دمانس یک بیماری بسیار شایع است و، با افزایش سن جمعیت، اهمیت آن در سالهای آینده بیشتر خواهد شد. تشخیص و درمان زودهنگام به افراد مبتلا به دمانس کمک میکند مستقل بمانند و مدت بیشتری در منزل زندگی کنند. داروهای مهار کننده کولیناستراز («ضد دمانس») برای درمان افراد مبتلا به بیماری آلزایمر (شایعترین علت دمانس) استفاده شده و به محض تشخیص دمانس میتوان آنها را شروع کرد. با این حال، مشخص نیست این داروها در افراد مبتلا به برخی مشکلات حافظه اما بدون دمانس، مفید هستند، یا در واقع بیخطر، هستند یا خیر. پیشبینی اینکه چه کسی در این گروه از افراد دچار دمانس میشود، بسیار دشوار است و حتی برخی بهتر میشوند و حافظه آنها به حالت عادی باز میگردد. شواهد بسیار کمی وجود دارد مبنی بر اینکه این داروها طی سه سال از ایجاد دمانس جلوگیری کرده، و افرادی که از آنها استفاده میکنند، دچار تعدادی از عوارض جانبی از جمله تهوع، استفراغ و اسهال، همچنین اسپاسم عضلانی/گرفتگی عضلات پا و رویاهای غیر طبیعی میشوند.
شواهد بسیار کمی وجود دارد که مهار کنندههای کولیناستراز بر پیشرفت به دمانس یا نمرات آزمون شناختی در اختلال شناختی خفیف تاثیر میگذارند. این شواهد ضعیف مغلوب افزایش خطر عوارض جانبی، به ویژه در دستگاه گوارش، میشود. استفاده از مهار کنندههای کولیناستراز نباید برای مدیریت بالینی اختلالات شناختی خفیف توصیه شود.
فرض بر این است که اختلال شناختی خفیف نشان دهنده مرحله پیش بالینی دمانس است، اما یک گروه ناهمگن را با پیشآگهی متغیر تشکیل میدهد.
ارزیابی بیخطری (safety) و اثربخشی مصرف مهار کنندههای کولیناستراز در افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف.
کارآزماییها از پایگاه ثبت تخصصی گروه دمانس و بهبود شناختی در کاکرین شناسایی شدند، که بهطور مرتب از بانکهای اطلاعاتی مراقبت سلامت اصلی (MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL؛ PsycINFO و Lilacs) و همچنین پایگاه ثبت کارآزمایی و منابع علمی خاکستری بهروزرسانی میشوند.
کارآزماییهای تصادفیسازی شده، دوسو کور (double-blind) و کنترل شده با دارونما (placebo) در مورد هر نوع مهار کننده کولیناستراز در افراد مبتلا به اختلال شناختی خفیف.
دادهها از گزارشهای منتشر شده از مطالعات وارد شده استخراج شدند، در صورت لزوم با متاآنالیز ترکیب شده، و اثربخشی درمان و خطر عوارض جانبی برآورد شدند.
نه مطالعه (از هشت گزارش منتشر شده) با حضور 5149 فرد مبتلا به اختلال شناختی خفیف (با هر تعریفی) در این مرور گنجانده شدند. به دلیل طول مدت متفاوت کارآزماییها، ادغام محدود نتایج امکانپذیر بود. متاآنالیز سه مطالعه که تبدیل به دمانس را گزارش کردند، شواهد محکمی را مبنی بر تاثیر مفید مهار کنندههای کولیناستراز بر پیشرفت وضعیت بیمار به سمت دمانس در یک، دو یا سه سال ارائه نمیدهند. خطر نسبی (RR) برای تبدیل وضعیت در دو سال بهطور قابلتوجهی متفاوت از واحد بود (0.67؛ 95% CI؛ 0.55 تا 0.83)، اما این فقط بر اساس نتایج دو مطالعه گزارش شده در همان مقاله است. اساسا هیچ تاثیری از مهار کنندههای کولیناستراز بر نمرات آزمون شناختی وجود نداشت.
بر اساس نتایج به دست آمده از 4207 نفر، عوارض جانبی قابلتوجهی در گروههای مهار کننده کولیناستراز وجود داشت (RR: 1.09؛ 95% CI؛ 1.02 تا 1.16)، اما عوارض جانبی جدیتری یا مرگومیر گزارش نشدند. عوارض جانبی دستگاه گوارش بسیار شایعتر بودند (اسهال: RR: 2.10؛ 95% CI؛ 1.30 تا 3.39؛ تهوع: RR: 2.97؛ 95% CI؛ 2.57 تا 3.42؛ استفراغ: RR: 4.42؛ 95% CI؛ 3.23 تا 6.05). مشکلات قلبی در هر دو گروه بیشتر محتمل نبودند (RR: 0.71؛ 95% CI؛ 0.25 تا 2.02). دیگر عوارض جانبی گزارش شده در گروه مهار کننده کولیناستراز عبارت بودند از اسپاسم عضلانی/گرفتگی عضلات پا (RR: 7.52؛ 95% CI؛ 4.34 تا 13.02)، سردرد (RR: 1.34؛ 95% CI؛ 1.05 تا 1.71)، سنکوپ یا سرگیجه (RR: 1.62؛ 95% CI؛ 1.36 تا 1.93)، بیخوابی (RR: 1.66؛ 95% CI؛ 1.36 تا 2.02) و رویاهای غیر طبیعی (RR: 4.25؛ 95% CI 2.57 تا 7.04).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.