لنفوم، سرطانی است که از سلول‌های سیستم ایمنی در غدد لنفاوی، به نام لنفوسیت، منشاء می‌گیرد. لنفوم با رشد آهسته (indolent) گروهی از لنفوم‌ها است که با رشد آهسته و پیوسته، نرخ پاسخ اولیه بالا به درمان که سلول‌های لنفوم را هدف قرار می‌دهد (شیمی‌درمانی یا ریتوکسیماب (rituximab))، مشخص می‌شود، اما یک بیماری با دوره‌های عودکننده و پیشرونده است. این شامل لنفوم فولیکولار (follicular lymphoma)، لنفوم لنفوسیتیک کوچک (small lymphocytic lymphoma) و لوکمی لنفوسیتیک مزمن (chronic lymphocytic leukaemia)، لنفوم سلول منتل (mantle cell)، لنفوم لنفوپلاسماسیتیک (lymphoplasmacytic lymphoma) و لنفوم ناحیه حاشیه‌ای (marginal zone lymphoma) هستند. با درمان کنونی، افراد مبتلا به لنفوم با رشد آهسته در مرحله پیشرفته، دچار عود بیماری می‌شوند. بنداموستین (bendamustine) نوعی شیمی‌درمانی است که می‌تواند برای افراد مبتلا به لنفوم با رشد آهسته تجویز شود.
ما مروری را بر تاثیر بنداموستین برای افراد مبتلا به بدخیمی‌های لنفوئیدی سلول B با رشد آهسته انجام دادیم. پس از جست‌وجو برای یافتن تمام مطالعات مرتبط، پنج مطالعه را با 1343 بیمار یافتیم.
یافته‌ها در زیر خلاصه می‌شوند:
در افراد مبتلا به لنفوم سلول B با رشد آهسته:
- مشخص نیست که بنداموستین بقا (survival) را بهبود می‌بخشد یا خیر.
- بنداموستین ممکن است از پیشرفت لنفوم پیشگیری کند یا آن را به تاخیر اندازد.
- بنداموستین ممکن است پاسخ به درمان را بهبود بخشد.
- بنداموستین احتمالا عوارض جانبی جدی‌تری را نسبت به داروهای شیمی‌درمانی خاص (مانند ترکیب آدریامایسین، سیکلوفسفامید، وینکریستین و پردنیزون؛ یا فلودارابین) ایجاد کرده و مشابه یا کمتر از دیگر انواع شیمی‌درمانی (کلرامبوسیل) است.
- فقط یک مطالعه کیفیت زندگی را ارزیابی کرد و این مطالعه نتایج متفاوتی را برای هر دو گروه درمانی گزارش نکرد.
محدودیت‌هایی برای این مرور وجود داشت: ویژگی‌های دموگرافیک افرادی که در مطالعات شرکت داشتند، نوع لنفوم، و نوع درمان‌هایی که انجام شدند، متفاوت بودند. بنابراین نتیجه‌گیری‌های واضح، دشوار است.
از آنجایی که هیچ یک از پروتکل‌های شیمی‌درمانی موجود برای درمان القایی در بدخیمی‌های لنفوئیدی سلول B با رشد آهسته، مزیتی را برای بقا ایجاد نمی‌کنند و به دلیل بهبودی در بقای بدون پیشرفت بیماری در هر یک از کارآزمایی‌های واردشده، و نرخ مشابهی از عوارض جانبی درجه 3 یا 4، بنداموستین ممکن است برای درمان بیماران مبتلا به بدخیمی‌های لنفوئیدی سلول B با رشد آهسته در نظر گرفته شود. با این حال، تاثیر نامشخص بنداموستین بر بقا و نرخ بالاتر عوارض جانبی با آن در مقایسه با کلرامبوسیل در بیماران مبتلا به CLL/SLL، شواهد از استفاده از آن برای این بیماران پشتیبانی نمی‌کند.
تاثیر بنداموستین همراه با ریتوکسیماب باید در کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی‌شده با جمعیت‌های همگن‌تر ارزیابی شده و پیامدها برای زیرگروه‌های خاصی از بیماران بر اساس نوع لنفوم گزارش شوند. هر کارآزمایی آینده باید تاثیر بنداموستین را بر کیفیت زندگی ارزیابی کند.
بدخیمی‌های لنفوئیدی سلول B با رشد آهسته (indolent) شامل لنفوم فولیکولار (follicular lymphoma)، لنفوم لنفوسیتیک کوچک (small lymphocytic lymphoma)، لنفوم سلول منتل (mantle cell)، لنفوم لنفوپلاسماسیتیک (lymphoplasmacytic lymphoma) و لنفوم ناحیه حاشیه‌ای (marginal zone lymphoma) هستند. لوکمی لنفوسیتیک مزمن (chronic lymphocytic leukaemia; CLL) یک بدخیمی لنفوئیدی شبیه به لنفوم لنفوسیتیک کوچک (small lymphocytic lymphoma; SLL) در فاز لوکمی آن است.
بدخیمی‌های لنفوئیدی با رشد آهسته از جمله CLL با رشد آهسته، نرخ پاسخ اولیه بالا و دوره بیماری عودکننده و پیشرونده مشخص می‌شوند. بدخیمی‌های لنفوئیدی سلول B با رشد آهسته در مرحله پیشرفته اغلب غیرقابل درمان هستند. در صورت بروز نشانه‌ها یا بیماری پیشرونده، شیمی‌درمانی به همراه ریتوکسیماب (rituximab) اندیکاسیون دارد. هیچ رژیم شیمی‌درمانی در مقایسه با رژیم‌های مختلف برای بهبود بقای کلی (overall survival; OS) بیمار برتری نداشته است.
بنداموستین (bendamustine) در درمان بیماران مبتلا به بدخیمی‌های لنفوئیدی سلول B با رشد آهسته موثر است. تعدادی از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده، تاثیر بنداموستین را در مقایسه با دیگر رژیم‌های شیمی‌درمانی در این بیماران بررسی کرده‌اند. این دارو بهبودی در کنترل بیماری را بدون هیچ مزیتی برای بقا نشان داده است.
ارزیابی کارآمدی درمان با بنداموستین برای بیماران مبتلا به بدخیمی‌های لنفوئیدی سلول B با رشد آهسته از جمله CLL.
ما به صورت الکترونیکی پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) ( کتابخانه کاکرین 2012، شماره 2)، MEDLINE (1966 تا می 2012)، EMBASE (1974 تا نوامبر 2011)، LILACS (1982 تا می 2012)، بانک‌های اطلاعاتی کارآزمایی‌های در حال انجام (30 اپریل 2012) و خلاصه مقالات کنفرانس‌های مرتبط را جست‌وجو کردیم. منابع کارآزمایی‌های شناسایی‌شده را جست‌وجو کرده و با نویسندگان اول هر کارآزمایی واردشده تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده که یک رژیم درمانی حاوی بنداموستین را با دیگر رژیم‌های شیمی‌درمانی با یا بدون ایمونوتراپی مقایسه کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم کیفیت هر کارآزمایی را بررسی کرده و داده‌ها را از کارآزمایی‌های وارد شده استخراج کردند. نسبت خطر (HR) و خطر نسبی (RR) را با 95% فواصل اطمینان (CI) تخمین زدیم و ترکیب کردیم.
ما پنج کارآزمایی را وارد مرور سیستماتیک کردیم که 1343 بیمار بزرگسال را تصادفی‌سازی کردند. روند تخصیص (allocation) و کورسازی (blinding) در سه کارآزمایی نامشخص و در دو کارآزمایی کافی بود. داده‌های ناقص پیامد و گزارش‌دهی انتخابی (selective reporting) در همه کارآزمایی‌ها کافی بودند. کارآزمایی‌ها در نوع بدخیمی لنفوئیدی، رژیم بنداموستین و رژیم مقایسه‌کننده متفاوت بودند. در سه کارآزمایی که شامل بیماران مبتلا به لنفوم فولیکولار، لنفوم سلول منتل و دیگر لنفوم‌ها با رشد آهسته بودند، درمان مقایسه‌کننده عبارت بود از سیکلوفسفامید (cyclophosphamide)، ترکیبی از سیکلوفسفامید، وینکریستین (vincristine)، دوکسوروبیسین (doxorubicin) و پردنیزون (prednisone)، و فلودارابین (fludarabine). دو کارآزمایی فقط شامل بیماران مبتلا به CLL بودند و بنداموستین را با کلرامبوسیل (chlorambucil) و فلودارابین مقایسه کردند. به دلیل ناهمگونی (heterogeneity) بالینی بین کارآزمایی‌ها، متاآنالیز را انجام ندادیم. در هیچ یک از کارآزمایی‌های واردشده (کارآزمایی‌هایی با کیفیت متوسط)، بنداموستین تاثیر آماری معنی‌داری بر بقای کلی بیماران مبتلا به بدخیمی‌های لنفوئیدی سلول B با رشد آهسته نداشت. بقای بدون پیشرفت (progression-free survival; PFS) بیماری با بنداموستین در مقایسه با دیگر رژیم‌های شیمی‌درمانی در سه مورد از چهار کارآزمایی که در مورد آن گزارش دادند، به‌طور قابل توجهی از نظر آماری بهبود یافت. یک کارآزمایی، بهبودی PFS را اما بدون اهمیت آماری نشان داد. خطر بروز عوارض جانبی درجه 3 یا 4 با بنداموستین در مقایسه با CHOP و فلودارابین مشابه، و در مقایسه با کلرامبوسیل، بیشتر بود. کیفیت زندگی تحت تاثیر درمان با بنداموستین در مقایسه با کلرامبوسیل قرار نگرفت (یک کارآزمایی، بدون متاآنالیز).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.