هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف این مرور کاکرین این بود که بدانیم تمرینات فیزیکی هوازی می‌توانند سلامت را بهبود داده یا نقش حمایت کننده برای بیماران بزرگسال مبتلا به بدخیمی‌های خونی داشته باشند یا خیر. ما همه مطالعات مرتبط را برای پاسخ به این پرسش گردآوری و تجزیه‌وتحلیل کرده و 18 مطالعه مرتبط را یافتیم که 14 مورد از آنها پیامدهای از پیش تعیین شده مربوط به بیمار ما را گزارش کرده بودند.
پیام‌های کلیدی
تمرینات فیزیکی هوازی احتمالا تاثیر مثبتی بر خستگی و افسردگی بیماران مبتلا به بدخیمی‌های خونی دارد. شواهد مرتبط با مرگومیر، کیفیت زندگی و حوادث جانبی جدی هم‌چنان نامشخص است.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
بدخیمی‌های خونی، تومورهای سیستم خون‌سازی مانند لنفوم‌ها (lymphomas)، لوکمی‌ها (leukaemias)، میلوماها (myelomas)، سندرم‌های میلودیسپلاستیک (myelodysplastic) و بیماری‌های میلوپرولیفراتیو (myeloproliferative) هستند. این بیماری‌ها، تقریبا هفت درصد از تشخیص‌های جدید سرطان را در سراسر جهان تشکیل می‌دهند. استراتژی‌های درمانی شامل رویکردهای صبر و انتظار (wait-and-watch)، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، ایمنی‌درمانی و پیوند سلول بنیادی و هم‌چنین مراقبت حمایتی برای پیشگیری، کنترل یا درمان بیماری‌ها و عوارض جانبی است.
گرچه این بیماران باید مراحل طولانی درمان و عدم تحرک را تحمل کنند که سبب تاثیر منفی بر سطح عملکرد فیزیکی آنها می‌شود، توصیه به استراحت و دوری از ورزش شدید هم‌چنان یک عمل شایع است.
مطالعات و رویکردهای متعددی وجود دارند که برای تثبیت استراتژی دیگر و گنجاندن فعالیت فیزیکی به ویژه تمرینات فیزیکی هوازی در استراتژی درمانی بدخیمی‌های خونی تلاش می‌کنند. با جزئیات، این برنامه‌های تمرینی متشکل از اجزای هوازی، مقاومتی و کششی بوده که تا حدی خانه-محور هستند. برخی ترجیح می‌دهند که این برنامه در زندگی روزمره ادغام شود. یک شیوه شایع نیز استفاده از ابزارهایی مانند دوچرخه‌های ارگومتر (bicycle ergometers) یا بندهای کششی و هم‌چنین تمرینات پیاده‌روی است. فعالیت فیزیکی هوازی می‌تواند تامین اکسیژن را برای عضلات و بافت‌های بدن بهبود بخشد.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
نویسندگان مرور این نسخه به‌روز شده مرور، نه کارآزمایی جدید را شناسایی کردند که قابل افزودن به نه کارآزمایی نسخه اول این مرور بودند. 14 مورد از این 18 کارآزمایی، داده‌های کافی برای متاآنالیز ارائه کرده بودند. اگرچه شش کارآزمایی تعداد شرکت‌کنندگان فوت شده را حین دوره مطالعه یا طی 100 روز نخست گزارش کرده بودند، هیچ شواهدی از تفاوت در این پیامد بین گروه ورزش و گروه کنترل وجود ندارد.
هشت کارآزمایی کیفیت زندگی، عملکرد فیزیکی و اضطراب را اندازه‌گیری کردند و بیانگر هیچ شواهدی از تفاوت میان تمرینات بیشتر و مراقبت معمول نبودند. ممکن است مزیتی از نظر خستگی و افسردگی برای گروه ورزش وجود داشته باشد.
شواهد برای حوادث جانبی جدی مبتنی بر قطعیت بسیار پائین بودند، در نتیجه نتایج هنوز نامطمئن هستند.
علاوه بر این، از چهار کارآزمایی در حال انجام باخبر هستیم. با این حال، هیچ کدام از این کارآزمایی‌ها تعداد بیماران به کار گرفته شده و زمان منقطع شدن مطالعات را بیان نکرده‌اند؛ بنابراین تاثیر بالقوه این کارآزمایی‌ها برای تجزیه‌وتحلیل کنونی نامعلوم باقی مانده است.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
نویسندگان مرور برای یافتن مطالعات منتشر شده تا جولای 2018 به جست‌وجو پرداختند.
هجده RCT که اغلب کوچک هستند، شواهدی را برای تفاوت از نظر مرگومیر شناسایی نکرده بودند. افزودن تمرینات فیزیکی به مراقبت استاندارد می‌تواند خستگی و افسردگی را بهبود دهد. در حال حاضر شواهد غیر-قطعی در مورد QoL، عملکرد فیزیکی، اضطراب و SAEها وجود دارد.
ما به کارآزمایی‌های بیش‌تری با تعداد شرکت‌کنندگان بیشتر و دوره‌های پیگیری طولانی‌تر جهت ارزیابی تاثیرات مداخله ورزش برای افراد مبتلا به بدخیمی‌های خونی نیاز داریم. برای افزایش قابلیت مقایسه داده‌های مطالعه، توسعه و پیاده‌سازی مجموعه‌های اصلی دستگاه‌های اندازه‌گیری مفید خواهد بود.
اگرچه افراد مبتلا به بدخیمی‌های خونی باید دوره‌های طولانی درمان و عدم تحرک را تحمل کنند که سبب تضعیف سطح عملکرد فیزیکی آنها می‌شود، هم‌چنان توصیه به استراحت و اجتناب از تمرینات شدید یک روش شایع است. این توصیه تا حدی به دلیل کم‌خونی شدید و ترومبوسیتوپنی (thrombocytopenia) است که بسیاری از بیماران دچار آن می‌شوند. ناتوانی در انجام فعالیت‌های زندگی روزمره، آنها را محدود می‌کند، کیفیت زندگی آنان را کاهش می‌دهد و می‌تواند بر درمان دارویی تاثیر بگذارد.
هدف اصلی ما از به‌روز کردن این مرور اصیل (منتشر شده در 2014)، ارزیابی مجدد اثربخشی، ایمنی و امکان انجام تمرینات فیزیکی هوازی برای بزرگسالان مبتلا به بدخیمی‌های خونی با توجه به وضعیت فعلی دانش در این زمینه بود.
پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین (the Cochrane Library)، 2018، شماره 7)؛ MEDLINE (از 1950 تا جولای 2018)؛ پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌ها (ISRCTN؛ پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی EU و clinicaltrials.gov) و مجموعه مقالات کنفرانس را جست‌وجو کردیم. هیچ محدودیت زبانی را اعمال نکردیم. دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم نتایج جست‌وجو را غربال کرده و تفاوت‌ها را از طریق مباحثه رفع کردند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) مربوط به مقایسه مداخله فعالیت فیزیکی هوازی را با هدف بهبود سیستم اکسیژن‌رسانی علاوه بر مراقبت استاندارد در برابر مراقبت استاندارد به‌تنهایی، برای بزرگسالان مبتلا به بدخیمی‌های خونی وارد کردیم. هم‌چنین مطالعاتی را وارد کردیم که تمرینات هوازی را همراه با تمرینات قدرتی ارزیابی کرده بودند. مطالعاتی را که تاثیر برنامه‌های تمرینی متشکل از یوگا، تای چی چوان (tai chi chuan) و کی‌گونگ (qigong) یا انواع تمرین‌های مشابه را بررسی کرده بودند، از مرور خارج کردیم. مطالعاتی را که تاثیر تمرینات قدرتی را بدون تمرینات هوازی افزوده بررسی کرده و مطالعاتی که پیامد‌ها را بدون هیچ گونه تاثیر بالینی ارزیابی کرده بودند نیز از مرور خارج کردیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم نتایج جست‌وجو را غربال کردند، داده‌ها را استخراج کرده و کیفیت کارآزمایی‌ها را ارزیابی کردند. از خطر‌های نسبی (RRs) برای حوادث جانبی، مرگومیر و بقای 100-روزه، تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) برای کیفیت زندگی (QoL)، خستگی و عملکرد فیزیکی و تفاوت‌های میانگین (MD) برای اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریک (anthropometric) استفاده کردیم.
برای به‌روز کردن مرور، نه کارآزمایی قابل افزودن به نه کارآزمایی از نخستین نسخه این مرور وجود داشت؛ بنابراین ما هجده RCT را شامل 1892 شرکت‌کننده وارد کردیم. دو مورد از این مطالعات (65 شرکت‌کننده) داده‌ای درباره پیامدهای کلیدی ما ارائه نکرده بودند (آنها فقط مقادیر آزمایشگاهی را تجزیه‌وتحلیل کرده بودند) و یک مطالعه (40 بیمار) قابل گنجاندن در این متاآنالیز (meta-analyses) نبود، زیرا نتایج فقط به صورت نمرات تغییرات و نه نمرات نقطه پایانی ارائه شده بود. یک کارآزمایی (17 بیمار) خطاهای استاندارد را گزارش نکرده و هم‌چنین قابل ورود به متاآنالیز نبود. خطر سوگیری (bias) بالقوه کلی در کارآزمایی‌های وارد شده به علت گزارش‌دهی ضعیف نامشخص است.
اکثریت شرکت‌کنندگان دچار لوکمی لنفوبلاستیک حاد (acute lymphoblastic leukaemia; ALL)، لوکمی میلوئیدی حاد (acute myeloid leukaemia; AML)، لنفوم بدخیم و مالتیپل میلوما (multiple myeloma) بوده و هشت کارآزمایی افراد تحت دریافت پیوند سلول بنیادی را تصادفی‌سازی کرده بودند. در اغلب موارد، مداخله ورزشی متشکل از برنامه‌های مختلف مداخله پیاده‌روی با مدت و میزان شدت متفاوت بود.
هدف نهایی اولیه ما بقای کلی (overall survival; OS) فقط در یکی از این مطالعات گزارش شده بود. نویسندگان مطالعه هیچ شواهدی را از تفاوت بین دو بازو نیافته بودند (RR = 0.67؛ P = 0.112). شش کارآزمایی (یک کارآزمایی با چهار بازو، به صورت دو زیر-مطالعه تجزیه‌وتحلیل شده بودند)، تعداد شرکت‌کنندگان فوت شده را حین دوره مطالعه یا طی 100 تا 180 روز نخست گزارش کرده بودند. برای پیامد مرگومیر، شواهدی حاکی از تفاوت میان شرکت‌کنندگانی که ورزش می‌کنند و شرکت‌کنندگان گروه کنترل وجود نداشت (RR: 1.10؛ 95% CI؛ 0.79 تا 1.52؛ P = 0.59؛ 1172 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین).
برای پیامدهای زیر، اعداد بیشتر نشان دهنده پیامدهای بهتر است که 1 بهترین نتیجه برای تفاوت‌های میانگین استاندارد شده است. هشت مطالعه تاثیر مداخله ورزشی را بر QoL تجزیه‌وتحلیل کرده بودند. این موضوع مبهم باقی مانده که فعالیت فیزیکی QoL را بهبود می‌بخشد یا خیر (SMD: 0.11؛ 95% CI؛ 0.03- تا 0.24؛ 1259 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین). هیچ شواهدی حاکی از تفاوت از نظر خرده مقیاس‌های عملکرد فیزیکی (SMD: 0.15؛ 95% CI؛0.01- تا 0.32؛ 8 کارآزمایی؛ 1329 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین) و اضطراب (SMD: 0.03؛ 95% CI؛ 0.30- تا 0.36؛ 6 کارآزمایی؛ 445 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت بسیار پائین) نیز وجود ندارد. ممکن است افسردگی به وسیله ورزش اندکی بهبود یابد (SMD: 0.19؛ 95% CI؛ 0.0 تا 0.38؛ 6 کارآزمایی؛ 445 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین). شواهدی با قطعیت متوسط وجود دارد که نشان می‌دهد ورزش احتمالا خستگی را بهبود می‌بخشد (SMD: 0.31؛ 95% CI؛ 0.13 تا 0.48؛ 9 کارآزمایی؛ 826 شرکت‌کننده).
شش کارآزمایی (435 شرکت‌کننده) حوادث جانبی جدی را بررسی کرده بودند. بر مبنای شواهد با قطعیت بسیار پائین در رابطه با اینکه تمرینات اضافی منجر به حوادث جانبی جدی‌تری می‌شود یا خیر، بسیار نامطمئن هستیم (RR: 1.39؛ 95% CI؛ 0.94 تا 2.06).
علاوه بر این، از چهار کارآزمایی در حال انجام باخبر هستیم. با این حال، هیچ کدام از این کارآزمایی‌ها اظهار نکردند چند بیمار را به کار گرفته‌اند و چه زمانی مطالعات تکمیل خواهند شد؛ بنابراین تاثیر احتمالی این کارآزمایی‌ها برای تجزیه‌وتحلیل کنونی نامشخص باقی مانده است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.