سوال مطالعه مروری
هدف از این مرور کاکرین پیبردن به این بود که اطلاعات رو-در-رو یا آموزش ارائه شده به والدین یا والدینی که منتظر تولد نوزاد هستند، وضعیت واکسیناسیون، دانش یا درک والدین از واکسیناسیون، نگرشها یا باورها درباره واکسیناسیون یا قصد واکسیناسیون را بهبود میبخشد یا خیر. همچنین شواهدی را در مورد تاثیرات منفی مداخله، مانند اضطراب و شواهدی را در مورد هزینه و تجربیات والدین از مداخله مورد بررسی قرار دادیم.
این یک نسخه بهروز از مروری است که ابتدا در سال 2013 منتشر شد. در این نسخه بهروز، چهار مطالعه جدید را پیدا کردیم که در مجموع ده مطالعه میشد.
پیشینه
واکسیناسیون دوران کودکی یک روش مهم و موثر برای کاهش بیماری و مرگومیر در دوران کودکی است. با این حال، بسیاری از کودکان واکسنهای توصیه شده را دریافت نمیکنند، زیرا والدین یا مراقبین آنها نمیدانند چرا واکسیناسیون مهم است، نمیدانند چگونه، کجا یا چهموقع فرزندان خود را واکسن بزنند، یا نگرانیها یا شک و تردیدهایی درباره ایمنی و اثربخشی واکسن دارند.
یک راه برای اطلاعرسانی یا آموزش والدین در مورد واکسیناسیون، از طریق گفتوگوهای رو-در-رو، هم بهصورت یک-به-یک و هم به صورت گروهی است. این استراتژی میتواند در هر شرایطی مورد استفاده قرار گرفته و مطابقت داده شود.
ویژگیهای مطالعه
کارآزماییهای منتشر شده را تا جولای 2017 وارد کردیم. ما ده مطالعه را با مجموع 4527 شرکتکننده پیدا کردیم که تاثیرات اطلاعات رو-در-رو یا آموزش برای والدین را بررسی کرد. هفت مطالعه از کشورهای با سطح درآمد بالا و سه مطالعه از کشورهای با سطح درآمد پائین یا متوسط بود. مداخلات ترکیبی از جلسات کوتاه (کمتر از ده دقیقه) و جلسات طولانی (15 دقیقه تا چند ساعت) بود که به والدین جدید یا آنهایی که منتظر تولد نوزاد هستند، ارائه شد.
نتایج کلیدی
دادههای مربوط به تاثیرات اطلاعات رو-در-رو یا آموزش را روی هفت پیامد مختلف تجزیهوتحلیل کردیم. با توجه به مطالعات وارد شده، اطلاعات رو-در-رو یا آموزش ممکن است وضعیت واکسیناسیون کودکان را بهبود دهد، احتمالا درک و دانش والدین را نسبت به واکسیناسیون کمی بهبود داده، و ممکن است قصد والدین را از واکسیناسیون کمی بهبود داده باشد. این مداخلات ممکن است منجر به تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در نگرشهای والدین یا اضطراب مربوط به مداخله شود. فقط یک مطالعه هزینه استراتژی مدیریت رو-در-رو را اندازهگیری کرد. در این مطالعه، هزینه ایمنسازی کامل یک کودک اضافی هشت برابر هزینههای مراقبت معمول بود؛ اما مداخله پیچیده، و مطالعه قدیمیتر بود، و نمیتوانست بهطور گستردهای قابل تعمیم باشد. هیچ مطالعهای، رضایت والدین را با مداخله رو-در-رو ارزیابی نکرد.
قطعیت شواهد
قطعیت شواهد را برای دانش یا درک والدین متوسط تشخیص دادیم، اما برای همه پیامدهای دیگر پائین بود. قطعیت شواهد را در جایی که مطالعات مشکلاتی به دلیل سوگیری (bias) از منابع مختلف داشتند (به عنوان مثال روشی که در آن شرکتکنندگان برای مطالعه گروهها تعیین شدند)، جایی که تنوع زیادی در نتایج یا تخمینهای غیر-دقیق وجود داشت، یا جایی که ما در مورد انتخاب معیارهای پیامدها تردیدهایی داشتیم، کاهش دادیم.
نتیجهگیریها
این مرور پیشنهاد میدهد که پیامهای آموزشی متمرکز بر ایمنسازی ممکن است برای بهبود پوشش واکسیناسیون و، به میزان کم، دانش، مخصوصا در جایی که آگاهی بهعنوان یک مانع برای واکسیناسیون شناخته میشود، کافی باشد.
شواهد با قطعیت پائین تا متوسط وجود دارد که نشان میدهد اطلاعات رو-در-رو یا آموزش ممکن است وضعیت واکسیناسیون کودکان، دانش والدین و قصد والدین را برای واکسیناسیون کمی بهبود ببخشد.
این مداخلات ممکن است در جمعیتی که فقدان آگاهی یا دانش واکسیناسیون به عنوان یک مانع شناخته شده (مثلا جایی که افراد از واکسنهای جدید یا اختیاری آگاه نیستند)، موثرتر باشد. تاثیر مداخله در جمعیتی که نگرانیهایی در مورد واکسنها یا تردید در واکسیناسیون دارند و این عوامل مانع اولیه هستند، کمتر روشن است. مقیاسهای قابل اعتماد و معتبر برای اندازهگیری پیامدهای پیچیدهتر، مانند نگرشها یا باورها به منظور بهبود مقایسه تاثیرات در مطالعات ضروری است.
واکسیناسیون زودهنگام در دوران کودکی یک اقدام ضروری بهداشت عمومی در سراسر دنیا است که هر ساله دو تا سه میلیون نفر را نجات میدهد؛ اما بسیاری از کودکان تمامی واکسنهای توصیه شده را دریافت نمیکنند. برای رسیدن و حفظ نرخ پوشش مناسب، برنامههای واکسیناسیون متکی به افرادی است که از آگاهی کافی برخوردارند و واکسنها را میپذیرند.
از اطلاعات رو-در-رو یا مداخلات آموزشی بهطور گستردهای استفاده میشود تا به والدین در فهماندن اینکه چرا واکسن مهم است کمک کند؛ و توضیح میدهد کجا، چطور و چه موقع به خدمات دسترسی پیدا کنند؛ و به تردید و نگرانی و تاخیر درباره ایمنی یا اثربخشی واکسن میپردازد. چنین مداخلات تعاملی هستند و میتوانند با جمعیتهای خاص هدف یا موانع شناخته شده سازگار باشند.
این یک نسخه بهروز از مروری است که ابتدا در سال 2013 منتشر شد.
تعیین تاثیرات مداخلات رو-در-رو برای اطلاعرسانی یا آموزش والدین در مورد واکسیناسیون زودهنگام دوران کودکی بر وضعیت واکسیناسیون و دانش، نگرش و قصد والدین از واکسیناسیون.
CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase، پنج بانک اطلاعاتی دیگر و دو پایگاه ثبت کارآزمایی (جولای و آگوست 2017) را جستوجو کردیم. فهرست منابع مقالات مرتبط را مرور کردیم، و با نویسندگان مطالعات وارد شده و کارشناسان این حوزه تماس گرفتیم. محدودیتهای زبانی یا تاریخی نداشتیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و RCTهای خوشهای را وارد کردیم که به بررسی تاثیرات مداخلات رو-در-رو در والدین یا والدین واجد شرایط برای اطلاعرسانی یا آموزش آنها در مورد واکسیناسون زودهنگام در دوران کودکی در مقایسه با کنترل یا با دیگر مداخلات رو-در-رو میپرداخت. سازمان جهانی بهداشت توصیه میکند که کودکان تمامی واکسنهای زودهنگام دوران کودکی را، به جز واکسن پاپیلومای انسانی (human papillomavirus vaccine; HPV)، که روی نوجوانان اجرا میشود، دریافت کنند.
از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. دو نویسنده بهطور مستقل از هم همه نتایج جستوجو شده را مرور کردند، دادهها را استخراج و خطر سوگیری (bias) مطالعات وارد شده را ارزیابی کردند.
در این نسخه بهروز، چهار مطالعه جدید را پیدا کردیم که در مجموع ده مطالعه میشد. ما هفت RCT و سه RCT خوشهای را وارد کردیم که شامل مجموع 4527 شرکتکننده بودند، اگرچه قادر به تجمیع دادهها از یک RCT خوشهای نبودیم. سه مورد از ده مطالعه در کشورهای با سطح درآمد پائین یا متوسط انجام شد.
همه مطالعات وارد شده مداخلات رو-در-رو را با کنترل مقایسه کردند. اغلب مطالعات، اثربخشی یک جلسه مداخله واحد را برای والدین بهصورت مجزا ارزیابی کردند. مداخلات ترکیبی شامل جلسات کوتاهمدت (ده دقیقه یا کمتر) و جلسات طولانیتر (15 دقیقه تا چند ساعت) بودند.
بهطور کلی، عناصر طراحیهای مطالعه، آنها را در معرض خطر سوگیری متوسط تا بالا قرار میدهد. تمام مطالعات، به جز یکی از آنها، در معرض خطر پائین سوگیری برای تولید توالی بودند (یعنی، از توالی اعداد تصادفی استفاده شد). برای پنهانسازی تخصیص (یعنی، فردی که شرکتکنندگان را تصادفیسازی میکرد، از گروه مطالعهای که به شرکتکنندگان اختصاص داده شده بود اطلاعی نداشت)، سه مطالعه در معرض خطر بالا قرار داشتند و یکی در خطر سوگیری نامشخص طبقهبندی شد. با توجه به ماهیت آموزشی این مداخله، کورسازی شرکتکنندگان و کارکنان در هر مطالعهای امکانپذیر نبود. خطر سوگیری ناشی از کورسازی ارزیابان پیامد برای چهار مورد از مطالعات پائین در نظر گرفته شد. اکثر مطالعات در معرض خطر سوگیری نامشخص برای دادههای ناقص پیامد و گزارشهای انتخابی بودند. دیگر منابع بالقوه سوگیری عبارتند از عدم توانایی برای خوشهبندی در یک RCT خوشهای و تفاوتهای اساسی ناشناخته و معنیدار میان گروهها. یک RCT خوشهای در معرض خطر بالا برای جذب انتخابی شرکتکنندگان بود.
ما قطعیت شواهد را برای پیامدهای وضعیت واکسیناسیون کودکان، نگرش یا باورهای والدین، قصد واکسیناسیون، عوارض جانبی (مانند اضطراب) و هزینه ایمنسازی در سطح پائین، و برای دانش و درک والدین، در سطح متوسط قرار دادیم. تمام مطالعات محدودیتهایی در طراحی داشتند. قطعیت شواهد، در جایی که تشخیص دادیم مطالعات مشکلی با تصادفیسازی یا پنهانسازی تخصیص دارند، یا زمانی که پیامدها توسط شرکتکنندگانی گزارش شد که میدانستند مداخله را دریافت کردهاند یا نه، کاهش دادیم. همچنین قطعیت را برای ناهمگونی (وضعیت واکسیناسیون)، عدم دقت (قصد واکسیناسیون و عوارض جانبی) و غیر-مستقیم بودن (نگرش یا باورها و هزینه) کاهش دادیم.
شواهد با قطعیت پائین از هفت مطالعه (3004 شرکت کننده) پیشنهاد کردند که مداخلات رو-در-رو برای اطلاعرسانی یا آموزش والدین ممکن است وضعیت واکسیناسیون را بهبود دهد (خطر نسبی (RR): 1.20؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.04 تا 1.37). شواهد با قطعیت متوسط از چهار مطالعه (657 شرکتکننده) دریافتند که مداخلات رو-در-رو احتمالا دانش والدین را کمی بهبود داده (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.19؛ 95% CI؛ 0.00 تا 0.38) و شواهد با قطعیت پائین از دو مطالعه (179 شرکتکننده) پیشنهاد کردند که آنها قصد واکسیناسیون را احتمالا کمی بهبود میدهند (SMD: 0.55؛ 95% CI؛ 0.24 تا 0.85). شواهد با قطعیت پائین نشان داد که مداخلات ممکن است منجر به تغییرات اندک یا عدم تغییر در نگرشها یا باورهای والدین درباره واکسیناسیون (SMD: 0.03؛ 95% CI؛ 0.20- تا 0.27؛ سه مطالعه، 292 شرکتکننده)، یا در اضطراب والدین (تفاوت میانگین (MD): 1.93-؛ 95% CI؛ 7.27- تا 3.41؛ یک مطالعه؛ 90 شرکتکننده) شود. فقط یک مطالعه (365 شرکتکننده) هزینه مداخله یک مورد استراتژی مدیریت را اندازهگیری و گزارش داد که هزینه اضافی تخمین شده برای هر کودک کاملا مصون شده برای مداخله تقریبا هشت برابر بیشتر از مراقبت معمول است (شواهد با قطعیت پائین). هیچ یک از مطالعات وارد شده از پیامدهای مرتبط با تجربه والدین از مداخله (مثلا رضایتمندی) گزارشی را ارائه ندادند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.