هدف از این مطالعه مروری چیست؟
هدف از این مرور درک این موضوع بود که سطوح مختلف محافظ مانند تختهای با طراحی خاص، تشکها یا بالشتکها میتوانند به درمان زخمهای فشاری کمک کنند یا خیر. محققان کاکرین برای پاسخ به این سوال تمام مطالعات مرتبط (کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده) را گردآوری و تجزیهوتحلیل کردند و 19 مطالعه مرتبط را یافتند.
پیامهای کلیدی
ما نمیتوانیم مطمئن باشیم که سطوح محافظ برای درمان زخم فشاری موثر باشند، زیرا مطالعاتی که آنها را مقایسه کردند شامل تعداد کافی افراد نبودند و بهخوبی طراحی نشده بودند.
چه موضوعی در این مطالعه مروری مورد بررسی قرار گرفته است؟
زخمهای فشاری (همچنین زخمهای فشار، زخمهای دکوبیتوس و زخمهای بستر نامیده میشوند) زخمهای روی پوست و بافت زیرین هستند که به دلیل فشار یا ساییدگی ایجاد میشوند. آنها معمولا در نقاطی از بدن که استخوانی هستند یا جایی که وزن سنگین یا فشار باشد، مانند مفصل ران، پائین کمر، پاشنه و آرنج ایجاد میشوند. افرادی که مشکلات حرکتی دارند یا کسانی که مدت زمان طولانی در رختخواب هستند، در معرض خطر ابتلا به زخمهای فشاری قرار دارند. طیف وسیعی از درمانها، از جمله پانسمانهای زخم و سطوح محافظ مانند تشکها و بالشتکهای مخصوص، برای درمان زخمهای فشاری استفاده میشوند.
سطوح محافظ برای درمان زخم فشاری میتواند شامل تختها، تشکها، پوششهای تشکی و بالشتکهای با طراحی خاص باشند که برای محافظت از بخشهای آسیبپذیر بدن و توزیع فشار سطح بهطور مساوی، استفاده میشوند. سطوح محافظ با تکنولوژی پائین شامل تشکهای پرشده با فوم، مایع، مهرهها یا هوا؛ و تشکهای فوم جایگزین و پوششها هستند. سطوح محافظ با تکنولوژی بالا شامل تشکها و پوششهایی هستند که فشار متناوب در سطح به صورت الکتریکی تغییر میکند، تختهایی که مجهز به گردش مکانیکی هوا در داخل آنها هستند و تختهای low‐air‐loss که هوای گرم در داخل کیسههای هوا در داخل تخت قرار دارد. سطوح محافظ دیگر شامل پوششهای operating table، پوست گوسفند و بالشتکها هستند.
ما میخواستیم بدانیم کدام سطوح محافظ در کمک به بهبود زخمهای فشاری موثرتر هستند. ما همچنین میخواستیم سطوح مختلف محافظ را با توجه به هزینه، قابلیت اطمینان، دوام و مزایا و آسیبها برای بیماران استفاده کننده از آنها، مقایسه کنیم.
نتایج اصلی این مطالعه مروری چه هستند؟
در سپتامبر 2017، ما به دنبال یافتن کارآزماییهای سطوح محافظ برای درمان زخمهای فشاری بودیم که تاثیرات آنها را بر بهبود زخم گزارش دادند. 19 کارآزمایی شامل 3241 شرکتکننده، تمام بزرگسالان، را پیدا کردیم، اکثر آنها افراد مسن و بستری در بیمارستانها یا خانههای سالمندان بودند. در مطالعاتی که در آن جنسیت شرکتکنندگان گزارش شد، اکثریت با زنان بودند. تمام مطالعات منابع مالی خود را گزارش نکردند، اما دو مورد از آنها توسط تولید کنندگان دستگاه تامین مالی شده بودند.
پنج مطالعه شامل 318 شرکتکننده سطوح محافظ را با فشار ثابت و تکنولوژی پائین (low‐tech constant low‐pressure; CLP) مانند تشکهای فومی مقایسه کردند. ما نمیتوانیم مطمئن باشیم که چگونه این سطوح محافظ مختلف بر بهبود زخم فشاری تاثیر میگذارند؛ چرا که شواهد عمدتا با قطعیت پائین هستند. چهارده مطالعه شامل 2923 شرکتکننده، سطوح مختلف محافظ را با تکنولوژی پیشرفته مانند تختهای air‐fluidised مقایسه کردند. بازهم نمیتوانیم مطمئن باشیم که چگونه این سطوح محافظ مختلف بر نرخ بهبود زخم تاثیر میگذارند، چرا که قطعیت شواهد عمدتا پائین است.
نمیتوانیم نتیجهگیریهای جامعی در مورد تاثیرات سطوح محافظ مختلف برای درمان زخمهای فشاری داشته باشیم، زیرا کیفیت کلی شواهد پائین تا بسیار پائین است. بسیاری از مطالعات شامل تعداد کمی از افراد بودند، که اطلاعات کافی در مورد نتایج آنها ارائه ندادند، یا به خوبی طراحی نشده بودند. علاوه بر این، کارآزماییهایی با طراحی بهتر برای تعیین اینکه کدام سطوح محافظ در درمان زخمهای فشاری موثرتر هستند، ضروری است.
این مطالعه مروری تا چه زمانی بهروز است؟
ما مطالعاتی را که تا سپتامبر 2017، منتشر شده بودند، جستوجو کردیم.
بر اساس شواهد موجود، مشخص نیست که نوع خاصی از سطوح محافظ با تکنولوژی پائین یا پیشرفته در بهبود زخمهای فشاری نسبت به سطوح محافظ استاندارد، موثرتر است یا خیر.
زخمهای فشاری (pressure ulcers) با کاهش فشار بر ناحیه آسیب دیده پوست درمان میشوند. سطوح محافظ (support surfaces) خاص (از جمله تختها، تشکها و بالشتکها) با طراحی برای توزیع مجدد فشار، بهطور گسترده برای درمان این عارضه استفاده میشوند. تاثیرات نسبی سطوح محافظ مختلف، نامشخص هستند. این یک مرور بهروز شده از مرور موجود است.
ارزیابی تاثیرات سطوح محافظ برطرف کننده فشار در درمان زخمهای فشاری.
در سپتامبر 2017 پایگاه ثبت تخصصی گروه زخمها در کاکرین؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Ovid MEDLINE (شامل استنادات نمایه نشده در حال انجام و سایر استنادات)؛ Ovid Embase و بهعلاوه EBSCO CINAHL را جستوجو کردیم. همچنین پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی را برای مطالعات درحال انجام و منتشر نشده جستوجو کردیم و فهرست منابع مطالعات وارد شده مرتبط و همچنین مرورها، متاآنالیزها (meta‐analyses) و گزارشهای فناوری سلامت را برای شناسایی مطالعات بیشتر بررسی کردیم. هیچ محدودیتی در رابطه با زبان، تاریخ انتشار یا محیط مطالعه وجود نداشت.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) منتشر شده یا منتشر نشدهای را وارد کردیم که تاثیرات سطوح محافظ را برای درمان زخمهای فشاری در هر گروهی از شرکتکنندگان یا هر محیطی ارزیابی کردند.
استخراج داده، ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» و ارزیابیها با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) بهطور مستقل توسط دو نویسنده مرور انجام شدند. کارآزماییها با شرکتکنندگان، مقایسهها و پیامدهای مشابه، برای متاآنالیز (meta‐analysis) در نظر گرفته شدند. در جایی که متاآنالیز نامناسب نبود، نتایج حاصل از کارآزماییها را به صورت روایتگونه (narrative) گزارش دادیم. در صورت امکان، برنامهریزی کردیم که دادهها را به صورت خطر نسبی (risk ratio) یا تفاوت میانگین (MD) به صورت مناسب گزارش دهیم.
برای بهروز کردن این مرور، یک کارآزمایی جدید را در مورد تاثیر سطوح محافظ در درمان زخم فشاری شناسایی کردیم که در مجموع شامل 19 کارآزمایی با 3241 شرکتکننده بود. اکثر کارآزماییها کوچک، با حجم نمونه بین 20 تا 1971 شرکتکننده، و بهطور کلی در خطر بالا یا نامشخص سوگیری بودند.
پیامد اولیه: بهبود زخمهای فشاری موجود
سطوح محافظ فشار ثابت با تکنولوژی پائین
این موضوع که تختهای profiling در مقایسه با تختهای استاندارد بیمارستانی میزان بهبود زخم فشاری را افزایش میدهند نامطمئن است، زیرا شواهد از قطعیت بسیار پائینی برخوردار است: (RR: 3.96؛ 95% CI؛ 1.28 تا 12.24)، که به دلیل خطر جدی سوگیری، عدم دقت جدی و غیر-مستقیم بودن سطح آنها پائین در نظر گرفته شد (1 مطالعه؛ 70 شرکتکننده).
در حال حاضر تفاوت واضحی در بهبود زخم بین سطوح محافظ پرشده از آب و تشکهای جایگزین فومی وجود ندارد: (RR: 0.93؛ 95% CI؛ 0.63 تا 1.37)؛ شواهد با قطعیت پائین، که به دلیل خطر جدی سوگیری و عدم دقت جدی سطح پائین در نظر گرفته شدند (1 مطالعه؛ 120 شرکتکننده).
تجزیهوتحلیل بیشتر برای پوششهای پلیاستر (polyester overlays) در برابر پوششهای ژلی (1 مطالعه؛ 72 شرکتکننده)، تشکهای غیر-موتوری در برابر تشکهای بادی low-air-loss (1 مطالعه؛ 20 شرکتکننده) یا تشکهای استاندارد بیمارستان با پوششهای پوستی (پوست گوسفند (sheepskin)) در برابر تشکهای استاندارد بیمارستانی (1 مطالعه؛ 36 شرکتکننده) انجام نشد.
سطوح محافظ فشار با تکنولوژی بالا
در حال حاضر مشخص نیست که سطوح محافظ فشار با تکنولوژی بالا (مانند تختهای low‐air‐loss ، تختهای ساسپنشن هوا (air suspension) و سطوح فشار متناوب) بهبود زخمهای فشاری را بهتر میکنند یا خیر (14 مطالعه؛ 2923 شرکتکننده) یا کدام مداخله ممکن است موثرتر باشد. قطعیت شواهد بهطور کلی پائین است، بهطور عمده برای خطر سوگیری، غیر-مستقیم و عدم دقت کاهش یافته است.
پیامدهای ثانویه
هیچ تجریهوتحلیلی با توجه به پیامدهای ثانویه شامل راحتی، قابلیت اطمینان و مقبولیت برای شرکتکننده انجام نشد، زیرا گزارش این موارد درون کارآزماییهای وارد شده، بسیار محدود بودند.
بهطور کلی، قطعیت شواهد پائین تا بسیار پائین است و در درجه اول به دلیل خطر سوگیری و عدم دقت و غیر-مستقیم بودن جزئی کاهش یافته بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.