرد اما عوارض جانبی مستند شده دیگری گزارش نشد. دو مطالعه دادههای هزینه-اثربخشی محدودی را ارائه کردند - یک مطالعه هزینههای هر بیمار را کمتر از 140 دلار (در سال 1997) یا 105 یورو عنوان کرد و مطالعه دیگر هیچ تغییری را در رفتار سلامت و استفاده از منابع نشان نداد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.