بیماری قلبیعروقی (CVD)، یک بار (burden) جهانی بوده و در مناطق مختلف متفاوت است. این تنوع منطقهای تا حدی به عوامل تغذیهای مرتبط بوده و مصرف اندک میوه و سبزیجات، با نرخ بالاتر CVD در ارتباط است. این مرور، اثربخشی افزایش مصرف میوه و سبزیجات را به عنوان یک مداخله تکی بدون تاثیر دیگر الگوهای تغذیهای یا دیگر اصلاحات سبک زندگی در بزرگسالان سالم و افراد در معرض خطر بالای ابتلا به CVD برای پیشگیری از بروز CVD ارزیابی کرد. ما 10کارآزمایی را با حضور 1730 شرکتکننده یافتیم که از میان آنها شش مورد فراهم کردن میوه و سبزیجات را برای افزایش مصرف و چهار کارآزمایی توصیه تغذیهای را برای افزایش مصرف میوه و سبزیجات بررسی کردند. در نوع میوه و سبزیجات تدارک دیده شده، تنوعهایی وجود داشت، اما همه مداخلات مربوط به تدارک، فقط شامل یک نوع میوه یا سبزیجات بودند. همچنین، در تعداد میوه و سبزیجاتی که به شرکتکنندگان توصیه میشد از آنها استفاده کنند، تنوعهایی وجود داشت. برخی مطالعات به شرکتکنندگان توصیه کردند که حداقل پنج وعده میوه و سبزیجات در هر روز بخورند، در حالی که دیگر مطالعات، مصرف حداقل هشت یا نه وعده را در روز توصیه کردهاند. طول دوره انجام مداخلات، از سه ماه تا یک سال بود. عوارض جانبی در سه مورد از کارآزماییهای وارد شده گزارش شدند و شامل افزایش حرکات روده، بوی بد دهان و بوی بدن بودند. هیچ یک از کارآزماییهای وارد شده، آنقدر طولانی نبودند که بتواند تاثیر افزایش مصرف میوه و سبزیجات را بر حوادث بیماری قلبیعروقی مانند حملات قلبی بررسی کنند. شواهد محکمی وجود نداشت مبنی بر اینکه فراهم آوردن یک نوع میوه یا سبزی تاثیرات مفیدی بر فشار خون و سطح چربی داشته باشد، اما اکثر کارآزماییها کوتاه-مدت بودند. شواهدی به دست آمد که توصیههای تغذیهای تاثیرات مفیدی بر افزایش مصرف میوه و سبزیجات دارند، اما این شواهد براساس یافتههای دو کارآزمایی هستند. برای تائید یافتههای ما، انجام کارآزماییهای بیشتر ضروری است.
در حال حاضر، مطالعات بسیار اندکی به بررسی تدارک، یا توصیه به افزایش مصرف، میوه و سبزیجات در غیاب مداخلات تغذیهای بیشتر یا دیگر مداخلات مربوط به سبک زندگی برای پیشگیری اولیه از بروز بیماری قلبیعروقی پرداختهاند. شواهد محدود کنونی توصیه به افزایش مصرف میوه و سبزیجات دارند، زیرا یک مداخله تاثیرات مطلوبی بر عوامل خطرساز CVD دارد، اما برای تائید این موضوع، انجام کارآزماییهای بیشتری لازم است.
شواهد روزافزونی وجود دارد که مصرف زیاد میوه و سبزیجات برای پیشگیری از بروز بیماری قلبیعروقی (cardiovascular disease; CVD) مفید است.
هدف اولیه، تعیین اثربخشی i) توصیه به افزایش مصرف میوه و سبزیجات ii) تدارک میوه و سبزیجات برای افزایش مصرف، در پیشگیری اولیه از بروز CVD است.
بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جستوجو کردیم: کتابخانه کاکرین (2012؛ شماره 9؛CENTRAL؛ HTA؛ DARE؛ NEED)، MEDLINE (1946 تا هفته 3 سپتامبر 2012)؛ EMBASE (1980 تا هفته 39 سال 2012) و Conference Proceedings Citation Index - Science on ISI Web of Science (5 اکتبر 2012). پایگاههای ثبت کارآزمایی را جستوجو و فهرست منابع را غربالگری کردیم و برای کسب اطلاعات بیشتر، هر زمان که لازم بود، با نویسندگان تماس گرفتیم. هیچ محدودیتی از نظر زبان مقاله اعمال نشد.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) با حداقل سه ماه دوره پیگیری (زمان سپری شده از شروع مداخله) با حضور بزرگسالان سالم یا افراد در معرض خطر بالای ابتلا به CVD. کارآزماییها، توصیه به افزایش مصرف میوه و سبزیجات (از طریق هر منبع یا روش) را بررسی کردند یا فراهم کردن میوه و سبزیجات را برای افزایش مصرف آنها. گروه مقایسه عبارت بود از عدم انجام مداخله یا انجام مداخله حداقلی. پیامدهای موردنظر عبارت بودند از حوادث بالینی CVD (مورتالیتی ناشی از CVD و همه علل، انفارکتوس میوکارد (myocardial infarction; MI)، پیوند بایپس عروق کرونر (coronary artery bypass grafting; CABG) یا آنژیوپلاستی عروق کرونری ترانسلومینال از خلال پوست (percutaneous transluminal coronary angioplasty; PTCA)، آنژین پکتورالیس شناسایی شده با آنژیوگرافی، سکته مغزی، اندآرترکتومی کاروتید، بیماری شریانی محیطی (peripheral arterial disease; PAD)) و عوامل خطر اصلی CVD (فشار خون، چربیهای خون، دیابت نوع 2). کارآزماییهای مربوط به مداخلات چند-عاملی در سبک زندگی (از جمله الگوهای مختلف رژیم غذایی، ورزش) یا مواردی که تمرکز بر کاهش وزن داشتند، برای اجتناب از مخدوششدگی کنار گذاشته شدند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را برای ورود انتخاب کردند، دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. کارآزماییهای مربوط به فراهم کردن میوه و سبزیجات، جداگانه از کارآزماییهای توصیه رژیم غذایی، آنالیز شدند.
تعداد 10 کارآزمایی را با مجموع 1730 شرکتکننده بزرگسال که تصادفیسازی شدند، و یک کارآزمایی در حال انجام را شناسایی کردیم. شش کارآزمایی، تدارک میوه و سبزیجات و چهار کارآزمایی، توصیه به افزایش مصرف میوه و سبزیجات را بررسی کردند. کارآزمایی در حال انجام، تدارک یک رژیم غذایی غنی از آووکادو را بررسی میکند. تعداد و نوع اجزای مداخله برای تدارک، و توصیه رژیم غذایی، میان کارآزماییها متفاوت بودند.
هیچ یک از کارآزماییها، عوارض بالینی را گزارش نکردند، زیرا همه آنها نسبتا کوتاه-مدت بودند. هیچ شواهد محکمی برای اثبات تاثیر کارآزماییهای تکی از تدارک میوه و سبزیجات بر عوامل خطرساز قلبیعروقی وجود نداشت، اما کارآزماییها ناهمگون و کوتاه-مدت بودند. علاوه بر این، در پنج کارآزمایی از شش کارآزمایی، فقط یک نوع میوه یا سبزیجات تدارک دیده شده بود. توصیههای رژیم غذایی، تاثیرات مطلوبی را بر فشارخون (فشار خون سیستولیک (SBP): تفاوت میانگین (MD): 3.0- میلیمتر جیوه (95% فاصله اطمینان (CI): 4.92- تا 1.09-)، فشارخون دیاستولیک (DBP): MD؛ 0.90- میلیمتر جیوه (95% CI؛ 2.03- تا 0.24)) و کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پائین (LDL) نشان داد، اما آنالیزها فقط بر پایه دو کارآزمایی بودند. سه مورد از 10 کارآزمایی وارد شده، عوارض جانبی را شامل افزایش حرکات روده، بوی بد دهان و بوی بدن را بررسی کردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.