سوال مطالعه مروری
سوال اصلی مورد بررسی این مطالعه مروری آن بود که درمان پریودنتیت (periodontitis) (التهاب لثه) مزمن می‌تواند به پیشگیری یا مدیریت بیماری‌های قلبی‌عروقی (قلب و عروق خونی) کمک کند یا خیر.
پیشینه
پریودنتیت مزمن باعث ایجاد لثه‌های متورم و دردناک، و از بین رفتن استخوان آلوئولار می‌شود، که از دندان‌ها محافظت می‌کند. «مزمن» یک برچسب بوده و بدان معناست که بیماری برای مدتی بدون درمان ادامه داشته است. اصطلاح «پریودنتیت مزمن» در حال حذف شدن است زیرا سیستم جدیدی برای طبقه‌بندی انواع مختلف بیماری لثه وجود دارد، اما از این اصطلاح در مطالعه مروری خود استفاده کرده‌ایم زیرا مطالعاتی را که یافتیم، مبتنی بر سیستم قدیمی بودند.
ممکن است بین پریودنتیت و بیماری‌های قلبی‌عروقی ارتباطی وجود داشته باشد. با درمان پریودنتیت مزمن، از شر باکتری‌ها و عفونت خلاص شده، و التهاب کنترل می‌شود، و تصور می‌شود که این امر ممکن است به پیشگیری از وقوع یا عود بیماری‌های قلبی و عروق خونی کمک کند. ما می‌خواستیم بدانیم درمان پریودنتال می‌تواند به پیشگیری از مرگ کمک کند، یا احتمال «حملات» قلبی‌عروقی را مانند سکته مغزی یا حمله قلبی کاهش دهد یا خیر.
ویژگی‌های مطالعه
تا نوامبر 2021، بانک‌های اطلاعاتی اصلی را برای یافتن مطالعات تحقیقاتی علمی تحت عنوان «کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده» جست‌وجو کردیم. در این نوع مطالعه، شرکت‌کنندگان به صورت تصادفی در یک گروه آزمایش یا کنترل قرار می‌گیرند. افراد در گروه آزمایش، درمان در حال آزمایش را دریافت می‌کنند، و افرادی که در گروه کنترل قرار می‌گیرند، معمولا یا از هیچ درمانی برخوردار نیستند، یا دارونما (placebo) (درمان ساختگی)، نوع دیگری از درمان یا مراقبت‌های معمول را دریافت می‌کنند.
دو مطالعه برای ورود در مطالعه مروری خود پیدا کردیم. یک مطالعه، 165 شرکت‌کننده را مورد ارزیابی قرار داد که بیماری‌های قلبی‌عروقی نداشتند، اما مبتلا به سندرم متابولیک بودند (ترکیبی از عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی‌عروقی، مانند چاقی، فشار خون بالا و قند خون بالا). مطالعه دیگری، با 303 شرکت‌کننده که مبتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی بودند، شروع شد، اما پس از یک سال، فقط 37 شرکت‌کننده ارزیابی شدند و بنابراین فکر می‌کنیم نتایج به اندازه کافی برای استفاده قابل‌اعتماد نبودند. هر دو مطالعه در طراحی خود مشکل داشتند، و آن‌ها را در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قضاوت کردیم.
نتایج کلیدی
برای افراد مبتلا به سندرم متابولیک اما بدون بیماری قلبی‌عروقی، نتوانستیم تشخیص دهیم که درمان پریودنتیت مزمن با برداشتن پلاک (plaque) و تارتار (tartar) («اسکیلینگ» (scaling)) از ریشه‌های دندان‌ها و تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها، خطر مرگ یا ابتلا به حملات قلبی‌عروقی را در مقایسه با فقط اسکیلینگ دندان‌ها از بالای خط لثه، کاهش داد یا خیر.
هیچ شواهد قابل‌اطمینانی را درباره تاثیرات درمان پریودنتال برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی و پریودنتیت مزمن نیافتیم.
قطعیت شواهد
شواهد را با «قطعیت بسیار پائین» طبقه‌بندی کردیم. در مورد این یافته‌ها نامطمئن هستیم زیرا فقط دو مطالعه کوچک وجود دارند، که در معرض خطر بالای سوگیری، با نتایج بسیار غیر-دقیق، هستند. به‌طور کلی، نمی‌توانیم از این یافته‌ها به هیچ نتیجه‌گیری قابل‌اطمینانی برسیم. انجام پژوهش‌های بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
برای پیشگیری اولیه از وقوع بیماری‌های قلبی‌عروقی (CVD) در افراد مبتلا به پریودنتیت و سندرم متابولیک، شواهدی با قطعیت بسیار پائین در مورد تاثیرات اسکیلینگ و روت پلنینگ به‌همراه آنتی‌بیوتیک‌ها در مقایسه با اسکیلینگ بالای لثه بی‌نتیجه بود. هیچ شواهد قابل‌اطمینانی در مورد پیشگیری ثانویه از CVD در افراد مبتلا به پریودنتیت مزمن و CVD وجود ندارد. انجام کارآزمایی‌های بیشتری برای رسیدن به نتیجه‌گیری در مورد این‌که درمان بیماری پریودنتال می‌تواند به پیشگیری از وقوع یا عود CVD کمک کند یا خیر، مورد نیاز است.
ممکن است بین پریودنتیت (periodontitis) و بیماری قلبی‌عروقی (cardiovascular disease; CVD) ارتباطی وجود داشته باشد؛ با این‌حال، شواهد تاکنون در مورد این‌که درمان پریودنتال می‌تواند به پیشگیری از CVD در افراد مبتلا به پریودنتیت مزمن کمک کند یا خیر، نامشخص باقی مانده است. این یک بهروزرسانی از مرور کاکرین است، که نخستین‌بار در سال 2014 منتشر، و آخرین بار در سال 2019 به‌روز شد. اگرچه یک سیستم مرحله‌بندی و درجه‌بندی جدید چند-بعدی برای پریودنتیت وجود دارد، در این نسخه از مطالعه مروری برچسب « پریودنتیت مزمن» را حفظ کرده‌ایم زیرا مطالعات موجود براساس سیستم طبقه‌بندی قبلی هستند.
بررسی اثرات درمان پریودنتال برای پیشگیری اولیه و ثانویه CVD در افراد مبتلا به پریودنتیت مزمن.
یک متخصص اطلاعات، پنج بانک اطلاعاتی کتاب‌شناختی (bibliographic) را تا 17 نوامبر 2021 جست‌وجو کرده و از روش‌های جست‌وجوی بیشتر برای شناسایی مطالعات منتشر شده، منتشر نشده و در حال انجام بهره برد.
هم‌چنین بانک اطلاعاتی منابع زیست-پزشکی چینی (BioMedical Literature Database)؛ زیرساخت‌های دانش ملی چین (China National Knowledge Infrastructure)؛ بانک اطلاعاتی VIP؛ و Sciencepaper Online را تا مارچ 2022 جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که درمان فعال پریودنتال را با عدم-درمان پریودنتال یا یک درمان متفاوت مقایسه کردند. مطالعات مربوط به شرکت‌کنندگان مبتلا به پریودنتیت مزمن، با CVD (مطالعات پیشگیری ثانویه) یا بدون CVD (مطالعات پیشگیری اولیه)، را وارد کردیم.
دو نویسنده مطالعه مروری شناسایی مطالعه، استخراج داده‌ها، و ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» را به‌طور مستقل و دو مرتبه انجام دادند. آن‌ها هرگونه اختلاف‌نظر را با بحث، یا با یک نویسنده سوم مطالعه مروری، حل‌وفصل کردند. فرم رسمی استخراج اطلاعات را که با مطالعه پایلوت تست شد، انتخاب کرده، و از ابزار کاکرین برای ارزیابی خطر سوگیری در مطالعات استفاده کردیم. برای ارزیابی قطعیت شواهد از معیار درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) استفاده کردیم.
از زمانی که آخرین بهروزرسانی خود را در سال 2019 منتشر کردیم، هیچ RCT تکمیل‌شده جدیدی در مورد این موضوع وجود ندارد.
دو RCT را در این مرور وارد کردیم. یک مطالعه بر پیشگیری اولیه CVD متمرکز بود، و دیگری پیشگیری ثانویه را بررسی کرد. هر دو را در معرض خطر بالای سوگیری ارزیابی کردیم. پیامدهای اصلی مورد نظر عبارت بودند از مرگ‌ومیر (به هر علتی و مرتبط با CVD) و تمام رویدادهای قلبی‌عروقی، که در پیگیری یک-سال یا طولانی‌تر اندازه‌گیری شدند.
برای پیشگیری اولیه از CVD در شرکت‌کنندگان مبتلا به پریودنتیت و سندرم متابولیک، یک مطالعه (165 شرکت‌کننده) شواهدی را با قطعیت بسیار پائین ارائه کرد. فقط یک مورد مرگ‌ومیر در این مطالعه رخ داد؛ قادر به تشخیص این موضوع نبودیم که اسکیلینگ (scaling) و روت پلنینگ (root planning) به‌همراه آموکسی‌سیلین و مترونیدازول می‌توانند بروز مرگ‌ومیر به هر علتی (نسبت شانس (OR) Peto؛ 7.48؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.15 تا 376.98)، یا مرگ‌ومیر مرتبط با CVD (Peto OR: 7.48؛ 95% CI؛ 0.15 تا 376.98) را کاهش دهند یا خیر. ما نمی‌توانیم این احتمال را رد کنیم که اسکیلینگ و روت پلنینگ به‌همراه آموکسی‌سیلین و مترونیدازول بتوانند رویدادهای قلبی‌عروقی (Peto OR؛ 7.77؛ 95% CI؛ 1.07 تا 56.1) را در مقایسه با اسکیلینگ بالای لثه (supragingival)، که در پیگیری 12-ماه اندازه‌گیری شد، افزایش دهند.
برای پیشگیری ثانویه از CVD، یک مطالعه پایلوت، 303 شرکت‌کننده را برای دریافت اسکیلینگ و روت پلنینگ به‌همراه آموزش بهداشت دهان (درمان پریودنتال) یا آموزش بهداشت دهان به‌همراه یک نسخه از رادیوگرافی و توصیه به پیگیری با یک دندانپزشک (مراقبت‌های معمول جامعه) تصادفی‌سازی کرد. از آن‌جا که رویدادهای قلبی‌عروقی برای دوره‌های زمانی مختلف بین 6 و 25 ماه اندازه‌گیری شدند، و فقط 37 شرکت‌کننده با حداقل یک-سال پیگیری در دسترس بودند، داده‌ها را برای گنجاندن در این مطالعه مروری، به اندازه کافی قوی در نظر نگرفتیم. این مطالعه، مرگ‌ومیر به هر علتی و مرگ‌ومیر مرتبط با CVD را ارزیابی نکرد. قادر به نتیجه‌گیری در مورد تاثیرات درمان پریودنتال بر پیشگیری ثانویه از CVD نیستیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.