سوال مطالعه مروری
این مرور (به‌روزرسانی نسخه اصلی منتشر شده در سال 2012) انجام شد تا بررسی کند تفاوتی در تاثیرات ترمیم دندان‌هایی با ریشه پر شده (با یا بدون post و core) توسط ترمیم‌های غیر-مستقیم (معمولا روکش‌ها، inlay یا onlay) در مقایسه با مواد پرکننده معمول که مستقیما در دندان قرار می‌گیرند، وجود دارد یا خیر.
پیشینه
پر کردن ریشه یک پروسیجر معمول در دندان‌پزشکی که در آن عصب آسیب‌دیده یا مرده دندان برداشته شده و با پر کردن کانال ریشه جایگزین می‌شود. با این حال، ترمیم دندان‌هایی با ریشه پر شده می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد زیرا این دندان‌ها نسبت به دندان‌های سالم ضعیف‌تر هستند. دندان‌پزشک ممکن است از روکش‌ها (ترمیم‌هایی که خارج از دهان ساخته شده و سپس در جای خود قرار داده می‌شوند) یا پرکننده‌های معمول (پر کردن مستقیم با موادی مانند آمالگام یا رزین کامپوزیت/پلاستیک) استفاده کند. اگرچه روکش‌ها ممکن است با پوشاندن دندان‌هایی با ریشه پر شده به محافظت از آن‌ها کمک کنند، پر کردن‌های مرسوم نیاز کمتری به زمان، هزینه و حذف ساختار دندان دارند.
ویژگی‌های مطالعه
متون علمی پزشکی را تا 26 مارچ 2015 جست‌وجو کردیم. این مرور شامل یک مطالعه با 117 شرکت‌کننده است که در آن یک دندان (117 دندان premolar) یک carbon fibre post دریافت کرد، و با یک روکش چینی متصل شده به فلز یا یک پر کردن معمولی سفید ترمیم شد. مطالعه کوتاه-مدت (سه سال) بود، شامل تعداد نسبتا کمی از شرکت‌کنندگان بود، و به دلیل از دست دادن نتایج برای افرادی که از مطالعه خارج شدند، در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند.
نتایج کلیدی
شواهد نشان داد که هیچ یک از 117 دندان premolar با ریشه پر شده پس از سه سال دچار خرابی غیر-قابل جبران (یعنی قابل ترمیم نباشد) نشدند، اگرچه فقط 104 دندان در ارزیابی نهایی پس از سه سال گنجانده شدند. این مطالعه به این نتیجه رسید که هیچ تفاوتی بین درمان‌ها برای خطر خرابی غیر-قابل ترمیم وجود ندارد. هیچ شواهدی برای هیچ یک از پیامدهای ثانویه وجود نداشت: رضایت بیمار و کیفیت زندگی، بروز یا عود پوسیدگی، وضعیت سلامت پریودنتال، و هزینه‌ها.
کیفیت شواهد
سطح کیفیت شواهد بسیار پائین است. از آنجایی که فقط یک مطالعه وجود دارد که آن هم در معرض خطر بالای سوگیری است، برای تعیین اینکه روکش‌های منفرد بهتر از پر کردن معمول هستند یا خیر، شواهد قابل اعتمادی وجود ندارد. تحقیقات آتی باید با هدف ارائه اطلاعات قابل اعتماد‌تری انجام شوند تا بتوانند به پزشکان کمک کنند در مورد درمان مناسب با در نظر گرفتن شرایط فردی و ترجیحات بیماران خود تصمیم بگیرند.
شواهد کافی برای ارزیابی اثرات روکش‌ها در مقایسه با پرکردگی‌های معمول برای ترمیم دندان‌هایی با ریشه پر شده وجود ندارد. تا زمانی‌که شواهد بیش‌تری در دسترس نباشد، پزشکان باید تصمیمات خود را درباره مواد مورد استفاده برای درمان دندان‌هایی با ریشه پر شده بر اساس تجربه بالینی خود ادامه دهند، در حالی‌که شرایط فردی و ترجیحات بیماران خود را نیز در نظر داشته باشند.
درمان اندودنتیک (endodontic) شامل برداشتن پالپ دندان و جایگزینی آن با پر کردن کانال ریشه است. ترمیم دندان‌هایی با ریشه پر شده می‌تواند به دلیل تفاوت‌های ساختاری بین دندان‌های زنده و غیر-زنده با ریشه پر شده چالش‌برانگیز باشد. ترمیم مستقیم شامل قرار دادن یک ماده ترمیم‌کننده مانند آمالگام (amalgam) یا کامپوزیت (composite)، مستقیما داخل دندان است. ترمیم‌های غیر-مستقیم از روکش‌های فلزی یا سرامیکی (چینی (porcelain)) تشکیل شده‌اند. انتخاب ترمیم بستگی دارد به مقدار دندان باقی‌مانده، و ممکن است بر دوام و هزینه آن تاثیر بگذارد. تصمیم‌گیری برای استفاده از post و core علاوه بر روکش (crown) توسط پزشک انجام می‌شود. عملکرد مقایسه‌ای بالینی روکش‌ها یا پرکردگی‌های مرسوم که برای ترمیم دندان‌هایی با ریشه پر شده استفاده می‌شوند، ناشناخته باقی مانده است. این مرور نسخه اصلی را که در سال 2012 منتشر شد، به‌روز می‌کند.
ارزیابی اثرات ترمیم دندان‌ها به روش اندودنتیک (با یا بدون post و core) توسط روکش در مقایسه با مواد پرکننده معمولی.
بانک‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین، CENTRAL؛ MEDLINE از طریق OVID؛ EMBASE از طریق OVID؛ CINAHL از طریق EBSCO؛ LILACS از طریق BIREME. هم‌چنین فهرست منابع مقالات و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های در حال انجام را جست‌وجو کردیم. هیچ محدودیتی در مورد زبان یا تاریخ انتشار مقاله وجود نداشت. این جست‌وجو تا 26 مارچ 2015 به‌روز است.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) یا کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده در شرکت‌کنندگانی با دندان‌های دائمی که تحت درمان اندودنتیک قرار گرفتند. روکش‌های پوشش کامل منفرد با هر نوع مواد پرکننده برای ترمیم مستقیم یا ترمیم‌های نسبی غیر-مستقیم (مانند inlay و onlay) مقایسه شدند. مقایسه‌ها، نوع post و core مورد استفاده (cast prefabricated post)، در صورت وجود، را در نظر گرفتند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را از مطالعات وارد شده استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. تجزیهوتحلیل داده‌ها را با استفاده از «درمان تخصیص یافته» در جمعیت بیماران انجام دادیم، و تخمین‌هایی را از تاثیر مداخله برای داده‌های دو-حالتی به صورت خطر نسبی (RR)، با 95% فاصله اطمینان (CI) به دست آوردیم.
یک کارآزمایی را وارد کردیم که در معرض خطر بالای سوگیری عملکرد، تشخیص و ریزش نمونه (attrition bias) ارزیابی شد. 117 شرکت‌کننده با دندان premolar که ریشه آن با carbon fibre post پر شده بود، به‌طور تصادفی به روکش فلز-سرامیک با پوشش کامل یا ترمیم مستقیم کامپوزیت چسب تقسیم شدند. هیچ یک دچار خرابی غیر-قابل جبران نشدند (یعنی زمانی که ترمیم قابل ترمیم نباشد)، اگرچه فقط 104 دندان در ارزیابی نهایی پس از سه-سال گنجانده شدند. هیچ تفاوت بارزی بین گروه روکش و کامپوزیت و گروه فقط کامپوزیت برای خرابی‌های غیر-قابل جبران ترمیم (1/54 در مقابل 3/53؛ RR: 0.33؛ 95% CI؛ 0.04 تا 3.05) یا خرابی‌های post (2/54 در مقابل 1/53؛ RR: 1.96؛ 95% CI؛ 0.18 تا 21.01) در سه سال دیده نشد. سطح کیفیت شواهد برای تمام این پیامدها بسیار پائین بود. هیچ شواهدی برای هیچ یک از پیامدهای ثانویه وجود نداشت: رضایت بیمار و کیفیت زندگی، بروز یا عود پوسیدگی‌ها، وضعیت سلامت پریودنتال، و هزینه‌ها.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.