پژوهشگران در سازمان همکاری کاکرین (Cochrane Collaboration) مروری را بر تاثیر مداخلات بر استخدام، حفظ و آموزش مدیران سیستم‌های سلامت منطقه در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط انجام دادند. پس از جست‌وجوی همه مطالعات مرتبط، فقط دو مورد را یافتند که با معیارهای انتخاب از پیش تعیین‌شده مطالعه مطابقت داشتند.
مداخلات برای استخدام، حفظ و آموزش مدیران سیستم‌های سلامت منطقه
در بسیاری از کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط، مسوولیت مدیریت جنبه‌های مهم خدمات سلامت به نهادهای حاکم محلی، از جمله تیم‌های سلامت منطقه واگذار می‌شود. به همین دلیل، مدیران سیستم‌های سلامت منطقه نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.
یک مدیر منطقه، مسوول نظارت بر عملیات سیستم سلامت درون یک منطقه جغرافیایی محلی خاص است. مدیران سیستم‌های سلامت منطقه اغلب مسوول برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی، مدیریت منابع انسانی و پایش کیفیت خدمات هستند. عملکرد ضعیف مدیران منطقه می‌تواند منجر به مشکلات متعددی از جمله کمبود دارو و تجهیزات، تاخیر در تعمیر تجهیزات خراب، غیبت کارکنان بخش سلامت، و کاهش انگیزه میان کارکنان بخش سلامت شود.
رویکردهای متفاوتی برای ارتقای کیفیت عملکرد مدیران منطقه به کار گرفته می‌شود. برخی از این رویکردها به نحوه استخدام و حفظ مدیران می‌پردازند، برای مثال با جذاب‌تر کردن موقعیت‌های مدیریتی منطقه یا اعطای قرارداد («contracting-in») به سازمان‌های غیردولتی خصوصی (nongovernmental organizations; NGOs). رویکردهای دیگر بر تعلیم و آموزش مدیران متمرکز هستند. هدف همه این رویکردها بهبود کیفیت سیستم سلامت و در نتیجه سلامت مردم است.
وقتی تلاش‌هایی برای استخدام، حفظ و آموزش مدیران سیستم‌های سلامت منطقه صورت می‌گیرد، چه اتفاقی می‌افتد؟
نتیجه‌گیری کردن در مورد تاثیرات این نوع مداخلات دشوار است زیرا برای این مرور فقط دو مطالعه مرتبط یافت شد. به علاوه، شواهدی که این مرور شناسایی کرد، از کیفیت پائینی برخوردار بود.
آموزش: شواهد موجود نشان می‌دهد که آموزش ضمن خدمت مدیران منطقه:
· ممکن است به دانش و آگاهی بیشتر در مورد فرایندهای برنامه‌ریزی منجر شود
· ممکن است به بهبود مهارت‌های پایش و ارزیابی منجر شود
هیچ‌یک از مطالعات، تاثیرات آموزش مدیر منطقه بر سلامت افراد، دسترسی یا استفاده آنها از خدمات مراقبت سلامت، یا کیفیت یا کارایی مراقبت را ارزیابی نکردند.
عقد قراردادهای خصوصی: طبق شواهد موجود، قراردادهای خصوصی با NGOهای بین‌المللی برای مدیریت سیستم‌های سلامت منطقه‌ای:
· ممکن است بر گزارش بیماری افراد، بروز اسهال یا مرگ‌ومیر نوزاد تاثیری نداشته باشد
· ممکن است احتمال باز بودن یک مرکز سلامت را به صورت 24 ساعته افزایش دهد
· ممکن است باعث افزایش دسترسی به تجهیزات و لوازم پزشکی شود
· ممکن است استفاده افراد از مراقبت‌های پیش از زایمان و امکانات عمومی را افزایش دهد
هیچ‌یک از مطالعات، تاثیرات انعقاد قراردادهای خصوصی را برای مدیریت منطقه بر کیفیت یا کارایی مراقبت‌های سلامت، نرخ موقعیت‌های شغلی خالی، یا دانش و مهارت مدیران منطقه را ارزیابی نکردند.
شواهدی با کیفیت پائین وجود دارد که انعقاد قراردادهای خصوصی ممکن است دسترسی و استفاده از خدمات مراقبت‌های سلامت را بهبود بخشد و دوره‌های آموزشی متناوب نیز ممکن است عملکرد مدیران سیستم‌های سلامت منطقه را بهبود بخشند. پیش از اینکه بتوان در مورد اثربخشی این مداخلات در محیط‌های مختلف نتیجه‌گیری‌های قطعی اتخاذ کرد، به شواهد بیشتری نیاز است. دیگر مداخلاتی که ممکن است کاندیداهای امیدوارکننده‌ای برای استخدام و حفظ مدیران باشند (برای مثال مقررات دولتی، برنامه‌های حمایت حرفه‌ای)، همچنین آموزش مدیران سیستم‌های سلامت منطقه (مانند کارگاه‌های ضمن خدمت با پشتیبانی در محل) به اندازه کافی مورد بررسی قرار نگرفته‌اند.
مدیران منطقه به دلیل تمرکززدایی (decentralization)، نقش بسیار مهمی در تعیین عملکرد سیستم‌های سلامت در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط ایفا می‌کنند.
ارزیابی اثربخشی مداخلات برای استخدام، حفظ و آموزش مدیران سیستم‌های سلامت منطقه در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط.
طیف وسیعی از بانک‌های اطلاعاتی بین‌المللی را جست‌وجو کردیم، از جمله پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE و EMBASE. همچنین منابع آنلاین آژانس‌های بین‌المللی، از جمله بانک جهانی، را برای یافتن منابع علمی خاکستری (grey literature) مرتبط جست‌وجو کردیم. جست‌وجوها در دسامبر 2011 انجام شدند.
مدیران سیستم‌های سلامت منطقه افرادی هستند که مسوول نظارت بر عملیات سیستم سلامت درون یک منطقه جغرافیایی فرعی تعریف‌شده هستند که به عنوان یک بخش (district) طراحی شده است. مداخلات استخدام و حفظ مدیران شامل مواردی است که هدف آنها افزایش جذابیت موقعیت‌های مدیریتی منطقه بوده، همچنین مواردی که مربوط به فرایندهای استخدام و حفظ نیرو هستند، مانند قراردادهای خصوصی. مداخلات آموزشی شامل برنامه‌های آموزشی برای آماده‌سازی مدیران آینده و برنامه‌های آموزش ضمن خدمت برای مدیران فعلی هستند. برای ورود در این مرور، مطالعات باید از یکی از طراحی‌های مطالعاتی زیر استفاده می‌کردند: کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده، کارآزمایی کنترل‌شده و تصادفی‌سازی نشده، مطالعه کنترل‌شده قبل-و-بعد (before-and-after)، و آنالیزهای سری زمانی (time series) منقطع‌شده.
معیارهای تاثیر مداخله را به همان روشی گزارش می‌کنیم که نویسندگان مطالعه اولیه آنها را گزارش کرده‌اند. به دلیل ماهیت متنوع مداخلات موجود در این مرور، نتوانستیم داده‌ها را از مطالعات تجمیع و ادغام کنیم.
دو مطالعه معیارهای ورود به این مرور را داشتند. یافته‌های یک مطالعه انجام‌شده در کامبوج، شواهدی را با کیفیت پائین ارایه می‌کند که قراردادهای خصوصی با سازمان‌های غیردولتی (nongovernmental organizations; NGOs) بین‌المللی برای مدیریت سیستم‌های سلامت منطقه («contracting-in») ممکن است به بهبود دسترسی و استفاده از خدمات مراقبت سلامت کمک کنند. انعقاد اینگونه قراردادها منجر به 28% افزایش در استفاده از مراقبت‌های پیش از زایمان و 14% افزایش در استفاده از امکانات عمومی شد. با این حال، مشخص شد که این قراردادها هیچ تاثیری بر پیامدهای سلامت جمعیت نداشته است. یافته‌های مطالعه دیگر، شواهدی را با کیفیت پائین ارایه می‌دهند مبنی بر اینکه دوره‌های آموزشی متناوب در طول 18 ماه ممکن است عملکرد مدیران سیستم‌های سلامت منطقه را بهبود بخشند. در سه کشور آمریکای لاتین، مدیرانی که در دوره‌های آموزشی متناوب شرکت نکردند، میان 2.4 و 8.3 برابر بیشتر از مدیرانی که دوره‌های آموزشی را گذرانده‌اند، نواقص مدیریتی داشتند. هیچ مطالعه‌ای که با هدف بررسی تاثیر مداخلات برای حفظ مدیران سیستم‌های سلامت منطقه انجام شده باشد، معیارهای انتخاب مطالعه را برای ورود در این مرور نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.