سرطان پستان متاستاتیک در حال حاضر درمان قطعی ندارد اما درمان با شیمیدرمانی، درمان اندوکرین و درمانهای هدفمند میتوانند بسیار اثربخش باشند. میانگین بقا حدود دو سال است اما برخی زنان سالهای طولانیتری زنده میمانند. شناسایی بهترین روش شیمیدرمانی برای مدیریت سرطان پستان متاستاتیک به منظور بهینهسازی بقا و کیفیت زندگی و به حداقل رساندن عوارض جانبی ناشی از درمان، مهم است.
این مرور به بررسی این موضوع پرداخت که مصرف همزمان ترکیبی از داروها موثرتر از تجویز همان داروها یکی پس از دیگری (درمان متوالی (sequential treatment)) است یا خیر.
جستوجو در منابع علمی در اکتبر 2013 منجر به شناسایی 12 مطالعه تصادفیسازی و کنترل شده با 2317 بیمار شد که میتوانستند در تجزیهوتحلیل وارد شوند. این بیماران مبتلا به سرطان پستان متاستاتیک بوده و پس از تشخیص این نوع سرطان در آنها، یا تحت درمان قرار نگرفتند یا یک یا دو نوع درمان دریافت کردند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از بقای کلی و بقای بدون پیشرفت بیماری (مدت زمان سپری شده از تصادفیسازی تا پیشرفت بیماری). در مرحله دوم، درجه کوچک شدن تومور را در پاسخ به شیمیدرمانی (نرخ پاسخ کلی)، سمیت و کیفیت زندگی را مقایسه کردیم.
هیچ تفاوتی در بقای کلی بین این دو گروه وجود نداشت، اما دریافتیم که وقتی داروها یکی پس از دیگری تجویز شوند، ممکن است باعث شود مدت زمان سپری شده پیش از رشد مجدد تومورها طولانیتر شود (بقای بدون پیشرفت طولانیتر). با این حال، شیمیدرمانی ترکیبی باعث کوچکتر شدن تومورها شد، اگرچه این روش باعث بقای طولانیتر بیماران نسبت به استفاده از شیمیدرمانی متوالی نشد. نرخ بروز نوتروپنی تبدار (عفونت) در بازوی شیمیدرمانی ترکیبی بیشتر بود اما هیچ تفاوتی در نرخ نوتروپنی (کاهش سلولهای سفید خون) دیده نشد. هیچ تفاوتی در کیفیت زندگی بین این دو گروه وجود نداشت اما فقط سه کارآزمایی شناسایی شدند که این اطلاعات را گزارش کردند. کیفیت زندگی باید به عنوان یک پیامد در کارآزماییهای آتی که به بررسی این سوال میپردازند، لحاظ شود. بهطور کلی، مطالعات نحوه تصادفیسازی بیماران را به صورت همسو و سازگار گزارش نکردند و این ممکن است منبع سوگیری (bias) در نتایج باشد.
بهطور کلی این مرور از توصیههای ارائه شده در دستورالعملهای بینالمللی برای استفاده از مونوتراپی متوالی حمایت میکند مگر در مواردی که پیشرفت سریع بیماری رخ دهد.
شواهد ضعیفی وجود دارد که نشان میدهد شیمیدرمانی تک-عاملی متوالی تاثیر مثبتی بر بقای بدون پیشرفت بیماری دارد، در حالی که شیمیدرمانی ترکیبی نرخ بالاتر پاسخ و خطر بالاتر نوتروپنی تبدار را در سرطان متاستاتیک پستان به دنبال دارد. هیچ تفاوتی در مدت زمان بقای کلی بین این استراتژیهای درمانی، هم بهطور کلی و هم در زیر-گروههای تجزیهوتحلیل شده، وجود ندارد. بهطور خاص، هیچ تفاوتی در بقای بیمار با توجه به نوع برنامه شیمیدرمانی (تجویز شیمیدرمانی در زمان پیشرفت بیماری یا پس از یک دوره مشخص) یا با توجه به خط شیمیدرمانی (خط اول در برابر خط دوم یا سوم) دیده نشد. بهطور کلی این مرور از توصیههای ارائه شده در دستورالعملهای بینالمللی برای استفاده از مونوتراپی متوالی حمایت میکند مگر در مواردی که پیشرفت سریع بیماری رخ دهد.
در صورت عدم تغییر دوز دارو، شیمیدرمانی ترکیبی میتواند باعث نابودی سلولهای توموری بیشتری شود، در حالی که شیمیدرمانی تک-عاملی متوالی ممکن است باعث افزایش شدت دوز و مدت زمان درمان شود، که این بهطور بالقوه به معنای مزیت بیشتر از هر عامل تکی شیمیدرمانی است. علاوه بر این، استفاده متوالی از عوامل تکی شیمیدرمانی ممکن است باعث سمیّت کمتر و اختلال در کیفیت زندگی شود، اما مشخص نیست که این روش ممکن است مدت زمان بقا را تحت تاثیر قرار دهد یا خیر.
ارزیابی تاثیر شیمیدرمانی ترکیبی در مقایسه با تجویز همان داروها به صورت متوالی در زنان مبتلا به سرطان پستان متاستاتیک.
پایگاه ثبت تخصصی گروه سرطان پستان در کاکرین را در 31 اکتبر 2013 با استفاده از اصطلاحات جستوجوی «سرطان پستان پیشرفته» و «شیمیدرمانی»، MEDLINE و EMBASE جستوجو کردیم. همچنین، پلتفرم بینالمللی پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت و ClinicalTrials.gov جستوجو شدند (22 مارچ 2012).
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده از شیمیدرمانی ترکیبی در مقایسه با تجویز همان داروها که به صورت متوالی در زنان مبتلا به سرطان پستان متاستاتیک به صورت خط اول، دوم یا سوم درمان استفاده شدند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادهها را از کارآزماییهای منتشر شده استخراج کردند. در جایی که امکانپذیر بود، نسبتهای خطر (HR) از پیامدهای زمان-تا-رویداد استخراج شده، و از مدلهای اثر-ثابت (fixed-effect models) برای متاآنالیز استفاده شد. نرخ پاسخ به درمان به صورت متغیرهای دو-حالتی (خطرات نسبی (RR)) تجزیهوتحلیل شد، و دادههای مربوط به سمیّت و کیفیت زندگی، در صورت وجود، استخراج شدند.
دوازده کارآزمایی شناسایی شدند که نه مقایسه درمانی را گزارش کردند (2317 بیمار تصادفیسازی شده). اکثر کارآزماییها (10 کارآزمایی) دارای خطر نامشخص یا بالای سوگیری (bias) بودند. دادههای مربوط به زمان-تا-رویداد برای نه کارآزمایی برای بقای کلی و هشت کارآزمایی برای بقای بدون پیشرفت بیماری گردآوری شدند. همه 12 کارآزمایی نتایج مربوط به پاسخ تومور را گزارش کردند. در 12 کارآزمایی 1023 مورد مرگومیر بین 2317 زن تصادفیسازی شده رخ داد. هیچ تفاوتی در بقای کلی، با HR کلی معادل 1.04 وجود نداشت (95% فاصله اطمینان (CI): 0.93 تا 1.16؛ P = 0.45)، و ناهمگونی معنیدار نبود. این نتیجه در چهار زیر-گروه تجزیهوتحلیل شده همسو و سازگار بود (خطر سوگیری (bias)، خط شیمیدرمانی، نوع برنامه شیمیدرمانی، و شدت نسبی دوز). بهطور خاص، هیچ تفاوتی در بقای بیمار با توجه به نوع برنامه شیمیدرمانی، یعنی انجام شیمیدرمانی حین پیشرفت بیماری یا پس از یک دوره مشخص، وجود نداشت. در هفت کارآزمایی که بقای بدون پیشرفت بیماری (زمان تا اولین پیشرفت بیماری در بازوی شیمیدرمانی متوالی) را گزارش کردند، بیماری بین 637 زن از 846 زن تصادفیسازی شده پیشرفت کرد. شواهد ضعیفی حاکی از خطر بالاتر پیشرفت بیماری در بازوی شیمیدرمانی ترکیبی وجود داشت (HR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.99 تا 1.25؛ P = 0.08)، بدون آنکه ناهمگونی معنیدار باشد. این نتیجه در همه زیر-گروهها همسو و سازگار بود. نرخ کلی پاسخ تومور به درمان در بازوی شیمیدرمانی ترکیبی بالاتر بود (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 1.06 تا 1.28؛ P = 0.001) اما ناهمگونی قابل توجهی برای این پیامد در طول کارآزماییها وجود داشت. در هفت کارآزمایی که مرگومیرهای ناشی از درمان را گزارش کردند، تفاوت معنیداری بین دو بازوی درمان وجود نداشت، اگرچه CIها به دلیل تعداد اندک حوادث بسیار گسترده بودند (RR: 1.53؛ 95% C؛ 0.71 تا 3.29؛ 0.28 = P). خطر بروز نوتروپنی تبدار در بازوی شیمیدرمانی ترکیبی بالاتر به دست آمد (RR: 1.32؛ 95% CI؛ 1.06 تا 1.65؛ P = 0.01). تفاوت در خطر نوتروپنی، تهوع و استفراغ، یا مرگومیرهای ناشی از درمان دارای اهمیت آماری نبود. کیفیت کلی زندگی هیچ تفاوتی را بین دو گروه نشان نداد، اما فقط سه کارآزمایی این پیامد را گزارش کردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.