بیمارانی که تحت جراحی عروق قرار میگیرند، اغلب دچار آترواسکلروز (atherosclerosis) گسترده بوده و در معرض خطر بالای عوارض حین و پس از انجام جراحی قرار دارند. (آترواسکلروز وضعیتی است که در آن دیواره شریان در نتیجه تجمع رسوبات چربی مانند کلسترول، ضخیم میشود.) استاتینها بهطور گستردهای برای درمان سطوح کلسترول بالا استفاده میشوند، اما همچنین تاثیرات مفیدی بر سیستمهای التهابی و گردش خون دارند. استفاده طولانیمدت از آنها در بیماران مبتلا به بیماری عروقی به خوبی ثابت شده است. مجموعه شواهد نشان میدهند که درمان کوتاهمدت با استاتینها ممکن است عوارض پس از جراحی قلب را کاهش دهد، اما هنوز مشخص نیست که مزایایی برای بیماران جراحی عروقی نیز دارند یا خیر.
در جولای 2012، بانکهای اطلاعاتی پزشکی را برای کارآزماییهای کنترلشده و با حضور شرکتکنندگانی جستوجو کردیم که تحت جراحی آئورت یا شریانی قرار گرفته و بهطور تصادفی به استاتینها یا دارونما (یا مراقبتهای استاندارد) اختصاص یافتند. بسیاری از بیماران جراحی عروق در حال حاضر استاتین مصرف میکنند؛ بنابراین کارآزماییهایی را نیز را وارد کردیم که شرکتکنندگان را بهطور تصادفی به دوزهای مختلف استاتین اختصاص دادند. درمان با استاتین میبایست در فاصله زمانی میان تصمیم برای جراحی و انجام جراحی، شروع شده و حداقل تا 48 ساعت پس از جراحی ادامه مییافت. ما خواستیم تاثیر این درمان کوتاهمدت استاتین را بر خطر مرگومیر و وقوع حوادث قلبیعروقی مانند حمله قلبی و سکته مغزی طی 30 روز پس از جراحی بررسی کنیم. ما همچنین عوارض جانبی استاتینها را مانند درد عضلانی در نظر گرفتیم.
ما پنج مطالعه را پیدا کردیم که شرکتکنندگان دریافتکننده استاتینها را با یک درمان کنترل یا دارونما مقایسه کردند، اما فقط سه مورد از این پیامدهای گزارششده را توانستیم در متاآنالیزها ترکیب کنیم. این سه مطالعه از کیفیت بالایی برخوردار بودند، اما در مجموع فقط 178 شرکتکننده را مورد مطالعه قرار دادند. این بدان معناست که شواهد برای اجازه دادن به نویسندگان مرور برای تعیین اینکه استاتینها پیامدهای بیمار را پس از جراحی بهبود میبخشند یا خیر، کافی نبود. ما نتوانستیم مشخص کنیم که عوارض جانبی مانند درد عضلانی نیز با استفاده از استاتین مرتبط بودند یا خیر.
ما دریافتیم که دو مطالعه دوزهای مختلف آتورواستاتین را با هم مقایسه کرده بودند، اما برای تعیین اینکه مزایا یا خطراتی با استفاده از دوز بالاتر مرتبط بودند یا خیر، شواهد کافی نبود.
با توجه به تعداد محدود دادههای به دستآمده از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده، انجام مطالعات بیشتری مورد نیاز است تا به محققان اجازه دهد اطلاعات بهتری جمعآوری کنند در مورد اینکه تجویز استاتینها در حول و حوش زمان جراحی عروقی میتواند پیامدها را بهبود بخشد یا خیر. با این حال، استفاده گسترده از استاتینها در بیماران پیش از نیاز به جراحی ممکن است این مطالعات را غیرعملی کند.
شواهد کافی نبود تا به نویسندگان مرور اجازه دهد نتیجه بگیرند که استفاده از استاتین منجر به کاهش یا افزایش در هر یک از پیامدهای مورد بررسی شده است. مجموعه شواهد موجود، سوالاتی را در مورد مزایای استفاده از استاتینها حول و حوش زمان انجام جراحی عروق بیپاسخ میگذارد. استفاده گسترده از استاتینها در جمعیت هدف به این معنی است که اکنون ممکن است انجام RCTهای بزرگِ مورد نیاز برای نشان دادن هر گونه تاثیری بر بروز حوادث قلبیعروقی پس از جراحی برای محققان دشوار باشد. با این حال، پیامدهای گزارششده توسط شرکتکنندگان نادیده گرفته شده و مستلزم مطالعه بیشتر است.
بیمارانی که تحت جراحی عروقی قرار میگیرند، جمعیت پرخطری هستند با آترواسکلروز گسترده، نمایه خطر نامطلوب قلبیعروقی و اغلب بیماریهای همراه متعدد. عوارض قلبیعروقی پس از جراحی، از جمله انفارکتوس میوکارد (myocardial infarct; MI)، شایع هستند. استاتینها درمان طبی انتخابی برای کاهش سطوح بالای کلسترول سرم هستند. شواهد روبهرشدی هستند مبنی بر اینکه بیمارانی که در زمان جراحی از استاتینها استفاده میکنند در برابر طیف وسیعی از عوارض حول و حوش زمان انجام جراحی محافظت میشوند، اما مزایای خاص آنها برای بیمارانی که تحت جراحی عروق غیرقلبی قرار دارند، مشخص نیست.
ما بررسی کردیم که درمان کوتاهمدت با استاتین، که درست پیش از یا در روز جراحی عروق غیرقلبی شروع شود و حداقل 48 ساعت پس از آن ادامه یابد، پیامدهای بیمار را از جمله خطر بروز عوارض، درد، کیفیت زندگی و طول مدت بستری در بیمارستان بهبود میبخشد یا خیر . ما همچنین بررسی کردیم که تاثیر استاتین درمانی بر این پیامدها بسته به دوز دریافتی استاتین، تغییر میکند یا خیر.
در پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) ( کتابخانه کاکرین 2012، شماره 7)، MEDLINE از طریق Ovid SP (1966 تا آگوست 2012)، EMBASE از طریق Ovid SP (1966 تا آگوست 2012)، CINAHL از طریق EBSCO host (1966 تا آگوست 2012) و ISI Web of Science (1946 تا جولای 2012) بدون هیچ گونه محدودیت زبانی، جستوجو کردیم. از ترکیبی از جستوجوی متن آزاد (free text search) و جستوجوی کنترلشده واژگان (controlled vocabulary search) استفاده کردیم. نتایج به کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی و کنترلشده (RCT) محدود شدند. ما استناد رو به جلو و رو به عقب را از مقالات کلیدی انجام داده و دو وبسایت کارآزمایی بالینی را برای یافتن کارآزماییهای در حال انجام جستوجو کردیم ( www.clinicaltrials.gov و http://www.controlled-trials.com ).
ما RCTهایی را وارد کردیم که شرکتکنندگان بزرگسالی را که تحت جراحی شریان غیرقلبی انتخابی و اورژانسی، از جمله روشهای باز و اندوواسکولار، قرار گرفتند، به درمان کوتاهمدت با استاتین، آغاز درمان درست پیش از جراحی یا در کسانی که از قبل از آنها استفاده کردند، با دوزهای مختلف، اختصاص دادند و مقایسه کردند. کوتاهمدت را اینگونه تعریف کردیم که قبل یا در روز جراحی شروع شده و حداقل 48 ساعت پس از آن ادامه یافت .
دو نویسنده بهطور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کرده و دادهها را، از جمله دادههای مربوط به عوارض جانبی، استخراج کردند. برای دستیابی به اطلاعات بیشتر، با نویسندگان مطالعات تماس گرفتیم. آنالیزهای جداگانهای را برای مقایسه استاتین با دارونما (placebo)/عدم درمان و بین دوزهای مختلف استاتین انجام دادیم. پیامدها را به صورت خطر نسبی (RR) تجمعی با 95% فاصله اطمینان (CI)، بر اساس مدل اثرات تصادفی (random-effects model) (روش واریانس معکوس (inverse variance)) ارائه دادیم. از تست Chi 2 استفاده کرده و آماره I 2 را برای بررسی ناهمگونی (heterogeneity) مطالعه محاسبه کردیم.
در مجموع شش مطالعه واجد شرایط را شناسایی کردیم. شش مطالعه واردشده عموما از کیفیت بالایی برخوردار بودند، اما بزرگترین مطالعه، به دلیل نگرانی در مورد اعتبار آن، حذف شد. جمعیتهای مطالعه قبلا استاتین مصرف نکرده بودند، که منجر به از دست دادن قابل توجه شرکتکنندگان واجد شرایط شد.
پنج RCT استفاده از استاتین را با دارونما یا مراقبت استاندارد مقایسه کردند. نتایج سه مطالعه را با مجموع 178 شرکتکننده برای بررسی پیامدهای مرگومیر و حوادث غیرکشنده ترکیب کردیم. در گروه استاتین، 7/105 (6.7%) از شرکتکنندگان طی 30 روز پس از جراحی، همچنین 10/73 (13.7%) از شرکتکنندگان در گروه کنترل، جان خود را از دست دادند. فقط یک مورد مرگومیر در هر گروه، ناشی از علل قلبیعروقی بود، با بروز 0.95% در شرکتکنندگان گروه استاتین و 1.4% در شرکتکنندگان گروه کنترل. همه مرگومیرها در یک جمعیت مورد مطالعه اتفاق افتاد، و بنابراین برآورد اثرگذاری (effect estimate) آن فقط از یک مطالعه استخراج شد. خطر نسبی (RR) مورتالیتی به هر علتی (all-cause mortality) در مصرفکنندگان استاتین کاهش غیرمعنیداری را در خطر نشان داد (RR: 0.73؛ 95% CI؛ 0.31 تا 1.75). برای مرگومیر قلبیعروقی، خطر نسبی برابر با 1.05 (95% CI؛ 0.07 تا 16.20) گزارش شد. وقوع MI غیرکشنده طی 30 روز پس از جراحی در سه مطالعه گزارش شد و در 4/105 (3.8%) شرکتکننده در گروه استاتین و 8/73 (11.0%) شرکتکننده در گروه دارونما، با کاهش غیرمعنیدار خطر، رخ داد (RR: 0.47؛ 95% CI؛ 0.15 تا 1.52). چندین مطالعه سطوح آنزیم عضلانی را به عنوان معیارهای بیخطری (safety) مداخله گزارش کردند، اما فقط سه مورد (با مجموع 188 شرکتکننده) بهطور صریح در مورد سندرمهای عضلانی بالینی گزارش کردند، با هفت رویداد گزارششده و عدم وجود تفاوت معنیدار بین مصرفکنندگان استاتین و افراد کنترل (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.24 به 3.63). تنها پیامد گزارششده توسط شرکتکنندگان، حالت تهوع در یک مطالعه کوچک بود، بدون تفاوت معنیدار در خطر میان گروهها.
دو مطالعه دوزهای مختلف آتورواستاتین را در 145 شرکتکننده مقایسه کردند، اما دادهها برای تعیین تاثیر دوزهای بالاتر برای هر پیامد کافی نبودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.