سوال مطالعه مروری
این سوال را پرسیدیم که افزایش مصرف اسیدهای چرب امگا 3 در رژیم غذایی از پیشرفت دژنراسیون ماکولار مرتبط با سن پیشگیری کرده یا آن را کند می‌کند؟
پیشینه
دژنراسیون ماکولار وابسته به سن (AMD) یک بیماری چشمی است که ناحیه مرکزی شبکیه (بافت حساس به نور در پشت چشم) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. AMD با از دست دادن دید دقیق همراه است و بر کارهایی مانند خواندن، رانندگی و تشخیص چهره تاثیر منفی می‌گذارد. اگر این وضعیت درمان نشود، تمایل قابل‌توجهی به نقش عوامل خطر قابل اصلاح برای پیشگیری یا کند کردن پیشرفت به سمت AMD وجود دارد. شواهد حاصل از مطالعات جمعیتی نشان می‌دهد افرادی که از رژیم غذایی با سطوح نسبتا بالایی از اسیدهای چرب امگا 3 (مانند اسیدهای چرب مشتق از روغن ماهی) تبعیت می‌کنند، کمتر به AMD مبتلا می‌شوند.
ویژگی‌های مطالعه
برای یافتن مطالعات تا 2 فوریه 2015 جست‌وجو کردیم. دو RCT را با مجموع 2343 شرکت‌کننده وارد کردیم. کارآزمایی‌ها در ایالات متحده آمریکا و فرانسه انجام شده و استفاده از مکمل‌های روغن ماهی را در افراد مبتلا به AMD بررسی کردند که در معرض خطر بالای پیشرفت به سمت بیماری پیشرفته قرار داشتند. مطالعات را در معرض خطر پائین سوگیری (bias) قضاوت کردیم. یک مطالعه توسط کمک‌های مالی دولتی و مطالعه دیگر توسط سازنده مکمل‌های غذایی حمایت شدند.
نتایج کلیدی
این مطالعات نشان دادند که مصرف مکمل امگا 3 در مقایسه با دارونما برای دوره‌های تا پنج سال، سرعت پیشرفت به سمت AMD پیشرفته یا نقصان چشمگیر بینایی را کاهش نمی‌دهد. بروز عوارض جانبی در گروه مداخله و دارونما مشابه بود.
کیفیت شواهد
سطح کیفیت شواهد مربوط به سرعت پیشرفت به سمت AMD را در حد بالا، و کیفیت شواهد مربوط به دیگر پیامدها را در حد متوسط ارزیابی کردیم زیرا برآوردها غیر-دقیق بودند.
این مطالعه نشان داد که مکمل امگا 3 LCPUFA در افراد مبتلا به AMD برای دوره‌های تا پنج سال خطر پیشرفت را به سمت AMD پیشرفته یا از دست دادن بینایی را در حد متوسط تا شدید کاهش نمی‌دهد. هیچ کارآزمایی تصادفی‌سازی شده منتشر شده‌ای با محوریت مصرف اسیدهای چرب امگا 3 در رژیم غذایی برای پیشگیری اولیه از ابتلا به AMD شناسایی نشد. در حال حاضر شواهد موجود، از افزایش دریافت امگا 3 LCPUFA در رژیم غذایی به منظور پیشگیری یا کند کردن پیشرفت AMD پشتیبانی نمی‌کند.
شواهد حاصل از مدل‌های حیوانی و مطالعات مشاهده‌ای در انسان نشان داده که رابطه معکوسی بین دریافت اسیدهای چرب با چند پیوند اشباع‌نشده با زنجیره بلند (long-chain polyunsaturated fatty acids; LCPUFA) امگا 3 در رژیم غذایی و خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولار وابسته به سن (age-related macular degeneratio; AMD) یا پیشرفت به سمت AMD پیشرفته وجود دارد.
مرور شواهدی مبنی بر اینکه افزایش سطح امگا 3 LCPUFA در رژیم غذایی (چه با خوردن بیشتر غذاهای غنی از امگا 3 یا با مصرف مکمل‌های مغذی) از ابتلا به AMD پیشگیری کرده یا پیشرفت AMD را کند می‌کند.
در CENTRAL (شامل پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه چشم و بینایی در کاکرین) (شماره 1؛ 2015)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE In-Process and Other Non-Indexed Citations؛ Ovid MEDLINE Daily؛ Ovid OLDMEDLINE (ژانویه 1946 تا فوریه 2015)، EMBASE (ژانویه 1980 تا فوریه 2015)؛ پایگاه اطلاعاتی منابع علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب (LILACS) (ژانویه 1982 تا فوریه 2015)؛ ISRCTN registry (www.isrctn.com/editAdvancedSearch)؛ ClinicalTrials.gov (www.clinicaltrials.gov) و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (WHO) (www.who.int/ictrp/search/en) جست‌وجو کردیم. از هیچ محدودیت زبانی یا زمانی در جست‌وجوهای الکترونیکی خود برای یافتن کارآزمایی‌ها استفاده نکردیم. آخرین‌بار بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی را در 2 فوریه 2015 جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که در آنها افزایش دریافت امگا 3 LCPUFA در رژیم غذایی با دارونما (placebo) یا عدم-مداخله، با هدف پیشگیری از پیشرفت AMD یا کند کردن پیشرفت آن، مقایسه شد.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعات را انتخاب کرده، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. یک نویسنده داده‌ها را وارد RevMan 5 کرده، و نویسنده دیگر ورود داده‌ها را کنترل کرد. یک متاآنالیز را برای یک پیامد اولیه، پیشرفت AMD، با استفاده از یک مدل واریانس معکوس اثر-ثابت انجام دادیم.
دو RCT را در این مرور قرار دادیم، که در آنها 2343 شرکت‌کننده مبتلا به AMD به‌طور تصادفی برای دریافت مکمل‌های اسید چرب امگا 3 یا دارونما تصادفی‌سازی شدند. کارآزمایی‌هایی که خطر سوگیری پائینی داشتند، در ایالات متحده آمریکا و فرانسه انجام شدند. به‌طور کلی، هیچ شواهدی به دست نیامد مبنی بر اینکه افراد دریافت‌کننده مکمل‌های اسید چرب امگا 3 در معرض کاهش (یا افزایش خطر) پیشرفت به سمت AMD پیشرفته قرار داشتند (نسبت خطر (HR) تجمعی: 0.96؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.84 تا 1.10، شواهد با کیفیت بالا). به‌طور مشابه، افراد مصرف‌کننده این مکمل‌ها، با احتمال بیشتر (یا کمتر)، 15 حرف یا بیشتر را از حدت بینایی خود از دست ندادند (مطالعه ایالات متحده: HR: 0.96؛ 95% CI؛ 0.84 تا 1.10؛ مطالعه فرانسوی در 36 ماه: خطر نسبی (RR): 1.25؛ 95% CI؛ 0.69 تا 2.26، تعداد شرکت‌کنندگان = 230). تعداد عوارض جانبی در گروه‌های مداخله و دارونما مشابه بود (شرکت‌کنندگان مطالعه ایالات متحده با یک یا چند عارضه جانبی جدی: RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.91 تا 1.09، تعداد شرکت‌کنندگان = 2080؛ کل عوارض جانبی مطالعه فرانسوی: RR: 1.05؛ 95% CI؛ 0.97 تا 1.13، تعداد شرکت‌کنندگان = 263).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.