تخمین زده می‌شود که میلیون‌ها کودک و جوان در سراسر جهان در خیابان‌ها زندگی و کار می‌کنند. بسیاری از این افراد از خود در برابر مشکلات مقاومت نشان داده و دارای مهارت‌های قوی مقابله با مسائل هستند، اما همواره در برابر انواع خطرات آسیب‌پذیر هستند. برای فراهم کردن بهترین فرصت‌ها در زندگی برای این افراد، به خدماتی برای کاهش خطرات و پیشگیری از به حاشیه راندن آنها از متن اصلی جامعه نیاز است. سیزده مطالعه به طور دقیق به ارزیابی 19 مداخله از قبیل خدمات برای حمایت از کودکان و جوانان خیابانی پرداخته‌اند (همه آنها در کشورهای با سطح درآمد بالا انجام شده‌اند). بیشتر آنها به مقایسه خدمات مبتنی بر درمان در برابر خدمات گذری (drop-in) و حمایتی (shelter) یا در برابر سایر مداخلات درمانی/سلامت‌محور پرداخته بودند. نتایج متنوع و درهمی میان این مطالعات به دست آوردیم، اما در مجموع یافته‌ها نشان می‌دادند مزیت برای شرکت‌کنندگانی که درمان دریافت کرده بودند و آنهایی که خدمات عادی برای آنها تدارک دیده شده بود، به یک اندازه بود. بهتر است پژوهش بیشتری به بررسی مزایای خدمات گذری و حمایتی به ویژه در کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط پرداخته و بهتر است تمرکز آنها روی کودکان و جوانان خیابانی باشد. هیچ یک از مطالعات، شرکت‌کنندگان قابل مقایسه با کودکان خیابانی کشورهای با سطح درآمد پائین را که ممکن است در وهله اول برای گذران زندگی یا در نتیجه جنگ، مهاجرت یا شهری شدن در خیابان به سر برده باشند را در بر نمی‌گرفتند. در مجموع، کیفیت شواهد وارد شده به این مرور را در سطح پائین/متوسط ارزیابی کردیم.
آنالیزها، هیچ مزیت معنی‌دار و هم‌سو و سازگار در رابطه با مداخلات درمانی متمرکز در مقایسه با خدمات استاندارد از جمله مراکز گذری، مدیریت موارد خاص و سایر مداخلات قابل مقایسه در مورد کودکان و جوانان خیابانی نشان نداد. با وجود این، خدمات در دسترس متداول به طور دقیق ارزیابی نشده بودند. ارزیابی قوی مداخلات، شامل مقایسه با عدم-مداخله، مبنای شواهد قابل اتکاتری برای تاثیرگذاری بر اجرای خدمات به دست می‌دهد. برای بررسی مداخلات مربوط به کودکان و جوانان خیابانی با پیشینه و نیازمندی‌های خدماتی متفاوت، به پژوهش‌های قوی بیشتری در LMICها نیاز است.
میلیون‌ها کودک و افراد جوان خیابانی در سراسر دنیا در فضاهای خیابانی زندگی یا کار می‌کنند. آنها صرف نظر از اینکه ارتباط خود را با خانواده‌های اصلی خود حفظ کرده یا نکرده باشند، در معرض آسیب خطرهای زیادی قرار دارند و علیرغم داشتن بسیاری توانایی‌ها و مقاومت‌ها، از ساختارها و فرصت‌های اجتماعی مهم کنار گذاشته می‌شوند.
اهداف اولیه پژوهش
ارزیابی و خلاصه کردن اثربخشی مداخلات صورت گرفته در مورد کودکان و جوانان خیابانی که با اهداف زیر صورت گرفته‌اند:
• ارتقای جامعه‌پذیری (inclusion) و همبستگی مجدد (reintegration)؛
• افزایش سواد و توان محاسباتی؛
• تسهیل دسترسی به تحصیل و اشتغال؛
• ارتقای سلامت روان، شامل عزت نفس؛
• کاهش آسیب‌های ناشی از فعالیت جنسی زودهنگام و سوء‌مصرف مواد مخدر.
اهداف ثانویه پژوهش
• بررسی اینکه تاثیرات ناشی از مداخلات صورت گرفته درون جمعیت‌ها تفاوت می‌کند یا خیر، و اینکه شیب برابری (equity gradient)، این تاثیرات را متاثر می‌سازد یا خیر، از طریق تعمیم یافته‌های مرتبط با شرایط کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط (LMICs) (Peters 2004).
• توصیف سایر تاثیرات رفتاری، روانی‌اجتماعی، آموزشی و سلامت، زمانی که پیامدهای مناسب گزارش می‌شوند.
• بررسی تاثیر ویژگی‌های زمینه‌ای در طراحی، ارائه خدمت و پیامدهای مداخلات.
• بررسی روابط بین تعداد مولفه‌ها و طول دوره و تاثیرات مداخلات.
• نشان دادن دستاوردهای این یافته‌ها برای پژوهش و روش‌های پژوهش آتی به منظور توسعه شواهد در رابطه با اهداف اولیه پژوهش.
• در نظر گرفتن پیامدهای جانبی یا ناخواسته.
در بانک‌های اطلاعاتی کتاب‌شناختی که در زیر آورده شده‌اند، برای دستیابی به مرور اصیل از آغاز سال 2012، و وب‌سایت‌های غیر-دولتی و سازمانی متنوع مرتبط، به جست‌وجو پرداختیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های بالینی کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE و Pre-MEDLINE؛ EMBASE و EMBASE Classic؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL)؛ PsycINFO؛ مرکز اطلاعات منابع آموزشی (ERIC)؛ چکیده منابع با موضوع روانی‌اجتماعی، چکیده منابع با موضوع خدمات اجتماعی، چکیده منابع با موضوع اقدامات اجتماعی، Healthstar، منابع علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب (LILACS)؛ سیستم منابع علمی منتشر نشده در اروپا (OpenGrey)، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ProQuest؛ EconLit؛ تحقیقات اقتصاد و دارایی IDEAS، کاتالوگ کتابخانه JOLIS در خصوص هولدینگ‌های گروه بانک جهانی و کتابخانه‌های صندوق بین‌المللی پول (IMF)، کتابخانه ویژه مطالعات توسعه بریتانیا (BLDS)، موتور جستجوی Google و Google Scholar. جست‌وجو را در اپریل 2015 برای به‌روز کردن مرور، با استفاده از روش‌های مشابه، به‌روز کردیم.
این مرور داده‌های مربوط به مطالعات مداخله‌ای صورت گرفته را با هدف کاهش آسیب یا همبستگی مجدد که از طرح مطالعاتی با یک گروه مقایسه استفاده کرده بودند، دربرمی‌گیرد؛ تمامی مطالعات از نوع تصادفی‌سازی شده یا شبه-تصادفی‌سازی شده بودند. مطالعات تنها در صورتی وارد مرور می‌شدند که به ارزیابی مداخلات تدارک دیده شده برای کودکان و جوانان، از بدو تولد تا 24 سالگی، از تمامی مناطق با ویژگی‌های زمینه‌ای مختلف پرداخته بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم نسبت به استخراج داده‌ها و ارزیابی خطر سوگیری (bias) و سایر عوامل ارائه شده در ارزیابی کیفیت خلاصه و بحث (روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE)) اقدام کردند. داده‌های مربوط به اعمال مداخلات، ویژگی زمینه‌ای، عوامل مرتبط با فرآیند، برابری و پیامدها را استخراج کرده و پیامدها را ذیل پیامدهای روانی‌اجتماعی، رفتارهای جنسی خطرناک یا سوء‌مصرف مواد گروه‌بندی کردیم. در جاهایی که معیارهای استفاده شده برای معیارهای پیامد به اندازه کافی شبیه بودند، نسبت به انجام متاآنالیز (meta-analysis) اقدام کردیم. سایر پیامدها را به صورت نقل قول (narrative) ارزیابی کردیم.
13 مطالعه‌ای را که به ارزیابی 19 مداخله صورت گرفته در کشورهای با سطح درآمد بالا (HICs) پرداخته بودند، وارد این مرور کردیم. در مرحله به‌روز کردن مرور (از جست‌وجوی ما در سال 2015)؛ مطالعه وارد شده قبلی حذف شد و سه مطالعه جدید اضافه شد (از جست‌وجوی ما در سال 2012). هیچ ارزیابی صورت گرفته در کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط (LMICs) را که به اندازه کافی قوی باشد، نیافتیم. کیفیت مطالعه به طور کلی پائین بود و معیارهای مورد استفاده در مطالعات متغیر بود. شرکت‌کنندگان به دو دسته گذری (drop-in) و مبتنی بر پناهگاه (shelter-based) تقسیم شده بودند. هیچ مطالعه‌ای، پیامد اولیه یعنی همبستگی مجدد را اندازه‌گیری نکرد، هیچ مطالعه‌ای گزارشی از بروز عوارض جانبی ارائه نکرد. ما هیچ گونه نتایج هم‌سو و سازگار را به صورت یک طیف از پیامدهای مرتبط، درون حوزه‌های سلامت روانی‌اجتماعی، سوء‌مصرف مواد و رفتارهای خطرناک جنسی نیافتیم. مداخلاتی که ارزیابی شده بودند، عبارتند از برنامه‌های مبتنی بر درمان زمان‌دار که ثابت کرد نسبت به خدمات گذری (drop-in) یا حمایتی (shlter) استاندارد و سایر مداخلات کنترلی اعمال شده در رابطه با اکثر پیامدها در بیشتر مطالعات، اثربخش‌تر نبودند. تغییرات مورد علاقه از سطح پایه برای پیامدها در مورد شرکت‌کنندگانی که تحت مداخلات درمانی و دریافت خدمات استاندارد قرار گرفتند، گزارش شدند. ما شاهد ناهمگونی قابل توجهی میان مطالعات و روش گزارش‌دهی غیر-منسجم داده‌های مربوط به برابری (equity) بودیم. هیچ یک از مطالعات به اندازه‌گیری پیامد اولیه همبستگی مجدد یا گزارش عوارض جانبی نپرداخته بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.