پیشینه
سیستمهای ارتباط تلفنی خودکار (automated telephone communication systems; ATCS) پیامهای صوتی را ارسال میکنند و اطلاعات بهداشتی را از افراد با استفاده از صفحه کلید لمسی تلفن یا نرمافزار تشخیص صدا جمعآوری میکنند. این میتواند تماس تلفنی را بین متخصصین سلامت و بیماران جایگزین یا تکمیل کند. انواع مختلفی از ATCS وجود دارد: پیامهای صوتی یک طرفه به بیماران (یک سویه)، سیستمهای پاسخ صوتی تعاملی (interactive voice response; IVR)، مواردی با عملکردهای اضافه شده مانند ارجاع برای مشاوره (ATCS Plus) یا مواردی که ATCS بخشی از یک مداخله پیچیده هستند (چند-منظوره).
سوال مطالعه مروری
این مرور اثربخشی ATCS را برای پیشگیری از بیماری و مدیریت شرایط طولانیمدت ارزیابی کرد.
نتایج
ما 132 کارآزمایی را با بیش از 4 میلیون شرکتکننده در سراسر حوزههای مراقبت سلامت پیشگیرانه و مدیریت شرایط طولانیمدت پیدا کردیم.
مطالعات انواع مختلف ATCS را در بسیاری از موارد مقایسه کردند.
در برخی مطالعات، یافتههای مربوط به بیماریها گزارش شده است. برای پیشگیری، ATCS احتمالا انجام ایمنسازی را در کودکان افزایش میدهد و در نوجوانان کمی تاثیر دارد اما در بزرگسالان نامطمئن است. همچنین برای پیشگیری، ATCM چند-منظوره تعداد افرادی را که برای سرطان پستان و کولورکتال غربالگری شدهاند، افزایش میدهد و ممکن است غربالگری استئوپوروز را افزایش دهد. ATCS Plus احتمالا مشارکت در برنامههای غربالگری سرطان دهانه رحم را اندکی افرایش میدهد، اما تاثیرات آن بر غربالگری استئوپروز نامطمئن است. IVR احتمالا تعداد غربالگری برای سرطان کولورکتال تا شش ماه افزایش میدهد و تاثیر کمی روی غربالگری سرطان پستان دارد.
ATCS (یک سویه یا IVR) ممکن است حضور در زمان ملاقات با پزشک را افزایش دهد که برای پیشگیری و مدیریت بیماری امری کلیدی است.
برای مدیریت طولانیمدت، ATCS چند-جانبه تاثیرات متناقضی بر پایبندی به مصرف داروها داشت. ATCS Plus احتمالا در برابر مراقبت معمول، پایبندی به مصرف داروها را افزایش میدهد. در مقایسه با کنترل، ATCS Plus و IVR احتمالا پایبندی را کمی بهبود میبخشند، در حالی که ATCS یک جهته ممکن است تاثیرات کم یا اندکی مثبت داشته باشد. عدم مداخله به طور همسو و سازگار پیامدهای بالینی را بهبود بخشید. IVR احتمالا پذیرش انجام تست را بهبود میبخشد، اما ATCS Plus ممکن است تاثیر کمی داشته باشد.
ATCS نیز در شرایط خاص مورد استفاده قرار گرفت. تاثیرات بسته به شرایط و نوع ATCS متفاوت بودند. ATCS چند-منظوره، اما نه انواع دیگر ATCS، احتمالا باعث کاهش درد سرطان و درد مزمن میشود. زمانی که ATCS در مورد فعالیت بدنی، مدیریت وزن، مصرف الکل و دیابت بررسی شد، پیامدها اندکی بهبود یافتند. با این وجود، در نارسایی قلبی، هیپرتانسیون، سلامت روان یا ترک سیگار، تاثیری اندک یا عدم تاثیر دارد. در موارد متعددی (سوءمصرف الکل/مواد، اعتیاد، آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه، HIV/ایدز، کلسترول بالا، آپنه انسدادی خواب، اختلال عملکرد نخاعی، استرس روانی مراقب)، شواهد کافی برای تشخیص تاثیر ATCS وجود ندارد.
فقط چهار کارآزمایی، حوادث جانبی را گزارش کردند. قطعیت ما در شواهد متنوع بود (بالا تا بسیار پائین) و اغلب به دلیل محدودیتهای مطالعه کاهش مییافت، به این معنی که پژوهشهای بیشتر ممکن است برخی یافتهها را تغییر دهند.
نتیجهگیری
ATCS ممکن است برای تغییر رفتارهای سلامت خاص، بهبود پیامدهای سلامت و افزایش مراقبت سلامت امیدوار کننده باشد.
مداخلات ATCS میتواند رفتارهای سلامت بیماران را تغییر دهد، پیامدهای بالینی را بهبود ببخشد و دریافت مراقبت سلامت را با تاثیرات مثبت در چندین حوزه مهم از جمله ایمنسازی، غربالگری، حضور در ملاقاتها با پزشک و پایبندی به مصرف داروها یا تستها افزایش دهد. تصمیم برای ادغام مداخلات ATCS در ارائه مراقبت سلامت معمول باید بازتابی از تنوع در قطعیت شواهد موجود و اندازه تاثیرات در شرایط مختلف، همراه با ماهیت متنوع مداخلات ATCS باشد. پژوهشهای آینده باید هم محتوای مداخلات ATCS و هم نحوه ارائه؛ تجربیات کاربران، به خصوص با توجه به مقبولیت را بررسی کنند و مشخص شود کدام نوع ATCS موثرترین و مقرون به صرفهترین هستند.
سیستمهای ارتباط تلفنی خودکار (automated telephone communication systems; ATCS) میتوانند پیامهای صوتی را ارسال و اطلاعات مربوط به سلامت را از بیماران با استفاده از صفحه کلید لمسی تلفن یا نرم افزار تشخیص صدا جمعآوری کنند. ATCS میتواند مکمل یا جایگزین تماس تلفنی بین متخصصین سلامت و بیماران باشد. چهار نوع مختلف ATCS وجود دارد: یکسویه (ارتباط یک طرفه، ارتباط صوتی غیر-تعاملی)، سیستم پاسخ صوتی تعاملی (interactive voice response; IVR)، ATCS با عملکردهای اضافی مانند دسترسی به متخصص برای درخواست مشاوره (ATCS Plus) و ATCS چند-منظوره، جایی که تماسها به عنوان بخشی از یک مداخله چند-جزئی ارائه داده میشوند.
ارزیابی تاثیرات ATCS برای پیشگیری از بیماری و مدیریت شرایط طولانیمدت بر تغییر رفتاری، پیامدهای بالینی، فرآیندی، شناختی، بیمار-محور و جانبی.
10 بانک اطلاعاتی الکترونیکی را جستوجو کردیم (پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ CINAHL؛ Global Health؛ WHOLIS؛ LILACS؛ Web of Science و ASSIA)؛ سه منبع علمی منتشر نشده (Dissertation Abstracts؛ Index to Theses، پایاننامههای دیجیتالی استرالیا)؛ و دو پایگاه ثبت کارآزمایی (www.controlled-trials.com؛ www.clinicaltrials.gov) برای مقالات منتشر شده بین سالهای 1980 و جون 2015.
کارآزماییهای تصادفیسازی شده، خوشهای و شبه-تصادفیسازی شده، مطالعات سری زمانی منقطع و مطالعات کنترل شده قبل-و-بعد که به مقایسه مداخلات ATCS با هر نوع کنترل یا انواع دیگر ATCS پرداخته بودند، واجد شرایط برای گنجاندن در این مرور بودند. مطالعات در تمام شرایط، برای همه مصرف کنندگان/مراقبان، در هرگونه مراقبت سلامت پیشگیرانه یا نقش مدیریتی وضعیت طولانیمدت واجد شرایط بودند.
از روشهای استاندارد کاکرین برای انتخاب و استخراج دادهها و ارزیابی مطالعات واجد شرایط استفاده کردیم.
132 کارآزمایی (N = 4,669,689) را وارد کردیم. مطالعات در سراسر مناطق مختلف بالینی انجام شد، و مقایسههای بسیاری را براساس ارزیابی انواع مختلف ATCS و گروههای مقایسه متغیر انجام داد. چهلویک مطالعه ATCS را برای ارائه مراقبت سلامت پیشگیرانه، 84 مورد برای مدیریت شرایط طولانیمدت و هفت مورد برای یادآوری قرار ملاقاتها ارزیابی کردند. ما قطعیت شواهد را در درجه اول به دلیل خطر سوگیری (bias) برای بسیاری از پیامدها کاهش دادیم. خطر سوگیری (bias) را که برآمده از روندهای تخصیص بودند، برای بیش از نیمی از مطالعات در حد پائین و برای بقیه موارد نامشخص قضاوت کردیم. اغلب مطالعات را در معرض خطر نامشخص عملکرد یا سوگیری تشخیص به دلیل وضعیت کورسازی تشخیص دادیم، در حالی که فقط 16% مطالعات سوگیری پائینی داشتند. به طور کلی، به دلیل دادههای ازدسترفته و گزارشهای انتخابی پیامد، خطر سوگیری را نامشخص قضاوت کردیم.
برای مراقبت سلامت پیشگیرانه، ATCS (شامل ATCS Plus؛ IVR؛ unidirectional) احتمالا دریافت واکسیناسیون کودکان (خطر نسبی (RR): 1.25؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.18 تا 1.32؛ 5 مطالعه؛ N = 10,454؛ قطعیت متوسط) و به میزان کمتر در نوجوانان (RR: 1.06؛ 95% CI؛ 1.02 تا 1.11؛ 2 مطالعه؛ N = 5725؛ قطعیت متوسط) را افزایش میدهد. تاثیر ATCS در بزرگسالان نامشخص است (RR: 2.18؛ 95% CI؛ 0.53 تا 9.02؛ 2 مطالعه؛ N = 1743؛ قطعیت بسیار پائین).
برای غربالگری، ATCS چند-وجهی توانست میزان غربالگری سرطان پستان (RR: 2.17؛ 95% CI؛ 1.55 تا 3.04؛ 2 مطالعه؛ N = 462؛ قطعیت بالا) و سرطان کولورکتال (RR: 2.19؛ 95% CI؛ 1.88 تا 2.55؛ 3 مطالعه؛ N = 1013؛ قطعیت بالا) را در برابر مراقبت معمول افزایش دهد. همچنین ممکن است میزان غربالگری اوستئوپورز را نیز افزایش دهد. مداخله ATCS Plus احتمالا باعث افزایش اندکی در غربالگری سرطان سرویکال خواهد شد (قطعیت متوسط)، اما تاثیرات آن بر غربالگری اوستئوپورز نامطمئن است. سیستمهای IVR احتمالا غربالگری CRC را در 6 ماه (RR: 1.36؛ 95% CI؛ 1.25 تا 1.48؛ 2 مطالعه؛ N = 16,915؛ قطعیت متوسط)، اما نه در 9 تا 12 ماه، با احتمالا تاثیری اندک یا عدم تاثیر IVR (RR: 1.05؛ 95% CI؛ 0.99 تا 1.11؛ 2 مطالعه؛ 2599 شرکتکننده؛ قطعیت متوسط)، یا ATCS یکسویه بر غربالگری سرطان پستان افزایش میدهد.
ارائه یادآوریهای ملاقات از طریق IVR یا ATCS یکطرفه و ممکن است نرخ حضور را در مقایسه با عدم تماس (قطعیت پائین) افزایش دهد. برای مدیریت طولانیمدت، پایبندی به دارو یا تست آزمایشگاهی، عمومیترین شواهد را در طول شرایط (25 مطالعه، دادهها ترکیب نشدند) فراهم کرد. ATCS چند-متغیره در برابر مراقبتهای معمول تاثیرات متناقضی (مثبت و نامطمئن) را بر پایبندی داروها نشان میدهد. ATCS Plus احتمالا کمی (در برابر کنترل، قطعیت متوسط) یا احتمالا (در برابر مراقبت معمول؛ قطعیت متوسط)، پایبندی به مصرف دارو را بهبود می بخشد، اما ممکن است تاثیر کمی در پایبندی به انجام تستها (در برابر کنترل) داشته باشد. احتمالا IVR پایبندی به مصرف دارو را در برابر کنترل (قطعیت متوسط) کمی بهبود میبخشد. در مقایسه با مراقبتهای معمول، IVR احتمالا پایبندی به انجام تست را بهبود میبخشد و تا حدود شش ماه تاثیر اندکی بر پایبندی به مصرف دارو دارد، اما تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر زمانهای طولانیتر دارد (قطعیت متوسط). ATCS یکطرفه، در مقایسه با کنترل، ممکن است تاثیر کمی یا پایبندی به مصرف دارو را (قطعیت پائین) کمی افزایش دهد. شواهد نشان داد که هیچ نوعی از ATCS تاثیری اندک یا عدم تاثیر به صورت همسو و سازگار روی پیامدهای بالینی (کنترل فشار خون، چربی خون، کنترل آسم، پوشش درمانی) مرتبط با پایبندی ندارد، اما فقط تعداد کمی از مطالعات دادههای پیامد بالینی را ارائه کردند.
نتایج فوق در حیطههایی با عمومیترین یافتهها در طول شرایط، متمرکز بود. در حیطههای خاص شرایط، تاثیرات ATCS، از جمله نوع مداخله ATCS استفاده شده، متفاوت بود.
ATCS چند-وجهی احتمالا درد سرطان و درد مزمن و همچنین افسردگی (قطعیت متوسط) را کاهش میدهد، اما سایر انواع ATCS کمتر موثر هستند. بسته به نوع مداخله، ATCS ممکن است تاثیرات کوچکی بر پیامدهای فعالیت بدنی، مدیریت وزن، مصرف الکل و دیابت داشته باشد. ATCS تاثیری اندک یا عدم تاثیر روی پیامدهای مربوط به نارسایی قلبی، هیپرتانسیون، سلامت روان یا ترک سیگار دارد و شواهد ناکافی برای تعیین تاثیرات آن برای پیشگیری از سوءاستفاده از الکل/مواد مخدر یا مدیریت اعتیاد به مواد مخدر، آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه، HIV/ایدز، هیپر کلسترولمی، آپنه انسدادی خواب، اختلال طناب نخاعی یا استرس روانی در مراقبین دارد.
فقط چهار کارآزمایی (3%) حوادث جانبی را گزارش دادند و معلوم نشد که آنها مربوط به مداخلات بوده یا خیر.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.