سوال مطالعه ما خواستیم کارآمدی و بیخطری (safety) مصرف ال-استیلکارنیتین (LAC) را در مقایسه با دارونما (placebo) در افراد مبتلا به سندرم X شکننده (fragile X syndrome) بدانیم.
پیشینه افراد مبتلا به سندرم X شکننده مبتلا به اختلالات ذهنی هستند که میتواند از بسیار خفیف تا شدید متغیر باشد. نشانهها میتواند شامل تاخیر در گفتار و زبان بوده، و در برخی موارد، افراد مبتلا میتوانند با مشکلات رفتاری مرتبط با اختلال نقص توجه و بیشفعالی یا اختلال طیف اوتیسم مواجه شوند.
ویژگیهای مطالعه متون علمی را برای یافتن همه کارآزماییهای تصادفیسازی شده و منتشرشده تا می 2015 جستوجو کردیم و فقط دو کارآزمایی را برای گنجاندن در مرور یافتیم. کارآزماییها در مجموع 83 پسر (6 تا 13 سال) را که حداکثر به مدت یک سال تحت درمان قرار گرفتند، وارد کردند.
نتایج کلیدی هیچ شواهد بارزی را مبنی بر وجود تفاوتهای مهم در عملکرد ذهنی کلامی و غیرکلامی میان درمان با LAC و دارونما پیدا نکردیم.
در مورد رفتار بیشفعالی، ارزیابیهای معلمان شواهد بارزی را مبنی بر وجود تفاوت میان درمان با LAC و دارونما پیدا نکردند. ارزیابیهای والدین، تفاوتهایی را به نفع درمان با LAC نشان دادند، اما تغییرات به اندازهای بزرگ نبودند که از نظر بالینی مرتبط در نظر گرفته شوند.
فقط یک مطالعه مهارتهای اجتماعی را ارزیابی کرد، و هیچ شواهد بارزی مبنی بر وجود تفاوت میان LAC و دارونما در رفتار انطباقی گزارش نکرد، اگرچه نتایج در حوزه اجتماعیسازی به نفع LAC بود.
وقوع عارضه جانبی گزارش نشد و هیچ مطالعهای در مورد پیامد ثانویه بار (burden) واردشده بر مراقب گزارشی را ارائه نکرد.
کیفیت شواهد شواهد موجود از کیفیت پائینی برخوردار است. خطر سوگیری (bias) مطالعات در رابطه با روشهای مورد استفاده برای اختصاص شرکتکنندگان به دریافت LAC یا دارونما بر اساس شانس، برای پنهانسازی تخصیص (allocation) درمان، و برای کورسازی ارزیابان نسبت به نتایج درمانها، نامشخص است.
تامین مالی مطالعات حداقل یکی از مطالعات توسط یک تولیدکننده دارو با علاقه تجاری به نتایج، تامین مالی شده است. یکی از مطالعات نیز با کمک مالی خیریه تامین شد.
شواهدی با کیفیت پائین از دو کارآزمایی کوچک نشان داد که مصرف LAC در مقایسه با دارونما، ممکن است عملکرد فکری یا رفتار بیشفعالی را در کودکان مبتلا به FXS بهبود نبخشد.
افراد مبتلا به سندرم X شکننده (fragile X syndrome; FXS) دارای اختلال عملکرد ذهنی و هوشی هستند که میتواند از بسیار خفیف تا شدید متغیر باشد. نشانههای این وضعیت میتواند شامل تاخیر در گفتار و زبان و مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری یا رفتارهای آسیبزننده به خود، ناپایداری عاطفی، و مشکلات مرتبط با اضطراب (به عنوان مثال نشانههای وسواس فکری-رفتار اجباری و رفتارهای تکرارشونده) باشد. در برخی موارد، افراد مبتلا ممکن است دیگر تشخیصهای اختلال نقص توجه و بیشفعالی یا اختلال طیف اوتیسم داشته باشند.
مرور اثربخشی و بیخطری (safety) استفاده از ال-استیلکارنیتین (L-acetylcarnitine; LAC) در بهبود عملکرد روانی، فکری، و اجتماعی افراد مبتلا به FXS.
در ماه می 2015، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ Web of Science و دو بانک اطلاعاتی دیگر را جستوجو کردیم. همچنین سه پایگاه ثبت کارآزمایی، چهار بانک اطلاعاتی پایاننامه و فهرست منابع مطالعات و مرورهای مربوطه را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشدهای (randomised controlled trials; RCTs) که اثربخشی ال-استیلکارنیتین را، در هر دوزی، در بیماران با هر سنی که با FXS تشخیص داده شدند، در مقایسه با دارونما (placebo) ارزیابی کردند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادههای هر کارآزمایی را درباره کودکان واردشده و مداخلات استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) مطالعات را در حوزههای زیر بررسی کردند: تولید توالی (sequence generation) تصادفیسازی، پنهانسازی تخصیص (allocation concealment)، کورسازی (blinding) (شرکتکنندگان، پرسنل و ارزیابان پیامد)، دادههای ناقص پیامد، گزارشدهی انتخابی از پیامد، و دیگر منابع بالقوه سوگیری.
ما فقط دو RCT را پیدا کردیم که L-استیلکارنیتین (LAC) خوراکی را با دارونمای خوراکی در کودکان مبتلا به FXS مقایسه کردند. این مطالعات شامل 83 شرکتکننده، همگی مرد، بودند که به مدت یک سال تحت درمان و پیگیری قرار گرفتند. سن شرکتکنندگان در زمان شروع درمان بین 6 و 13 سال، با میانگین سنی 9 سال، بود. هیچ یک از این مطالعات، اطلاعاتی را در مورد تصادفیسازی، روشهای پنهانسازی تخصیص، یا کورسازی روند ارزیابی پیامد ارائه نداده و هیچ پاسخی را از نویسندگانی که برای شفافسازی به آنها ایمیل فرستادیم، دریافت نکردیم. بنابراین، مطالعات را در معرض خطر سوگیری نامشخص در این حوزهها ارزیابی کردیم. هر دو مطالعه را در معرض خطر سوگیری برای کورسازی شرکتکنندگان و پرسنل، دادههای ناقص پیامد، و گزارشدهی انتخابی ارزیابی کردیم، اما در معرض خطر بالای دیگر سوگیری قرار داشتند، زیرا حداقل یک مطالعه توسط یک شرکت دارویی تامین مالی شده بود، و در هر دو مطالعه افراد شاغل در شرکت دارویی بخشی از تیم تحقیقاتی بودند.
با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) به ارزیابی کیفیت شواهد پرداختیم. بهطور کلی، به دلیل دقیق نبودن نتایج و خطر بالای دیگر سوگیریها، کیفیت شواهد پائین بود.
با توجه به پیامد اولیه تواناییهای روانشناختی و یادگیری، هر دو مطالعه تاثیر مداخلات را بر عملکرد ذهنی کلامی و غیرکلامی کودکان با استفاده از Wechsler Intelligence Scale for Children - Revised ارزیابی کردند. نویسندگان اطلاعات دقیقی را در مورد این نتایج ارائه نکردند اما متذکر شدند که تفاوت مهمی را میان درمان و دارونما پیدا نکردند.
هر دو مطالعه تاثیر درمان را بر رفتار بیشفعالی با استفاده از Conners' Abbreviated Parent-Teacher Questionnaire ارزیابی کردند. در یک مطالعه، ارزیابیهای معلمان از کودکان هیچ شواهد بارزی را از تفاوت پیدا نکرد (تفاوت میانگین (MD): 0.50؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 5.08- تا 6.08، n = 51؛ شواهد با کیفیت پائین). مطالعه دیگر بیان کرد که تفاوتی میان شرکتکنندگان تحت درمان و درماننشده وجود نداشت، اما دادههای دقیقی را برای گنجاندن در متاآنالیز ارائه نداد.
ارزیابیهای والدین در یک مطالعه به نفع LAC بود (MD: -0.57؛ 95% CI؛ 0.94- تا 0.19-، n = 17؛ شواهد با کیفیت پائین)، اما نه در مطالعه دیگر (MD: -2.80؛ 95% CI؛ 7.61- تا 2.01، n = 51؛ شواهد با کیفیت پائین)، اگرچه تغییرات به اندازه کافی بزرگ نبودند که از نظر بالینی مرتبط در نظر گرفته شوند.
در رابطه با مهارتهای اجتماعی، یک مطالعه شواهد بارزی را مبنی بر وجود تفاوت در نمرات ترکیبی Vineland Adaptive Behavior گزارش نکرد (MD: 8.20؛ 95% CI؛ 0.02- تا 16.42، n = 51؛ شواهد با کیفیت پائین)، اما نتایج در حوزه اجتماعیسازی به نفع LAC بود ( MD: 11.30؛ 95% CI؛ 2.52 تا 20.08، n = 51؛ شواهد با کیفیت پائین).
هر دو مطالعه بیخطری (safety) درمان فعال را ارزیابی کردند و هیچ عارضه جانبی را ثبت نکردند. هیچ یک از مطالعات واردشده، پیامد ثانویه بار (burden) واردشده بر مراقب را ارزیابی نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.