پچهای فنتانیل که روی پوست قرار داده میشوند، تسکین خوبی را در درد اکثر افراد مبتلا به دردهای متوسط یا شدید ناشی از سرطان ایجاد خواهند کرد.
یک مورد از هر دو یا سه بیمار مبتلا به سرطان، از دردی رنج میبرد که شدت آن متوسط یا شدید است. شدت این درد با پیشرفت سرطان وخیمتر میشود. مورفین خوراکی از دهه 1950 برای کنترل درد ناشی از سرطان استفاده شده است. از آن زمان تاکنون، تعدادی از داروهای مختلف با عملکرد مشابه مورفین برای تسکین درمان درد ناشی از سرطان تولید شده، که یکی از آنها فنتانیل (fentanyl) است. فنتانیل به ویژه مفید است، زیرا میتواند از طریق برچسبهای پوستی جذب شود. توانایی هر داروی برای دستیابی به سطوح ثابت دارو در خون و مغز، در تئوری، میتواند منجر به کنترل بهتر درد ناشی از سرطان شود. همچنین، نیاز به مصرف چند بار در روز دارو را برطرف میکند، زیرا برچسبها اغلب میتوانند چندین روز پیش از تعویض در جای خود باقی بمانند.
نه مطالعه را با حضور 1244 بیمار یافتیم. مطالعات اغلب حجم نمونه کوچکی داشتند، از طراحیهای مختلف استفاده شد، و فنتانیل را با داروهای مختلفی مقایسه کردند. اغلب بیماران دچار دردی بودند که از متوسط یا شدید پیش از استفاده از فنتانیل ترانسدرمال تا وخیمتر نبودن از درد خفیف، هنگام استفاده از فنتانیل ترانسدرمال نشد. فقط 3 مورد از 10 بیمار تحت درمان با فنتانیل ترانسدرمال در مقایسه با 5 مورد از هر 10 بیمار استفاده کننده از مورفین خوراکی دچار یبوست شدند. ما نتوانستیم دادهها را در رابطه با رویدادهای مضر (عوارض) مانند حالت تهوع، درد شکم، خونریزی گوارشی، و گیجی به روشی معنادار تجزیهوتحلیل کنیم. این حوادث ممکن است قابل نسبت دادن به روند بیماری زمینهای باشند.
تاثیر پچ پوستی میتواند پس از برداشتن آن به دلیل دارویی که توسط پوست جذب شده، ادامه یابد. برچسبهای استفاده شده باید با دقت دور ریخته شوند.
ما میتوانیم برای هماهنگی بیشتر در طراحی مطالعه، و بهویژه در گزارشدهی مطالعه، تلاش بیشتری کنیم، که باید شامل پیامد کاهش درد به سطوح قابل تحمل باشد - نه بدتر از درد خفیف - تا بیماران مبتلا به سرطان از درد آزار نبینند.
منابع علمی کارآزمایی تصادفیسازی شده برای بررسی اثربخشی فنتانیل ترانسدرمال محدود است، اما همچنان یک گزینه دارویی مهم به حساب میآید. بیشتر مطالعات، تعداد شرکتکنندگان کمتر از 100نفر داشتند و دادههای مناسبی را برای انجام متاآنالیز ارائه ندادند. فقط تعداد بسیار کمی از مطالعات، در مورد این موضوع گزارش دادند که چه تعداد از بیماران به تسکین خوبی در میزان درد دست یافتند، اما در مطالعاتی که گزارش شد، بیشتر بیماران در یک دوره زمانی کوتاه و معقول، دچار درد وخیمتر از درد خفیف نشدند. شواهد حاکی از کاهش مفید و قابلتوجه در شکایات مربوط به یبوست برای فنتانیل ترانسدرمال در مقایسه با مورفین خوراکی است.
سالیان سال است که از داروهای مخدر (اپیوئید) برای تسکین درد استفاده میشود. فنتانیل ترانسدرمال (transdermal fentanyl)، گزینهای است برای القاء و تداوم تسکین درد در بیماران مبتلا به درد ناشی از سرطان با شدت متوسط یا شدید.
تعیین اثربخشی ضد-دردی فنتانیل ترانسدرمال در تسکین درد ناشی از سرطان، و ارزیابی عوارض جانبی مرتبط با استفاده از آن در تسکین درد ناشی از سرطان.
بانکهای اطلاعاتی زیر را جستوجو کردیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین، 2013، شماره 4 تا 12)؛ MEDLINE (1966 تا می 2013)؛ EMBASE (1974 تا می 2013)؛ CANCERLIT (PubMED) (نوامبر 2012)؛ و ClinicalTrials.gov (می 2013).
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) منتشر شده، که با استفاده از دارونما (placebo) یا گروههای مقایسهکننده فعال، تاثیر ضد-دردی فنتانیل ترانسدرمال را در بزرگسالان و کودکان مبتلا به درد ناشی از سرطان گزارش کردند. مطالعات با کمتر از 10 شرکتکننده کنار گذاشته شدند.
دادهها توسط دو نویسنده مرور، بهطور جداگانه استخراج شدند. همه اطلاعات موجود را در مورد تعداد یا نسبتی از بیماران با «دردی که بدتر از درد خفیف نباشد» یا موفقیتآمیز بودن درمان (بسیار راضی، یا بسیار خوب یا عالی در مقیاسهای برداشت کلی بیمار)، همراه با اطلاعاتی درباره عوارض جانبی و خروج بیماران از گروه درمانی، استخراج کردیم.
نه مطالعه را شناسایی کردیم که معیارهای ورود را داشتند، از جمله یک مطالعه از ترکیه، که در انتظار ترجمه رسمی است. 1244 شرکتکننده به صورت تصادفی در RCTهای کلاسیک حضور داشتند، که 1197 نفر از آنها دادههای قابل ارزیابی را ارائه دادند، و 138 بیمار در یک کارآزمایی enriched enrolment, randomised withdrawal (EERW) ثبتنام کردند. بهطور کلی، 600 شرکتکننده با پچهای ترانسدرمال فنتانیل، 382 نفر با فرمولاسیونهای مختلف مورفین، 36 نفر با متادون، و 221 شرکتکننده با پاراستامول به همراه کدئین تحت درمان قرار گرفتند. منابع اصلی سوگیری (bias) بالقوه وجود داشتند، از جمله عدم کورسازی، اندازه کوچک حجم نمونه، سطوح بالای ریزش نمونه (attrition)، و گزارشهای متناقض.
ما نتوانستیم دادهها را در یک تجزیهوتحلیل معنیدار از نظر عوارض جانبی مانند حالت تهوع، درد شکمی، خونریزی گوارشی، و گیجی مقایسه کنیم. این حوادث ممکن است به روند بیماری زمینهای نسبت داده شوند.
دادههای قابل مقایسه کافی برای انجام متاآنالیز به منظور به دست آوردن یا ایجاد تعداد افراد مورد نیاز برای درمان (numbers needed to treat; NNT) برای به دست آوردن تاثیر ضد-دردی فنتانیل ترانسدرمال وجود نداشت. در هفت مطالعه با 461 شرکتکننده که نتایج شدت درد را پس از حدود دو هفته گزارش کردند، میانگین (mean) یا میانه (median) نمرات درد در مرز درد خفیف و متوسط قرار داشتند. اکثر شرکتکنندگان در طول درمان، دچار وضعیتی بدتر از درد خفیف نشدند. دیگری، گزارش داد که 77% از شرکتکنندگانی که از فنتانیل ترانسدرمال استفاده کردند، پیامد موفقیتآمیز نامشخصی داشتند. به دنبال مصرف فنتانیل ترانسدرمال، شرکتکنندگان کمتری (28%) نسبت به مورفین خوراکی (46%) دچار یبوست شدند، خطر نسبی: 0.61 (95% CI؛ 0.47 تا 0.78)؛ NNT برای پیشگیری از یبوست: 5.5 (95% CI؛ 3.8 تا 10).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.