درد مزمن (یعنی دردی که بیش از سه ماه طول بکشد) وضعیتی شایع است. درمانهای روانشناختی (بهطور مثال درمان شناختی رفتاری) میتوانند به افراد برای مقابله با درد، افسردگی و ناتوانی که ممکن است با این نوع درد ایجاد شوند، کمک کنند. در حال حاضر درمانها از طریق مشاوره سرپایی در بیمارستان (رو-در-رو) یا اخیرا از طریق اینترنت ارائه میشوند. این مطالعه مروری شواهد را برای درمانهای روانشناختی که از طریق اینترنت برای بزرگسالان مبتلا به درد مزمن ارائه شده، بررسی میکند.
چهار بانک اطلاعاتی تا نوامبر 2013 جستوجو شدند. ما 15 کارآزمایی را یافتیم که معیارهای ورود ما را داشتند. چهار کارآزمایی افراد مبتلا به سردرد، 10 کارآزمایی افراد مبتلا به درد غیر-سردرد، و یک کارآزمایی افراد مبتلا به سردرد و درد غیر-سردرد را وارد کردند. دادههای مربوط به درد، ناتوانی، افسردگی، و اضطراب را بلافاصله پس از پایان درمان و بین 3 تا 12 ماه پیگیری بررسی کردیم. همچنین به میزان رضایت افراد از درمانها، و اثرات آنها بر کیفیت زندگی بیماران پرداختیم.
ما دریافتیم که برای افراد مبتلا به سردرد، نشانههای درد و نمرات ناتوانی بلافاصله پس از پایان درمان بهبود یافتهاند. با این حال، فقط دو کارآزمایی میتوانستند در هر یک از این تجزیهوتحلیلها وارد شوند و بنابراین یافتهها باید با احتیاط در نظر گرفته شوند. در افراد مبتلا به درد غیر-سردرد، موارد درد، ناتوانی، افسردگی، و اضطراب، بلافاصله پس از پایان درمان بهبود یافتند. ناتوانی نیز در دوره پیگیری بهبود یافت. فقط یک مطالعه نمرات کیفیت زندگی را در افراد مبتلا به سردرد ثبت کرد، بنابراین قادر به تجزیهوتحلیل نتایج نبودیم. سه مطالعه، نمرات کیفیت زندگی را برای افراد مبتلا به درد غیر-سردرد بلافاصله پس از درمان ارائه دادند. ما شواهدی را پیدا نکردیم که نشان دهند کیفیت زندگی پس از دریافت درمان بهبود یافته است. هیچ دادهای نتوانست در مورد رضایت/پذیرش درمان، تجزیهوتحلیل شود.
ما نتیجه میگیریم که این یافتهها برای درمانهای روانشناختی که از طریق اینترنت برای مدیریت درد مزمن در بزرگسالان ارائه میشوند، امیدوار کننده هستند، اما کارآزماییهای بیشتری برای تعیین اثربخشی چنین درمانهایی مورد نیاز است.
شواهد کافی برای نتیجهگیری در مورد اثربخشی درمانهای روانشناختی ارائه شده از طریق اینترنت در شرکتکنندگان مبتلا به وضعیت سردرد وجود ندارد. درمانهای روانشناختی، درد و ناتوانی پس از درمان را کاهش دادند؛ با این حال، هیچ شواهد روشنی از منفعت درمان برای افسردگی و اضطراب به دست نیامد. برای شرکتکنندگان مبتلا به شرایط غیر-سردرد، درمانهای روانشناختی ارائه شده از طریق اینترنت باعث کاهش درد، ناتوانی، افسردگی، و اضطراب پس از درمان شدند. تاثیرات مثبت درمان بر ناتوانی بیماران در دوره پیگیری حفظ شدند. این تاثیرات امیدوارکننده هستند، اما عدم قطعیت قابل توجهی پیرامون برآوردهای اثر باقی میماند. این نتایج از تعداد اندکی از کارآزماییها، اغلب با کنترل لیست انتظار، بدون هیچ گزارشی از عوارض جانبی، و استفاده از روشهای غیر-بالینی برای ورود افراد به مطالعات، بهدست میآیند. با توجه به روش نوین ارائه درمان، رضایت و پذیرش این درمانها باید در این جمعیت مورد بررسی قرار گیرند. این نتایج، مشابه نتایج مطالعات مروری درمانهای مرسوم رو-در-رو برای درد مزمن هستند.
درد مزمن (یعنی دردی که بیش از سه ماه طول بکشد) وضعیتی شایع است. درمانهای روانشناختی (بهطور مثال درمان شناختی رفتاری) میتوانند به افراد برای مقابله با درد، افسردگی و ناتوانی که ممکن است با این نوع درد ایجاد شوند، کمک کنند. در حال حاضر درمانها از طریق مشاوره سرپایی در بیمارستان (رو-در-رو) یا اخیرا از طریق اینترنت ارائه میشوند. این مطالعه مروری شواهد را برای درمانهای روانشناختی که از طریق اینترنت برای بزرگسالان مبتلا به درد مزمن ارائه شده، بررسی میکند.
هدف ما این بود که ارزیابی کنیم درمانهای روانشناختی ارائه شده از طریق اینترنت باعث بهبود نشانههای درد، کاهش ناتوانی، و بهبود افسردگی و اضطراب در بزرگسالان مبتلا به درد مزمن میشوند یا خیر. پیامدهای ثانویه شامل رضایت از درمان/پذیرش درمان و کیفیت زندگی بودند.
ما CENTRAL (کتابخانه کاکرین)؛ MEDLINE؛ EMBASE و PsycINFO را از زمان تاسیس تا نوامبر 2013 برای یافتن کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) جستوجو کردیم که به بررسی درمانهای روانشناختی ارائه شده از طریق اینترنت برای مدیریت بزرگسالان مبتلا به شرایط درد مزمن پرداختند. همچنین RCTهای بالقوه از فهرست منابع مطالعات وارد شده و مقالات مروری مرتبط شناسایی شدند. علاوه بر این، RCTها در پایگاههای ثبت کارآزمایی جستوجو شدند.
RCTهایی که داوری علمی همتا (peer-review) شدند، شناسایی و بهطور کامل برای ورود مطالعه شدند. ما مطالعاتی را وارد کردیم که از اینترنت برای ارائه درمان اولیه استفاده کردند، دارای محتوای رواندرمانی کافی بودند، و باعث ارتقای خود-مدیریتی درد مزمن شدند. اگر تعداد شرکتکنندگان در هر بازوی کارآزمایی کمتر از 20 مورد در زمان استخراج اطلاعات بود، آن مطالعات کنار گذاشته شدند.
پانزده مطالعه دارای معیارهای ورود بودند و دادهها استخراج شدند. ارزیابیهای خطر سوگیری (bias) برای همه مطالعات وارد شده انجام شد. مطالعات را براساس وضعیت (شرایط سردرد یا غیر-سردرد) طبقهبندی کردیم. چهار پیامد اولیه؛ نشانههای درد، ناتوانی، افسردگی، و اضطراب، و دو پیامد ثانویه؛ رضایت/پذیرش درمان و کیفیت زندگی برای هر مطالعه بلافاصله پس از درمان و در دوره پیگیری (3 تا 12 ماه پس از درمان) استخراج شدند.
پانزده مطالعه (2012 = N) وارد تجزیهوتحلیلها شدند. خطر سوگیری را برای مطالعات وارد شده بهطور کلی در سطح پائین ارزیابی کردیم. ما نه ارزیابی «خطر سوگیری» بالا، 22 ارزیابی «خطر سوگیری» نامشخص، و 59 ارزیابی «خطر سوگیری» پائین را شناسایی کردیم. اغلب قضاوتها از خطر بالای سوگیری، تحت تاثیر گزارشدهی ناکافی مطالعات بودند.
تجزیهوتحلیلها هفت تاثیر را نشان دادند. درد در شرکتکنندگان مبتلا به شرایط سردرد که از طریق اینترنت تحت درمانهای روانشناختی قرار گرفتند، کاهش یافت (تعداد افراد مورد نیاز برای درمان برای منفعت = 2.72؛ خطر نسبی (RR): 7.28؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 2.67 تا 19.84؛ p < 0.01) و تاثیر متوسطی برای ناتوانی پس از درمان دیده شد (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.65-؛ 95% CI؛ 0.91- تا 0.39-؛ p < 0.01). با این حال، فقط دو مطالعه توانستند در هر کدام از تجزیهوتحلیلها وارد شوند؛ از اینرو، یافتهها باید با احتیاط تفسیر شوند. هیچ شواهد روشنی وجود نداشت مبنی براین که درمانهای روانشناختی موجب بهبود افسردگی یا اضطراب پس از درمان میشوند (به ترتیب؛ SMD: -0.26؛ 95% CI؛ 0.87- تا 0.36؛ p > 0.05؛ SMD: -0.48؛ 95% CI؛ 1.22- تا 0.27؛ p > 0.05). در شرکتکنندگان مبتلا به شرایط غیر-سردرد، درمانهای روانشناختی باعث بهبود درد پس از درمان (p < 0.01) با یک اندازه اثر کوچک (SMD: -0.37؛ 95% CI؛ 0.59- تا 0.15-)، ناتوانی پس از درمان (p < 0.01) با یک اندازه اثر متوسط (SMD: -0.50؛ 95% CI؛ 0.79- تا 0.20-)، و ناتوانی در دوره پیگیری (p < 0.05) با یک اندازه اثر کوچک (SMD: -0.15؛ 95% CI؛ 0.28- تا 0.01-) شدند. با این حال، تجزیهوتحلیل دادههای دوره پیگیری فقط دو مطالعه را وارد کرد و باید با احتیاط تفسیر شوند. تاثیر اندکی برای افسردگی و اضطراب پس از درمان بهدست آمد (به ترتیب؛ SMD: -0.19؛ 95% CI؛ 0.35- تا 0.04-؛ p < 0.05؛ SMD: -0.28؛ 95% CI؛ 0.49- تا 0.06-؛ p < 0.01). هیچ شواهد روشنی از منفعت برای دیگر تجزیهوتحلیلهای دوره پیگیری پیدا نشد. انجام تجزیهوتحلیل برای عوارض جانبی امکانپذیر نبود.
هیچ دادهای در مورد رضایت/پذیرش درمان ارائه نشد. فقط یک مطالعه توانست در تجزیهوتحلیل تاثیر درمانهای روانشناختی بر کیفیت زندگی در شرکتکنندگان مبتلا به وضعیتهای سردرد وارد شود؛ از اینرو، امکان انجام هیچ تجزیهوتحلیلی وجود نداشت. سه مطالعه، کیفیت دادههای زندگی را برای شرکتکنندگان مبتلا به شرایط غیر-سردرد ارائه دادند؛ با این حال، هیچ شواهد روشنی از سودمندی درمان یافت نشد (SMD: -0.27؛ 95% CI؛ 0.54- تا 0.01؛ p > 0.05).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.