داروهایی به نام آنتیسایکوتیک (antipsychotic) یا ضدروانپریشی، درمان اصلی اسکیزوفرنی را تشکیل میدهند. اسکیزوفرنی یک بیماری روانی جدی است که در آن، مبتلایان هم دچار نشانههای مثبت هذیان و توهم شده و هم دچار نشانههای منفی مانند بیتفاوتی، نداشتن انگیزه، بینظمی در رفتار و افکار. این مرور بررسی کرد که هالوپریدول (haloperidol) به عنوان یک داروی ضدروانپریشی با قدرت بالا، موثرتر از داروهایی با قدرت پائین است یا خیر. طبقهبندی به داروهای با قدرت بالا و قدرت پائین به این معنی است که برای داروهای ضدروانپریشی با قدرت پائین، مصرف دوزهای بالاتر برای به دست آوردن همان تاثیر و پاسخ در بیماران ضروری است. هالوپریدول رایجترین داروی ضدروانپریشی است که در بسیاری از کشورها استفاده میشود و، همراه با دیگر داروهای ضدروانپریشی با قدرت بالا، اغلب موثرتر از داروهای ضدروانپریشی با قدرت پائین در نظر گرفته میشود. نمونههای معمول از داروهای ضدروانپریشی با قدرت پائین عبارتند از کلرپرومازین (chlorpromazine)، کلرپروتیکسن (chlorprothixene)، تیوریدازین (thioridazine) یا لوومپرومازین (levomepromazine). به نظر میرسد داروهای ضدروانپریشی با قدرت بالا و پائین نیز از نظر عوارض جانبی متفاوت هستند. داروهای با قدرت پائین باعث آرامبخشی و قدرت ضعیف عضلانی میشوند، در حالی که داروهای با قدرت بالا عوارض جانبی را مانند اختلالات حرکتی (ناتوانی در نشستن، تکانهای غیرقابل کنترل و مشکل در راه رفتن) ایجاد میکنند. این مرور بر اساس نتایج یک جستوجو در سال 2010 بوده و شامل 17 مطالعه با مجموع 877 شرکتکننده است که هالوپریدول را با داروهای ضدروانپریشی با قدرت پائین مقایسه کردند؛ نتایج به وضوح برتری هالوپریدول را در مقایسه با داروهای ضدروانپریشی با قدرت پائین نشان نمیدهند. با این حال، شرکتکنندگان بیشتری از گروه داروهای با قدرت پائین دچار افزایش وزن و آرامبخشی شدند. تجربه حداقل یک اختلال حرکتی با هالوپریدول بهطور قابل توجهی بیشتر بود. تعداد و همچنین سطح کیفیت مطالعات پائین است، برای پیامدهای اصلی مورد نظر، نویسندگان کیفیت شواهد را برای دو مورد از آنها در حد متوسط، دو مورد را در حد پائین و یکی را با کیفیت بسیار پائین ارزیابی کردند. بنابراین، شواهد قوی نیستند و برای نتیجهگیری در مورد برتری یا عدم برتری هالوپریدول نسبت به داروهای ضدروانپریشی با قدرت پائین، به انجام مطالعات جدیدتری نیاز است. برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، مهم است که بدانند شواهدی با کیفیت متوسط وجود دارد که نشان میدهد هالوپریدول و داروهای ضدروانپریشی با قدرت پائین تقریبا از نظر اثربخشی برابر هستند، اما شواهدی با کیفیت پائینتر حاکی از آن است که آنها به وضوح در عوارض جانبی (مانند افزایش وزن و اختلالات حرکت) متفاوت عمل میکنند.
این خلاصه به زبان ساده توسط یک مصرفکننده به نام Benjamin Gray: Service User and Service User Expert؛ Rethink Mental Illness؛ ایمیل: ben.gray@rethink.org نوشته شده است.
نتایج به دست آمده، برتری را در اثربخشی هالوپریدول در مقایسه با داروهای آنتیسایکوتیک با قدرت پائین، به وضوح نشان نمیدهند. تفاوتهایی در عوارض جانبی برای اختلالات حرکتی، که در گروه هالوپریدول بیشتر بود، و مشکلات اورتوستاتیک (orthostatic)، آرامبخشی و افزایش وزن، که در گروه آنتیسایکوتیک با قدرت پائین بیشتر گزارش شد، مشاهده شد. سطح کیفیت مطالعات پائین بوده، و کیفیت شواهد برای پیامدهای اصلی مورد نظر از متوسط تا بسیار پائین متفاوت بودند، بنابراین برای نتیجهگیری قطعی در مورد برتری یا پائینتر بودن هالوپریدول نسبت به داروهای آنتیسایکوتیک با قدرت پائین، انجام مطالعات جدیدتر بیشتری مورد نیاز است.
داروهای آنتیسایکوتیک (antipsychotic) یا ضدروانپریشی درمان اصلی اسکیزوفرنی را تشکیل میدهند. دستورالعملهای درمانی بیان میکنند که هیچ تفاوتی در اثربخشی میان داروهای آنتیسایکوتیک وجود ندارد، با این حال، داروهای آنتیسایکوتیک با قدرت پائین (low-potency) گاهی اوقات از نظر پزشکان کمتر از ترکیبات با قدرت بالا (high-potency)، کارآمدی دارند، و به نظر میرسد که در عوارض جانبی آنها نیز تفاوتهایی دیده میشود.
مرور تاثیرات مداخله بر پاسخ بالینی هالوپریدول (haloperidol) و داروهای آنتیسایکوتیک با قدرت پائین در درمان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی.
پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه اسکیزوفرنی در کاکرین را جستوجو کردیم (جولای 2010).
همه کارآزماییهای تصادفیسازی شدهای را وارد کردیم که هالوپریدول را با داروهای آنتیسایکوتیک نسل اول دارای قدرت پائین در درمان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا سایکوز شبه-اسکیزوفرنی مقایسه کردند.
دادهها را جداگانه استخراج کردیم. برای دادههای دو حالتی (dichotomous)، خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) آنها را بر اساس قصد درمان (intention-to-treat; ITT) مبتنی بر مدل اثرات تصادفی (random-effects model) محاسبه کردیم. برای دادههای پیوسته (continuous data)، تفاوتهای میانگین (MD) را، باز هم بر اساس یک مدل اثرات تصادفی، محاسبه کردیم.
این مرور در حال حاضر شامل 17 کارآزمایی تصادفیسازی شده و 877 شرکتکننده است. حجم نمونه مطالعات واردشده میان 16 و 109 شرکتکننده بود. تمام مطالعات، کوتاهمدت و با طول دوره میان دو و 12 هفته بودند. بهطور کلی، تولید توالی (sequence generation)، روشهای تخصیص و کورسازی (blinding)، ضعیف گزارش شدند. هیچ شواهد بارزی را پیدا نکردیم که هالوپریدول از نظر پاسخ بالینی به درمان، نسبت به داروهای آنتیسایکوتیک با قدرت پائین، برتری دارد (هالوپریدول: 40%، داروی با قدرت پائین: 36%، 14 RCT؛ n = 574؛ RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.44، شواهد با کیفیت پائین ). همچنین هیچ شواهد بارزی مبنی بر فایده مداخله برای هر دو گروه در پذیرش درمان، با تفاوت مبهم در تعداد شرکتکنندگانی که به هر دلیلی مطالعات را زودتر ترک کردند، وجود نداشت (هالوپریدول: 13%، داروهای آنتیسایکوتیک با قدرت پائین: 17%، 11 RCT؛ n = 408؛ RR: 0.82؛ 95% CI؛ 0.38 تا 1.77، شواهد با کیفیت پائین ). نتایج مبهم مشابهی میان گروهها برای دچار حداقل یک عارضه جانبی شدن، به دست آمد (هالوپریدول: 70%، داروهای آنتیسایکوتیک با قدرت پائین: 35%؛ 5 RCT؛ n = 158؛ RR: 1.97؛ 95% CI؛ 0.69 تا 5.66؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین ). تعداد بیشتری از شرکتکنندگان در گروه داروهای با قدرت پائین، دچار آرامبخشی (sedation) (هالوپریدول: 14%، داروهای آنتیسایکوتیک با قدرت پائین: 41%، 2 RCT؛ n = 44؛ RR: 0.30؛ 95% CI؛ 0.11 تا 0.82، شواهد با کیفیت متوسط )، مشکلات کاهش فشار خون حین برخاستن (orthostasis) (هالوپریدول: 25%، آنتیسایکوتیکهای با قدرت پائین: 71%، 1 RCT؛ n = 41؛ RR: 0.35؛ 95% CI؛ 0.16 تا 0.78) و افزایش وزن (هالوپریدول: 5%، آنتیسایکوتیکهای با قدرت پائین: 29%، 3 RCT؛ n = 88؛ RR: 0.22؛ 95% CI؛ 0.06 تا 0.81) شدند. در مقابل، پیامد «حداقل یک اختلال حرکتی» در گروه هالوپریدول بیشتر گزارش شد (هالوپریدول: 72%، داروهای آنتیسایکوتیک با قدرت پائین: 41%، 5 RCT؛ n = 170؛ RR: 1.64؛ 95% CI؛ 1.22 تا 2.21، شواهد با کیفیت پائین ). هیچ اطلاعاتی در مورد مرگومیر یا کیفیت زندگی در دسترس نبود. نتایج حاصل از پیامد اولیه در چندین آنالیز زیرگروه و آنالیز حساسیت (sensitivity) قوی بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.