پیشینه
بیماری قلبی‌عروقی (cardiovascular disease; CVD) بار (burden) قابل‌توجهی است بر دوش سلامت جهانی. با این وجود، تصور می‌شود که با تغییر تعدادی از عوامل خطر، مانند افزایش فعالیت بدنی و استفاده از آرام‌سازی برای کاهش استرس، که هر دو از اجزای یوگا هستند، می‌توان خطر ابتلا به CVD را کاهش داد. این مرور، اثربخشی هر نوع یوگا را در بزرگسالان سالم و افراد در معرض خطر بالای ابتلا به CVD ارزیابی کرد.
ویژگی‌های مطالعه
بانک‌های اطلاعاتی علمی را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (کارآزمایی‌های بالینی که در آنها افراد به‌طور تصادفی به یکی از دو یا چند درمان اختصاص داده می‌شوند) جست‌وجو کردیم که تاثیرات یوگا را در بزرگسالان در معرض خطر بالای ابتلا به CVD بررسی کردند. افراد دارای سابقه قبلی CVD (به عنوان مثال حملات قلبی و سکته مغزی) را وارد مرور نکردیم. شواهد تا دسامبر 2013 به‌روز است.
نتایج کلیدی
تعداد 11 کارآزمایی (800 شرکت‌کننده) را پیدا کردیم که هیچ‌کدام از آنها به اندازه کافی بزرگ یا طولانی نبودند تا تاثیرات یوگا را بر کاهش مرگ‌ومیر یا نقاط پایانی غیر کشنده بررسی کنند. تفاوت‌هایی در سبک و مدت انجام یوگا وجود داشت و دوره پیگیری در مداخلات از سه تا هشت ماه متغیر بود. نتایج نشان دادند که یوگا تاثیرات مطلوبی بر فشار خون دیاستولیک، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (high-density lipoprotein; HDL) و تری‌گلیسیرید (لیپید خون)، و تاثیرات نامطمئنی بر کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پائین (low-density lipoprotein; LDL) دارد. هیچ یک از کارآزمایی‌های وارد شده، عوارض جانبی، وقوع دیابت نوع 2 یا هزینه‌ها را گزارش نکردند. برای تعیین اثربخشی یوگا در پیشگیری از بروز CVD به انجام کارآزمایی‌های طولانی‌مدت‌تر و با کیفیت بالا نیاز است.
کیفیت شواهد
این نتایج باید اکتشافی در نظر گرفته شده و با احتیاط تفسیر شوند، به این دلیل که مطالعات وارد شده کوتاهمدت، کوچک و در معرض خطر سوگیری بودند (خطر دستیابی به نتیجه‌گیری‌های اشتباه به دلیل طرفداری از سوی شرکت‌کنندگان یا پژوهشگران وجود داشت).
شواهد محدود از مطالعات کوچک، کوتاهمدت و با کیفیت پائین به دست آمدند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد یوگا تاثیرات مطلوبی بر فشار خون دیاستولیک، کلسترول HDL و تری‌گلیسیرید و تاثیرات نامطمئنی بر کلسترول LDL دارد. این نتایج باید اکتشافی در نظر گرفته شده و با احتیاط تفسیر شوند.
دو عامل اصلی تعیین کننده بیماری قلبی‌عروقی (cardiovascular disease; CVD)، سبک زندگی بی‌تحرک و استرس است. از آنجایی که تصور می‌شود یوگا به کاهش استرس کمک می‌کند و شامل ورزش هم هست، ممکن است یک استراتژی موثر برای پیشگیری اولیه از بروز CVD باشد.
تعیین تاثیر هر نوعی از یوگا بر پیشگیری اولیه از بروز CVD.
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (سال 2013، شماره 11) در کتابخانه کاکرین؛ MEDLINE (Ovid) (1946 تا هفته 3 نوامبر 2013)؛ EMBASE Classic + EMBASE (Ovid) (1947 تا هفته 48 سال 2013)؛ Web of Science (Thomson Reuters) (1970 تا 4 دسامبر 2013)؛ بانک اطلاعاتی خلاصه‌های مرور اثرات (Database of Abstracts of Reviews of Effects; DARE)، بانک اطلاعاتی ارزیابی فناوری سلامت (Health Technology Assessment Database) و بانک اطلاعاتی ارزیابی اقتصادی سلامت (Health Economics Evaluations Database) (شماره 4 از 4، سال 2013) در کتابخانه کاکرین. هم‌چنین تعدادی از بانک‌های اطلاعاتی آسیایی و پایگاه اطلاعات طب مکمل و وابسته (Allied and Complementary Medicine Database; AMED) (از آغاز تا دسامبر 2012) را جست‌وجو کردیم. پایگاه‌های ثبت کارآزمایی و فهرست منابع مرورها و مقالات را نیز جست‌وجو کرده و با کارشناسان این زمینه تماس گرفتیم. محدودیت‌هایی را برای زبان نگارش مقاله اعمال نکردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که حداقل سه ماه طول کشیده و شامل بزرگسالان سالم یا افرادی بودند که در معرض خطر بالای ابتلا به CVD قرار داشتند. کارآزمایی‌ها هر نوعی را از یوگا بررسی کرده، و گروه‌های مقایسه عبارت بودند از عدم مداخله یا مداخله حداقلی. پیامدهای مورد نظر، حوادث CVD بالینی و عوامل خطر ماژور CVD بودند. کارآزمایی‌هایی را که شامل مداخلات چند عاملی در سبک زندگی یا کاهش وزن بودند، وارد نکردیم.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود انتخاب کرده، داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند.
تعداد 11 کارآزمایی (800 شرکت‌کننده) و دو مطالعه در حال انجام را شناسایی کردیم. سبک و مدت انجام یوگا بین کارآزمایی‌ها متفاوت بودند. نیمی از شرکت‌کنندگانی که در این مطالعات ثبت‌نام شدند در معرض خطر بالای ابتلا به CVD قرار داشتند. اکثر مطالعات در معرض خطر سوگیری عملکرد بودند، جزئیات کافی در بسیاری از آنها برای قضاوت در مورد خطر سوگیری انتخاب گزارش نشد.
هیچ مطالعه‌ای مورتالیتی به دلایل قلبی‌عروقی، مورتالیتی به هر علتی، یا حوادث غیر کشنده را گزارش نکرد، بیشتر مطالعات کوچک و کوتاهمدت بودند. ناهمگونی قابل‌توجهی بین مطالعات وجود داشت که ترکیب آماری مطالعات را برای بررسی فشار خون سیستولیک و کلسترول تام غیر ممکن ساخت. یوگا باعث کاهش فشار خون دیاستولیک شد (تفاوت میانگین (MD): 2.90- میلی‌متر جیوه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 4.52- تا 1.28-)، که در آنالیز حساسیت (sensitivity)، تری‌گلیسیرید (MD؛ 0.27- میلی‌مول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.44- تا 0.11-) و کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (high-density lipoprotein; HDL) (MD؛ 0.08 میلی‌مول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.02 تا 0.14) ثابت باقی ماند. با این حال، مطالعات شرکت‌کننده، کوچک، کوتاهمدت و در معرض خطر بالا یا نامشخص سوگیری قرار داشتند. هیچ شواهد بارزی مبنی بر تفاوت بین گروه‌ها برای کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پائین (low-density lipoprotein; LDL) وجود نداشت (MD؛ 0.09- میلی‌مول/لیتر؛ 95% CI؛ 0.48- تا 0.30)، اگرچه ناهمگونی آماری در حد متوسط بود. عوارض جانبی، وقوع دیابت نوع 2 و هزینه در هیچ یک از مطالعات وارد شده گزارش نشدند. کیفیت زندگی در سه کارآزمایی اندازه‌گیری شد اما نتایج قطعی نبودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.