درد زایمان و روش‌های تسکین آن از نگرانی‌های اصلی زنان باردار، کارکنان مراکز مراقبتهای سلامت و عموم مردم است. این نگرانی‌ها پیامدهایی را برای دوره زایمان، برای کیفیت پیامدهای مادر و نوزاد و همچنین برای هزینه‌های مراقبتهای سلامت مامایی در پی دارند.
زنان در حین زایمان که نیاز به تسکین درد دارند، نه تنها باید به روش‌های تهاجمی مانند اپیدورال، که ممکن است عوارض جانبی قابل توجهی داشته باشند، دسترسی داشته باشند، بلکه باید دیگر روش‌های تسکین درد را نیز بتوانند انتخاب کنند. علاوه بر این، حتی در بیمارستان‌هایی که تحت پوشش تمام وقت بیهوشی مامایی قرار دارند، ممکن است کسی برای انجام اپیدورال در دسترس نباشد، و در مراقبتهای اولیه، روش‌های تهاجمی برای تسکین درد اصلا در دسترس قرار ندارند.
همه زنان در حال زایمان باید این فرصت را داشته باشند که در زمان زایمان، در زمانی که مایل هستند، روشی غیرتهاجمی را از بی‌دردی نسبتا موثر و بی‌خطر انتخاب کنند. عوامل ضددرد استنشاقی، مانند اکسید نیتروژن (nitrous oxide) و برخی از مشتقات فلوران (flurane)، ممکن است یک روش کمکی مفید برای تسکین درد باشند. تجویز این عوامل نسبتا آسان است، می‌توان آن را در کمتر از یک دقیقه شروع کرد و در عرض یک دقیقه موثر واقع می‌شوند. اکسید نیتروژن در مقایسه با مشتقات فلوران، احتمالا به دلیل در دسترس بودن تجهیزات بی‌خطر، نداشتن بوی تند و سهولت در تجویز، به‌طور گسترده‌تری به عنوان عامل ضددرد استنشاقی حین زایمان شناخته شده و استفاده می‌شود.
در این مرور از 26 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده با حضور 2959 زن، اثربخشی و بی‌خطری (safety) عوامل ضددرد استنشاقی به عنوان تسکین درد برای زنان در حال زایمان بررسی شد. مشخص شد که عوامل ضددرد استنشاقی ممکن است به کاهش درد حین زایمان کمک کنند، اما زنان باید از عوارض جانبی آنها مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه و خواب‌آلودگی مطلع شوند.
عوامل ضددرد استنشاقی ممکن است به تسکین درد زایمان بدون افزایش در عوارض جانبی زایمان با عوامل کمکی (فورسپس یا کشیدن با وکیوم، زایمان سزارین)، یا تاثیر بر سلامت نوزاد کمک کنند. مشتقات فلوران برای کاهش درد و تسکین درد، اندکی موثرتر از اکسید نیتروژن بودند، اگرچه اکسید نیتروژن نیز در مقایسه با عدم درمان به تسکین درد کمک کرد.
زنانی که از اکسید نیتروژن استفاده کردند در مقایسه با مشتقات فلوران، بیشتر دچار تهوع شدند. زمانی که اکسید نیتروژن با عدم درمان یا دارونما مقایسه شد، اکسید نیتروژن منجر به بروز عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه و خواب‌آلودگی شد.
هیچ اطلاعاتی برای رضایت زنان از تجربه زایمان یا احساس کنترل در زایمان در این مطالعات وجود نداشت، و انجام تحقیقات بیشتر در مورد این دو پیامد مهم مفید خواهند بود.
به نظر می‌رسد عوامل ضددرد استنشاقی در کاهش شدت درد و تسکین درد در زایمان موثر باشند. با این حال، ناهمگونی قابل توجهی برای شدت درد دیده شد. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که اکسید نیتروژن در مقایسه با مشتقات فلوران، عوارض جانبی بیشتری دارد. مشتقات فلوران در مقایسه با اکسید نیتروژن باعث خواب‌آلودگی بیشتری می‌شوند. هنگامی که عوامل ضددرد استنشاقی با عدم درمان یا دارونما مقایسه می‌شوند، به نظر می‌رسد اکسید نیتروژن حتی عوارض جانبی بیشتری را مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه و خواب‌آلودگی، به همراه دارد. هیچ شواهدی دال بر وجود تفاوت برای هیچ یک از پیامدهای مقایسه قدرت‌های مختلف عوامل ضددرد استنشاقی در مقابل هم، مقایسه سیستم‌های مختلف مصرف یا مقایسه عوامل ضددرد استنشاقی با TENS وجود ندارد.
بسیاری از زنان دوست دارند انتخابی برای تسکین درد حین زایمان داشته باشند و همچنین مایل هستند از روش‌های تهاجمی مدیریت درد در زایمان اجتناب کنند. استفاده از عوامل ضددرد استنشاقی حین زایمان شامل استنشاق غلظت‌های زیر بیهوشی از عوامل ضددرد توسط خود مادر است، در زمانی که مادر بیدار مانده و رفلکس‌های محافظ حنجره‌اش دست‌نخورده باقی می‌مانند. بسیاری از داروها به راحتی قابل تجویز هستند، می‌توانند در کمتر از یک دقیقه شروع شوند و در عرض یک دقیقه موثر واقع شوند.
بررسی تاثیرات تمام روش‌های استفاده از عوامل ضددرد استنشاقی بر مادر و نوزاد در مادرانی که قصد زایمان طبیعی داشتند.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (31 ژانویه 2012)، ClinicalTrials.gov و Current Controlled Trials (2 جون 2012) را جست‌وجو کرده، مجموعه مقالات کنفرانس را از انجمن بیهوشی بالینی آمریکا (American Society of Clinical Anesthesia) (از سال 1990 تا 2011) به صورت دستی جست‌وجو کرده، با کارشناسان و محققان در این زمینه تماس گرفته و فهرست منابع مطالعات بازیابی‌شده را بررسی کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده که عوامل ضددرد استنشاقی را با دیگر مسکّن‌های استنشاقی یا دارونما (placebo) یا عدم درمان یا دیگر روش‌های مدیریت درد در زایمان به صورت غیردارویی مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم واجد شرایط بودن کارآزمایی، و کیفیت روش‌شناسی (methodology) را ارزیابی کرده و داده‌ها را استخراج کردند. صحت (accuracy) داده‌ها دو بار بررسی شدند.
بیست و شش مطالعه، شامل 2959 زن که تصادفی‌سازی شدند، در این مرور گنجانده شدند.
عوامل ضددرد استنشاقی در مقابل نوع دیگری از عوامل ضددرد استنشاقی
میزان تسکین درد با استفاده از یک مقیاس آنالوگ بصری (VAS) از 0 تا 100 میلی‌متر اندازه‌گیری شد که عدد 100 مربوط به بیشترین میزان تسکین است. شدت درد با استفاده از یک VAS از 0 تا 100 میلی‌متر اندازه‌گیری شد، که عدد 0 مربوط به عدم وجود درد و 100 مربوط به بدترین درد است. بالاترین امتیاز برای تسکین درد، مثبت‌ترین امتیاز است در مقابل «شدت درد» که در آن نمره بالاتر، منفی‌تر است.
مشخص شد که مشتقات فلوران (flurane) تسکین درد بهتری را نسبت به اکسید نیتروژن (nitrous oxide) در مرحله اول زایمان ارایه می‌دهند که با نمره پائین‌تر شدت درد اندازه‌گیری شد (متوسط تفاوت میانگین (MD): 14.39؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.41 تا 24.37، سه مطالعه، 70 زن)، همچنین امتیاز بیشتری برای تسکین درد با مشتقات فلوران در مقایسه با اکسید نیتروژن به دست آمد (متوسط MD؛ 16.32-؛ 95% CI؛ 26.85- تا 5.79-، دو مطالعه، 70 زن). ناهمگونی (heterogeneity) قابل توجهی در آنالیزهای شدت درد (0.003 = P) و در آنالیز تسکین درد (0.002 = P) دیده شد. این یافته‌ها باید با احتیاط در نظر گرفته شوند، زیرا طراحی کارآزمایی‌های متقاطع (cross-over) مشکوک بود. میزان بالاتری از تهوع در گروه اکسید نیتروژن در مقایسه با گروه مشتقات فلوران گزارش شد (خطر نسبی (RR): 6.60؛ 95% CI؛ 1.85 تا 23.52، دو مطالعه، 98 زن).
عوامل ضددرد استنشاقی در مقابل دارونما یا عدم درمان
دارونما یا عدم درمان در مقایسه با اکسید نیتروژن، کمتر باعث تسکین درد شدند (متوسط RR؛ 0.06؛ 95% CI؛ 0.01 تا 0.34، دو مطالعه، 310 زن؛ MD: -3.50؛ 95% CI؛ 3.75- تا 3.25-، یک مطالعه، 509 زنان). با این حال، اکسید نیتروژن در مقایسه با دارونما منجر به بروز عوارض جانبی بیشتری برای زنان شد، مانند حالت تهوع (RR: 43.10؛ 95% CI؛ 2.63 تا 706.74، یک مطالعه، 509 زن)، استفراغ (RR: 9.05؛ 95% CI؛ 1.18 تا 69.32، دو مطالعه، 619 زن)، سرگیجه (RR: 113.98؛ 95% CI؛ 7.09 تا 1833.69، یک مطالعه، 509 زن) و خواب‌آلودگی (RR: 77.59؛ 95% CI؛ 4.80 تا 1254.96، یک مطالعه، 509 زن).
هیچ تفاوت معنی‌داری برای هیچ‌یک از پیامدها در مطالعات مقایسه‌کننده قدرت‌های مختلف عوامل ضددرد استنشاقی در مقابل هم، در مطالعات مقایسه‌کننده سیستم‌های مختلف زایمان یا در مطالعات مقایسه‌کننده عوامل ضددرد استنشاقی با TENS مشاهده نشد.
به دلیل کمبود داده، پیامدهای زیر در مرور آنالیز نشدند: حس کنترل؛ رضایت از تجربه زایمان؛ تاثیر بر تعامل مادر/کودک؛ شیردهی؛ بستری در بخش مراقبت ویژه نوزاد؛ پیامدهای ضعیف نوزاد در پیگیری طولانی‌مدت؛ یا هزینه‌ها.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.