پیشینه
افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه (chronic obstructive pulmonary disease; COPD) اغلب نفس کم می‌آورند (تنگی نفس). تای‌چی (Tai Chi)، یک ورزش سبک سیستماتیک است که بدون وسیله انجام می‌شود و در ابتدا در چین باستان توسعه یافت که شامل یک سری حرکات دایره‌ای آهسته و ریتمیک است. این ورزش بر استفاده از ذهن یا تمرکز برای کنترل تنفس و حرکات دایره‌ای بدن تاکید می‌کند تا جریان انرژی درون بدن (یعنی «چی (qi)») را برای حفظ تعادل درون بدن و بهبود امید به زندگی تسهیل کند. تاثیرات آن روی تعادل و قدرت عضلانی سالمندان گزارش شده اما روی تنگی نفس، ظرفیت ورزش کردن، عملکرد ریوی و بهزیستی (well-being) روانی‌اجتماعی برای افراد مبتلا به COPD هم‌چنان نامشخص است. این مرور به دنبال بررسی این موضوع است که تای‌چی برای کاهش تنگی نفس و بهبود ظرفیت ورزش و بهزیستی (well-being) روانی‌اجتماعی و جسمی میان افراد مبتلا به COPD مفید است یا خیر.
ویژگی‌های مطالعه
در تجزیهوتحلیل نهایی این مرور، در مجموع 811 شرکت‌کننده را از 12 مطالعه وارد کردیم. تعداد شرکت‌کنندگان هر مطالعه از 10 تا 206 نفر و میانگین سنی آنها از 61 تا 74 سال متغیر بود. برنامه به مدت شش هفته تا یک سال طول کشید. مطالعات وارد شده به مرور سبک‌های مختلف و فرم‌های متعددی از تای‌چی را اتخاذ کردند. شایع‌ترین فرم گزارش شده، فرم 24 حرکتی ساده شده تای‌چی سبک یانگ است.
نتایج کلیدی
هیچ گونه حوادث یا عوارض جانبی در طول دوره مطالعه گزارش نشدند. سطح کیفیت شواهد برای همه پیامدهای مورد نظر از بسیار پائین تا متوسط متغیر بود. بعد از اینکه آموزش تکمیل شد، سطوح کم‌آوردن نفس در گروه‌های تای‌چی و کنترل (یعنی مراقبت معمول) مشابه بود. شرکت‌کنندگان در گروه تای‌چی فواصل دورتری را پیاده می‌رفتند، 29.64 متر در شش دقیقه، و عملکرد ریوی بهتری نسبت به کسانی که مراقبت معمول دریافت می‌کردند، داشتند. هرچند تغییرات در کیفیت زندگی واضح نبود. زمانی که تاثیر تای‌چی همراه با سایر مداخلات استفاده شده (یعنی تمرین تنفسی یا ورزش) مورد بررسی قرار گرفت، ما مزایای اضافی را که تای‌چی ارائه می‌کند از نظر کم‌آوردن نفس یا بهزیستی (well-being) روانی‌اجتماعی و شغلی پیدا نکردیم. در حال حاضر، فقط یک مطالعه تاثیرات سودمند تای‌چی را روی قدرت عضلانی و تعادل بررسی کرده است؛ محققان اطلاعات کافی را برای اجازه اظهار نظر در مورد داده‌های این مرور ارائه نکردند. مطالعات آینده برای پرداختن به این موضوعات ضروری است.
هیچ گونه حوادث جانبی گزارش نشد که این امر دلالت بر این دارد که انجام دادن تای‌چی در افراد مبتلا به COPD ایمن است. شواهد با کیفیت بسیار پائین تا متوسط، عملکرد ریوی و ظرفیت عملکردی بهتری را در داده‌های بعد از برنامه در گروه تای‌چی در برابر مراقبت معمول نشان می‌دهند. زمانی که تای‌چی به همراه دیگر مداخلات با مداخلات دیگر به تنهایی مقایسه شد، تای‌چی هیچ گونه برتری و تاثیرات اضافه‌ای را روی نشانه‌ها یا بهبود عملکرد روانی‌اجتماعی و جسمانی در افراد مبتلا به COPD نشان نداد. با توجه به سبک‌های متنوع و فرم‌های متعددی که از مطالعات مختلف گرفته شد، نمی‌توان در مورد مفیدترین پروتکل از سبک تای‌چی و فرم‌های متعدد اظهار نظر کرد. بنابراین، انجام مطالعات آینده برای پرداختن به این موضوعات ضروری است.
تای‌چی (Tai Chi)، یک ورزش سبک سیستماتیک است که بدون وسیله انجام می‌شود، این ورزش در ابتدا در چین باستان توسعه یافت که شامل یک سری حرکات دایره‌ای آهسته و ریتمیک است. تای‌چی بر استفاده از ذهن یا تمرکز برای کنترل تنفس و حرکات دایره‌ای بدن تاکید می‌کند تا جریان انرژی درون بدن را تسهیل کند (یعنی «چی (qi)»). اعتقاد بر این است که جریان نرمال «چی» برای حفظ هموستازی (homeostasis) بدن ضروری است و در نهایت منجر به افزایش طول عمر می‌شود. تاثیر این ورزش روی تعادل و قدرت عضلانی سالمندان گزارش شده است؛ هرچند، تاثیر آن روی تنگی نفس، ظرفیت ورزش، عملکرد ریوی و وضعیت روانی‌اجتماعی میان افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه (chronic obstructive pulmonary disease; COPD) هم‌چنان نامشخص است.
- بررسی اثربخشی تای‌چی در کاهش تنگی نفس و بهبود ظرفیت ورزش در افراد مبتلا به COPD.
- تعیین تاثیر تای‌چی بر عملکردهای فیزیولوژیکی و روانی‌اجتماعی میان افراد مبتلا به COPD.
ما جست‌وجوهایی را در پایگاه ثبت تخصصی کارآزمایی‌های گروه راه‌های هوایی در کاکرین (که شامل پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ EMBASE؛ Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL)؛ پایگاه اطلاعات طب مکمل و وابسته (AMED) و PsycINFO بود) انجام دادیم؛ مجلات مربوط به بیماری‌های تنفسی و چکیده مقالات کنگره‌ها را به صورت دستی جست‌وجو کردیم و بانک‌های اطلاعاتی پزشکی چینی را شامل Wanfang Data؛ Chinese Medical Current Contents (CMCC)؛ بانک اطلاعاتی زیست‌پزشکی چین (Chinese Biomedical Database; CBM)؛ China Journal Net (CJN) و China Medical Academic Conference (CMAC) را از آغاز تا سپتامبر 2015 جست‌وجو کردیم. فهرست منابع تمام مطالعات اولیه و مقالات مرور را برای یافتن منابع مرتبط اضافی بررسی کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد مرور کردیم که تای‌چی (تای‌چی به تنهایی یا همراه با مداخلات دیگر) را در برابر گروه کنترل (مراقبت معمول یا سایر مداخلات مشابهی که در گروه تای‌چی استفاده می‌شود) در افراد مبتلا به COPD مقایسه می‌کرد. دو نویسنده مرور به صورت جداگانه، مطالعات را غربالگری و انتخاب کردند.
دو نویسنده این مرور، به طور جداگانه داده‌ها را از مطالعات وارد شده استخراج و خطر سوگیری (bias) را بر اساس معیارهای لیست شده پیشنهادی در کتابچه راهنمای کاکرین برای مرورهای سیستماتیک مداخلات ارزیابی کردند. ما داده‌های بعد از برنامه را استخراج و برای تجزیهوتحلیل و سنتز وارد نرم‌افزار RevMan (نسخه 5.3) کردیم.
در کل 984 شرکت‌کننده را از 12 مطالعه (23 منبع) در این تجزیهوتحلیل وارد کردیم. در تجزیهوتحلیل نهایی، فقط مطالعاتی را وارد کردیم که شامل تای‌چی و گروه کنترل (یعنی 811 شرکت‌کننده) بودند. حجم نمونه مطالعه بین 10 تا 206 نفر و میانگین سنی افراد از 61 تا 74 سال متغیر بود. برنامه‌ها به مدت شش هفته تا یک سال طول کشید. همه مطالعات وارد شده به مرور از نوع RCTها بودند؛ سه مطالعه از پنهانسازی تخصیص استفاده کردند، شش مطالعه کورسازی ارزیابان پیامد را گزارش کردند و سه مطالعه رویکرد قصد درمان (intention-to-treat) را برای تجزیهوتحلیل آماری پذیرفتند. هیچ گونه حوادث جانبی گزارش نشد. سطح کیفیت شواهد برای پیامدها از بسیار پائین تا متوسط متغیر بود.
تجزیه‌و‌تحلیل‌ها به سه مقایسه تقسیم شد: 1) تای‌چی در برابر مراقبت معمول؛ 2) تای‌چی و تمرینات تنفسی در برابر تمرینات تنفسی به تنهایی؛ و 3) تای‌چی و ورزش در برابر ورزش به تنهایی.
بر اساس داده‌های پس از برنامه، مقایسه تای‌چی در برابر مراقبت معمول نشان داد که تای‌چی باعث طولانی‌تر شدن مسافت طی شده در شش دقیقه (تفاوت میانگین (MD): 29.64 متر؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 10.52 تا 48.77 متر؛ شرکت‌کنندگان = 318؛ 59% = I2 ) و عملکرد ریوی بهتر (یعنی حجم بازدمی اجباری در یک ثانیه، MD: 0.11 لیتر؛ 95% CI؛: 0.02 تا 0.20 لیتر؛ شرکت‌کنندگان = 258؛ 0% = I2 ) می‌شود. با این حال، تاثیرات تای‌چی در کاهش سطح تنگی نفس و بهبود کیفیت زندگی هم‌چنان نامشخص باقی می‌ماند. در حال حاضر داده‌ها برای ارزیابی اثر تای‌چی روی حداکثر ظرفیت ورزش، تعادل و قدرت عضلانی در افراد مبتلا به COPD ناکافی هستند. مقایسه تای‌چی و مداخلات دیگر (یعنی تمرین تنفسی یا ورزش) در برابر سایر مداخلات هیچ گونه برتری و تاثیرات اضافه‌ای از تای‌چی روی بهبود نشانه یا پیامدهای روانی‌اجتماعی و جسمانی نشان نداد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.